Ακράτεια ούρων

Τι είναι η ακράτεια ούρων

Η ακράτεια ούρων είναι το σύμπτωμα κατά το οποίο παρατηρείται αδυναμία συγκράτησης των ούρων. Η απώλεια των ούρων μπορεί να συμβαίνει σε καταστάσεις αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης όπως ο βήχας, η άρση βάρους, το φτέρνισμα,το έντονο γέλιο είτε να ακολουθεί μια έντονη επιθυμία προς ούρηση, σύμπτωμα το οποίο ονομάζουμε επιτακτικότητα.

Δες ακόμα: Αίτια και αντιμετώπιση της ουρολοίμωξης

Το σύμπτωμα της απώλειας ούρων υποδηλώνει κάποια δυσλειτουργία στο κατώτερο ουροποιητικό σύστημα, που αποτελείται από την ουροδόχο κύστη, την ουρήθρα και τους μυς-σφιγκτήρες που συγκρατούν τα ούρα εντός της ουροδόχου κύστεως.

Η ομαλή λειτουργία του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος περιλαμβάνει 2 φάσεις : την φάση πλήρωσης της κύστεως και τη φάση ούρησης.

Στη φάση ούρησης τα ούρα που παράγονται από τα νεφρά αποθηκεύονται σε χαμηλές πιέσεις εντός της ουροδόχου κύστεως. Κατά τη φάση αυτή δεν παρατηρείται ακράτεια ούρων ακόμα και αν αυξηθεί έντονα και ξαφνικά η ενδοκοιλιακή πίεση όπως σε βήχα ή φτάρνισμα γιατί λειτουργεί ο σφιγκτηριακός μηχανισμός της κύστης, 2 μυς που με τη σύσπαση τους αποφράσσουν πλήρως την έξοδο των ούρων.

Στη φάση ούρησης, όταν οι κοινωνικές συνθήκες επιτρέπουν στο άτομο να ουρήσει, το άτομο χαλαρώνει με τη θέληση του τους σφιγκτήρες και ακολουθεί η σύσπαση της ουροδόχου κύστεως που αδειάζει πλήρως το περιεχόμενο της.

Τύποι ακράτειας ούρων

Η ακράτεια ούρων διακρίνεται σε:

1. Επιτακτική ακράτεια. Η ακράτεια ούρων έπεται μιας έντονης μη φυσιολογικής επιθυμίας προς ούρηση που είναι αδύνατον να ελεγθεί από το άτομο, σύμπτωμα το οποίο ονομάζεται επιτακτικότητα. Η επιτακτικότητα είναι το κύριο σύμπτωμα μαζί με την συχνουρία και τη νυχτουρία της πάθησης που ονομαζουμε υπερδραστήρια ουροδόχος κύστη. Η επιτακτική ακράτεια οφείλεται σε διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας της ουροδόχου κύστεως. Η διαταραχή αυτή σε άνδρες μπορεί να είναι συνέπεια της απόφραξης που προκαλεί ένα μεγάλο αδένωμα του προστάτη.
2. Ακράτεια από προσπάθεια. Στην περίπτωση αυτή η απώλεια των ούρων συμβαίνει ακούσία κατά την τέλεση δραστηριοτήτων όπως το γέλιο, ο βήχας, το φτέρνισμα, κ.λ.π. Οφείλεται σε αδυναμία του σφιγκτηριακού μηχανισμού της ουροδόχου κύστης.
3. Μικτή ακράτεια. Συνδυασμός επιτακτικής ακράτειας και ακράτειας από προσπάθεια.

Σπανιότερες μορφές ακράτειας είναι:

1) Η διαρροή σταγόνων μετά την ούρηση. Οφείλεται σε αδυναμία της ουροδόχου κύστεως να αδειάσει λόγω της απόφραξης που δημιουργεί ο προστάτης ή ένα στένωμα της ουρήθρας.

2)   Ακράτεια από υπερπλήρωση. Πρόκειται για συνεχή ή και περιστασιακή ροή ούρων που οφείλεται σε απουσία αισθητικότητας της ουροδόχου κύστης με αποτέλεσμα να υπερχειλίζει. Οφείλεται σε νευρολογικές παθήσεις ή σε χρόνια απόφραξη από τον προστάτη.

Ως προς την βαρύτητα η ακράτεια ούρων διακρίνεται σε ελαφριά, μετρια και βαριά ανάλογα με την ποσότητα ούρων που χάνεται ημερησίως.

Που οφείλεται η ακράτεια ούρων

Η ακράτεια ούρων μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, που επηρεάζουν την ουροδόχο κύστη με αποτέλεσμα να μην μπορεί να συγκρατήσει τα ούρα. Τα αίτια της ακράτειας είναι συνήθως τα εξής:

• Ουρολοιμώξεις
• Η λήψη φαρμάκων
• Η παχυσαρκία
• Το σάκχαρο (σακχαρώδης διαβήτης)
• Νευρολογικές παθήσεις( Ν. Parkinson, Σκλήρυνση κατά πλάκας, άνοια, είτε σπανιότερες συγγενείς παθήσεις που βλάπτουν την νεύρωση της κύστεως και της ουρήθρας (όπως μυελομηνιγγοκήλη) είτε προκαλούν δομικές ανωμαλίες (όπως εκστροφή της κύστεως κτλ).

Αίτια ακράτειας ούρων στις γυναίκες

Η ακράτεια ούρων στις γυναίκες οφείλεται από:

• Χαλάρωση του πυελικού εδάφους που στηρίζει φυσιολογικά τα όργανα της πυέλου (ουροδόχος κύστη, μήτρα κόλπος και έντερο) με αποτέλεσμα να δημιουργείται αδυναμία του σφιγκτηριακού μηχανισμού να συγκρατήσει τα ούρα σε περιπτώσεις αύξησης της ενδοκοιλιακής πίεσης. Η χαλάρωση αυτή μπορεί να οφείλεται στην εμμηνόπαυση, σε προηγηθείσες εγκυμοσύνες με ιδιαίτερα δύσκολους τοκετούς ή να είναι λόγω γενετικής προδιάθεσης.

Αίτια ακράτειας ούρων στους άνδρες

Η συχνότερη αιτία ακράτειας ούρων στον άνδρα είναι ένα προηγηθέν χειρουργείο στον προστάτη αδένα, είτε για τον καρκίνο του προστάτη είτε σπανιότερα για το καλόηθες αδένωμα του προστάτη.

Συμπτώματα της ακράτειας ούρων

Τα συμπτώματα που προκαλεί η ακράτεια ούρων είναι:

• Η ακούσια απώλεια των ούρων (μερική ή ολική).
• Η ακράτεια των ούρων είναι μια δυσάρεστη κατάσταση για τον ασθενή που μπορεί να τον φέρει σε δύσκολη θέση και να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση.

Διάγνωση για την ακράτεια ούρων

Οι ασθενείς που πάσχουν από ακράτεια ούρων πρέπει να υποβάλλονται στον ανάλογο έλεγχο που μπορεί να περιλαμβάνει ένα λεπτομερές ιστορικό και ημερολόγιο ούρησης, κλινική εξέταση, εργαστηριακές εξετάσεις, απεικονιστικό έλεγχο και τέλος επεμβατικές εξετάσεις όπως η ουροδυναμική μελέτη και η κυστεοσκόπηση.

Στο ιστορικό αναζητούμε πιθανές αιτίες: νόσους, φάρμακα και προηγηθέντα χειρουργεία που μπορεί να σχετίζονται με την ακράτεια ούρων. Στο ημερολόγιο ούρησης ο ασθενής καταγράφει την ποσότητα υγρών που προσλαμβάνει και ούρων που αποβάλλει ημερησίως και με τον τρόπο αυτό λαμβάνουμε πολύ σημαντικές πληροφορίες για τη βαρύτητα της ακράτειας και τον τρόπο ζωής του ασθενούς που μπορεί να σχετίζεται με την ακράτεια.

Στις εργαστηριακές εξετάσεις ελέγχουμε την λειτουργία των νεφρών, την ύπαρξη ουρολοίμωξης και σακχαρώδη διαβήτη. Στην κλινική εξέταση συμπεριλαμβάνεται η γυναικολογική εξέταση για την ύπαρξη χαλάρωσης του πυελικού εδάφους και η αδρή νευρολογική εξέταση για την πιθανή ύπαρξη νευρολογικών παθήσεων.

Ο απεικονιστικός έλεγχος συνήθως περιλαμβάνει ένα υπερηχογράφημα νεφρών-κύστεως με προσδιορισμό του υπολείμματος ούρων που απομένει μετά την ούρηση σε άνδρες και γυναίκες καθώς και του μεγέθους του προστάτη σε άνδρες. Η τελική διάγνωση για την ακράτεια ούρων και ο σαφής προσδιορισμός του τύπου αυτής γίνεται με την ουροδυναμική μελέτη που περιλαμβάνει τις εξής εξετάσεις:

• Ουροροομετρία
• Κυστεομανομετρία πληρώσεως
• Διάγραμμα ουρηθρικών πιέσεων
• Μελέτη πίεσης – ροής

Θεραπεία για την ακράτεια ούρων

Αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος και γίνει διάγνωση για τον τύπο ακράτειας τότε εφαρμόζεται και η ανάλογη θεραπεία. Ανάλογα με την περίπτωση η θεραπεία της ακράτειας ούρων μπορεί να περιλαμβάνει α)αλλαγή του τρόπου ζωής (π.χ ελάττωση των προσλαμβανομένων υγρών) β) ασκήσεις των μυών του πυελικού εδάφους, του κόλπου και της λεκάνης, γ) φάρμακα και δ) χειρουργική επέμβαση. Ειδικότερα:

Θεραπεία της επιτακτικής ακράτειας ούρων

Η θεραπεία για την επιτακτική ακράτεια ούρων περιλαμβάνει συστάσεις για την αλλαγή του τρόπου ζωής και χορήγηση φαρμάκων (αντιχολινεργικά και β3 αγωνιστές) που στοχεύουν στην ελάττωση της ακούσιας συσταλτικότητας της ουροδόχου κύστης.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις έχουν ένδειξη σε περίπτωση αποτυχίας της φαρμακευτικής αγωγής είναι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι και περιλαμβάνουν είτε την ενδοκυστική έγχυση αλλαντοικής τοξίνης στο μυ της ουροδόχου κύστης είτε τη νευρομετατροπή με τη βοήθεια ειδικών ηλεκτροδίων που τοποθετούνται στα νεύρα του νωτιαίου μυελού που ελέγχουν την ούρηση.

Θεραπεία για την ακράτεια ούρων από προσπάθεια

Η θεραπεία για την ακράτεια ούρων από προσπάθεια είναι χειρουργική και είναι η τοποθέτηση υποουρηθρικής ταινίας ακράτειας. Αποσκοπεί στην χωρίς τάση ανάρτηση της ουρήθρας με μια ταινία από μη απορροφούμενο υλικό που τοποθετείται με ελάχιστα επεμβατικό τρόπο υπό αναισθησία κάτω από την ουρήθρα στοχεύοντας στην πλήρη αποκατάσταση της διαταραχής.

Στην ανδρική ακράτεια υπάρχουν και άλλες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται όπως υποουρηθρικά μπαλόνια μεταβαλλόμενου όγκου, η ανάρτηση της οπισθίας ουρήθρας με ταινία και σε περίπτωση αποτυχίας η τοποθέτηση τεχνητού σφιγκτήρα.

Θεραπεία μεικτής ακράτειας ούρων

Στην περίπτωση μεικτής ακράτειας ούρων (ασταθή κύστη και ακράτεια από προσπάθεια) βασικός στόχος είναι η αντιμετώπιση και των δύο με τις μεθόδους που προαναφέρθηκαν.

Πρόληψη κατά της ακράτειας ούρων

Η μείωση του καπνίσματος, της καφεΐνης και του αλκοόλ, η απώλεια βάρους καθώς και η άσκηση για τη σύσφιξη των μυών του πυελικού εδάφους μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη της ακράτειας ούρων.

Η κατάλληλη ειδικότητα

Ο κατάλληλος γιατρός για την ακράτεια είναι ο ουρολόγος

Κλείστε ραντεβού με ουρολόγο