Θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο: τι είναι και που εφαρμόζεται

Θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο ορίζεται ως η αναπνοή 100% Οξυγόνου εντός ειδικού χώρου – θαλάμου αποσυμπίεσης (θάλαμος) όπου η περιβάλλουσα πίεση αυξάνεται σε επίπεδο άνω της μίας (1) ατμόσφαιρας (πίεση στο επίπεδο της θάλασσας).

Δες ακόμα: Ποιες είναι οι επιπτώσεις της αύξησης των ποσοστών του αυτισμού;

H αύξηση της πιέσεως στο εσωτερικό του θαλάμου γίνεται με την επιπλέον είσοδο αέρα και στους ασθενείς χορηγείται το οξυγόνο μέσω ειδικής μάσκας (μύτης – στόματος).

Πώς λειτουργεί η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο;

Οι ακόλουθοι μηχανισμοί έχουν ταυτοποιηθεί οι οποίοι οδηγούν στην επιτάχυνση  – βελτιστοποίηση της θεραπείας με υπερβαρικό οξυγόνο στις ενδεικνυόμενες παθήσεις:

1) Αυξημένη Οξυγόνωση

Η αύξηση της πίεσης (άνω των 1.5 ατμοσφαιρών) αυξάνει το ποσό του οξυγόνου που είναι παρόν στην αιματική κυκλοφορία και διαθέσιμο για τους ιστούς, έως και στο 10πλάσιο από το φυσιολογικό. Το υπερβαρικό οξυγόνο  παρέχει άμεση υποστήριξη σε ταλαιπωρημένες περιοχές του σώματος με οριακή παροχή αίματος. Τα αυξημένα επίπεδα οξυγόνου μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην ταχύτερη απομάκρυνση τοξινών από το σώμα, όπως για παράδειγμα το μονοξείδιο του άνθρακα.

2) Άμεσα αποτελέσματα της πίεσης

Το υπερβαρικό υξυγόνο ελαττώνει το μέγεθος των φυσαλίδων αέρα ώστε να απορροφηθούν ταχέως. Αυτή η ιδιότητα κάνει το υπερβαρικό οξυγόνο απαραίτητο στη θεραπεία της Αρτηριακής Εμβολής Αέρα και της Νόσου Δυτών.

3) Αγγειοσύσπαση

Τα αυξημένα επίπεδα οξυγόνου (υπεροξία) προκαλούν αγγειοσύσπαση η οποία οδηγεί σε ελάττωση της αιμάτωσης με ταυτόχρονη αύξηση της οξυγόνωσης των ιστών («παράδοξο Οξυγόνου»). Αυτή η ιδιότητα του υπερβαρικού οξυγόνου έχει εφαρμογή στον έλεγχο των ενδο-διαμερισματικών πιέσεων στο σύνδρομο σύνθλιψης και στη θεραπεία των εγκαυμάτων.

4) Βακτηριοκτόνος / Βακτηριοστατική δράση

Η υπεροξυγόνωση των ιστών ελαττώνει τη διασπορά ορισμένων τοξινών και συμβάλλει στην εξόντωση των βακτηρίων. Αυτό είναι σημαντικό για τη θεραπεία της αεριογόνου γάγγραινας, και των νεκρωτικών (και άλλων) λοιμώξεων.

5) Αγγειογένεση και Νεοαγγείωση

Το υπερβαρικό οξυγόνο προάγει την ανάπτυξη νέων αγγείων, αυξάνοντας την αιμάτωση των ιστών. Αυτή η ιδιότητα έχει μεγάλη σημασία στο πλείστο των χρόνιων παθήσεων (όπως στην περιφερική αγγειοπάθεια του Σακχαρώδη Διαβήτη ή στις βλάβες που προκαλεί η θεραπευτική ακτινοβολία). Ταυτόχρονα, ικανοποιούνται οι απαιτήσεις σε οξυγόνο για δημιουργία κολλαγόνου. Συνολικά λοιπόν, η αυξημένη οξυγόνωση οδηγεί σε χρήσιμη και παραγωγική αγγειογένεση, καθώς και πολλαπλασιασμό ινοβλαστών και οστεοβλαστών. Σε νεότερες μελέτες έχει φανεί πως αυξάνει τον αριθμό των κυκλοφορούντων βλαστοκυττάρων.

Ποιές είναι οι γενικά αποδεκτές βασικές ενδείξεις της θεραπείας με υπερβαρικό οξυγόνο;

Η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο χρησιμοποιείται όταν υπάρχουν ενδείξεις για:

1. Αρτηριακή εμβολή αέρα
2. Δηλητηρίαση με μονοξείδιο του άνθρακα – Εισπνοή καπνού
3. Νόσος δυτών
4. Συμπληρωματικό θεραπεία σε ενδοκράνια αποστήματα
5. Αεριογόνος γάγγραινα
6. Σύνδρομο σύνθλιψης
7. Νεκρωτικές λοιμώξεις μαλακών μορίων
8. Ευόδωση επούλωσης σε προβληματικά έλκη
9. Εξεσημασμένη απώλεια αίματος
10. Οστεομυελίτις
11. Μετακτινικές ιστικές βλάβες
12. Επαπειλούμενα δερματικά – μυοδερματικά μοσχεύματα
13. Θερμικό έγκαυμα
14. Ιδιοπαθής αιφνίδια νευροαισθητήρια βαρηκοΐα

Υπάρχουν άλλες περιπτώσεις όπου το υπερβαρικό οξυγόνο ενδείκνυται συμπληρωματικά;

Η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο χρησιμοποιείται με επιτυχία σε ορισμένες περιπτώσεις όπου απειλείται η ζωή του ασθενούς ή η βιωσιμότητα ενός μέλους (π.χ. το πόδι) του ασθενούς. Οι παρακάτω είναι μερικές απ’ αυτές τις περιπτώσεις και θεωρούνται ως ενδείξεις υπό διερεύνηση, παρότι σε παγκόσμια κλίμακα χρησιμοποιούνται από ετών και υπάρχει πια εκτεταμένη εμπειρία με πολύ καλά αποτελέσματα:

• Άσηπτη Οστική Νέκρωση
• Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση (Εγκεφαλικό Οίδημα)
• Καθυστερημένη και Ατελής Πώρωση καταγμάτων – Ψευδάρθρωση
• Γαγγραινώδες Πυόδερμα
• Οξεία απόφραξη Κεντρικής Αρτηρίας Αμφιβληστροειδούς
• Αθλητικές Κακώσεις
• Κρίσεις Δρεπανοκυτταρικής αναιμίας
• Δήγμα αράχνης
• Κάκωση Νωτιαίου Μυελού (Οξεία)
• Πάρεση Προσωπικού νεύρου (παράλυση Bell)

Υπάρχουν περιπτώσεις που αντενδείκνυται αυτή η θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο;

Κάθε θεραπευτική πράξη (όπως και κάθε φάρμακο) μπορεί να έχει ανεπιθύμητες ενέργειες, έστω και αν αυτές είναι λίγες και σε μεγάλο βαθμό προβλέψιμες. Γι’ αυτό κάθε ασθενής προτού υποβληθεί στη θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο εξετάζεται από τον ειδικό και σε ορισμένες περιπτώσεις ζητούνται περαιτέρω εξετάσεις. Σοβαρές πνευμονολογικές (όπως εμφύσημα, σοβαρή ΧΑΠ) και καρδιολογικές παθήσεις (όπως Στεφανιαία Νόσος, Καρδιακή Ανεπάρκεια, περιπτώσεις με εμφυτεύσιμο βηματοδότη – απινιδωτή) αναλόγως βαρύτητας μπορεί να αποτελέσουν αντένδειξη για τη θεραπεία.

Το ιστορικό σπασμών (επιληψία) μπορεί επίσης να αποτελέσει αντένδειξη. Σπάνια, μπορεί κάποιος να εμφανίσει κλειστοφοβία κατά τη θεραπεία και να μην ολοκληρώσει την προτεινόμενη αγωγή. Τέλος, παθήσεις του φάσματος της ΩΡΛ ειδικότητας, αν και αντιμετωπίσιμα, μπορεί να δυσχεράνουν την ολοκλήρωση της αγωγής.

Πόσες φορές χρειάζεται να μπει κάποιος στο θάλαμο για θεραπεία με υπερβαρικό οξυγόνο;

Διάφοροι παράγοντες καθορίζουν το ακριβές πρωτόκολλο θεραπείας με υπερβαρικό οξυγόνο. Οι οξείες ή επείγουσες περιπτώσεις απαιτούν συνήθως θεραπεία για μια περίοδο δέκα με είκοσι ημέρες (συνεδρίες). Γενικά πάντως, είναι αποδεκτό πως για να ξετυλιχθούν οι δράσεις του υπερβαρικού οξυγόνου στις χρόνιες περιπτώσεις, ένας ελάχιστος αρχικός αριθμός είκοσι (20) συνεδριών απαιτείται, διάρκειας δηλαδή ενός μήνα. Τα  χρόνια περιστατικά μπορεί να απαιτήσουν θεραπεία αρκετών συνεδριών διάρκειας, με επαναληπτικές δόσεις, έως και μερικών μηνών.