Τοξικότητα στην οικογένεια: Πως να προστατευτείτε από το gaslighting
Όλοι έχουμε τουλάχιστον ένα μέλος στην οικογένεια μας που δεν μας κάνει να αισθανόμαστε ιδιαίτερα καλά όταν είναι γύρω μας. Μπορεί να είναι ένα άτομο που αγαπάμε, αλλά πιθανότατα δεν μας αρέσει το γεγονός ότι μπορεί να μας αφήσει να νιώθουμε στραγγισμένοι ή ακόμα και κακοποιημένοι, σημάδια που φανερώνουν ότι υπάρχει τοξικότητα στην οικογένεια.
Το φαινόμενο του gaslighting
Εάν κάποιος σας χειραγωγεί, διαστρεβλώνοντας την αίσθηση της πραγματικότητας, δηλαδή σας ενοχοποιεί επειδή δεν είστε κοντά του ενώ έχετε άλλα πράγματα να κάνετε, όπως να εργάζεστε, να φροντίζετε τα παιδιά ή να φροντίζετε τη δική σας υγεία, αυτό μπορεί να οριστεί ως συμπεριφορά gaslighting, η οποία είναι μορφή συναισθηματικής κακοποίησης.
Η δυναμική του gaslighting στην οικογένεια μπορεί να έχει να κάνει είτε με μια συγκεκριμένη σχέση είτε με την προσωπικότητα ενός μεμονωμένου ατόμου. Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως κι αν συμβαίνει, παρουσιάζεται ένα δίλημμα. Ειδικά αν το εν λόγω μέλος της οικογένειας είναι κάποιος με τον οποίο είστε υποχρεωμένοι ή και αναγκασμένοι να περάσετε χρόνο. Ευτυχώς, είναι δυνατό, αν και όχι πάντα, να κάνετε τέτοιες σχέσεις να λειτουργούν, χωρίς να θυσιάσετε την ευημερία σας στην υπηρεσία της δικής τους.
Τοξικότητα στην οικογένεια
Πρώτα απ’ όλα, είναι αναμενόμενο να είστε λιγότερο διαθέσιμοι ή να μην ταιριάζετε με όλα τα άτομα που έχετε συγγένεια. Η ιδέα ότι πρέπει να συμπαθούμε όλα τα μέλη της οικογένειάς μας μπορεί να μας δημιουργήσει ψυχολογική βλάβη καθώς συχνά αισθανόμαστε άσχημα που δεν μας αρέσουν οι συγγενείς μας. Στην πραγματικότητα, κάποιοι άνθρωποι, συγγενείς ή όχι, έχουν χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που είναι τρομακτικές.
Σε τέτοιες περιπτώσεις θα ήταν καλό με τον καιρό να διαμορφώσετε τις καταστάσεις έτσι ώστε να υπάρχει «μηδενική επαφή». Αυτή είναι η μόνη ασφαλής διαδρομή με άτομα που είναι εξαιρετικά τοξικά. Ωστόσο, υπάρχουν άτομα τα οποία μπορεί να είναι δύσκολα και προκλητικά αλλά να είναι διαχειρίσιμα. Τότε, αρκεί οι αλληλεπιδράσεις να είναι σύντομες και να αντιμετωπίζονται καλά με σταθερά όρια.
Συνολικά, όμως, όταν πρόκειται για το χειρισμό της τοξικότητας στην οικογένεια και του φαινομένου του gaslighting χωρίς να διακυβεύεται η δική σας ψυχική υγεία, είναι σημαντικό να προετοιμαστείτε για την αλληλεπίδραση με παρόμοιο τρόπο. Όπως θα κάνατε με οποιαδήποτε τοξική κατάσταση: ορίστε ρεαλιστικές προσδοκίες, περιορίστε την επαφή και αποτοξινωθείτε αμέσως μετά.
Πως να προστατευτείτε από την τοξικότητα
Το πρώτο βήμα που χρειάζεται να κάνετε, είναι η εφαρμογή ορισμένων πρακτικών αυτοφροντίδας. Με αυτόν τον τρόπο θα είναι βοηθητικό να προετοιμαστείτε για μια τέτοια συνάντηση. Μέχρι να καλύψετε τουλάχιστον μερικές από τις δικές σας ανάγκες, δεν θα έχετε τίποτα να δώσετε.
Ασχοληθείτε με κάτι ευχάριστο
Πριν περάσετε χρόνο με τα μέλη της οικογένειας που κάνουν gaslighting, κάνετε κάτι που γνωρίζετε ότι βοηθάει να αισθανθείτε καλά. Περάστε χρόνο με ανθρώπους που είναι πραγματικά υποστηρικτικοί και φροντίσετε τον εαυτό σας μετά την συνάντηση. Σε περίπτωση που είστε πολύ απασχολημένοι, προσπαθήστε να συνδυάσετε κάτι που σας ευχαριστεί με τις υποχρεώσεις σας. Μπορεί να είναι ένας υπέροχος καφές ή η ακρόαση μουσικής που σας αρέσει.
Θέστε τα όρια σας
Είναι σημαντικό να ορίσετε όρια για την συγκεκριμένη συνάντηση ως μέσο αποφυγής της αποστράγγισης των ψυχικών σας αποθεμάτων. Η διατήρηση των σύντομων αλληλεπιδράσεων μπορεί να βοηθήσει. Κανονίστε κάποια άλλη δραστηριότητα για αμέσως μετά ώστε να εξασφαλίσετε ένα έγκαιρο τέλος στη συνάντηση. Μπορείτε, επίσης, να εμπλακείτε σε τεχνικές χαλάρωσης όπως οι ρυθμικές αναπνοές πριν ή και μετά από αυτές τις αλληλεπιδράσεις.
Όσον αφορά για το τι θα πείτε κατά τη διάρκεια αυτής της συνάντησης, σκεφτείτε να θέσετε όρια για το πώς επιτρέπεται στον εν λόγω συγγενή να σας μιλήσει. Για παράδειγμα, μπορεί να πείτε: “Σ ‘αγαπώ και θέλω να σου πω κάτι πολύ σημαντικό. Νιώθω πληγωμένος όταν είσαι πολύ επικριτικός και αρνητικός. Θέλω να περάσω χρόνο μαζί σου, αλλά τα αρνητικά σου σχόλια με κάνουν να αισθάνομαι πολύ λυπημένος και πληγωμένος. Θα πρέπει να περιορίσω τις επισκέψεις μου μαζί σου, εκτός αν αλλάξουν τα πράγματα”.
Αγνοήστε την τοξική συμπεριφορά
Η άσκηση της αυτοσυγκράτησης, η μη «λήψη του δολώματος» ή η αποφυγή του μπορεί να είναι μια χρήσιμη στρατηγική για να επηρεάζεστε όσο το δυνατόν λιγότερο από το gaslighting. Αντί να παρασυρθείτε σε μια λεκτική μάχη και να νιώσετε στενοχώρια ή θυμό ως παραλήπτης του αρνητικού σχολίου επιλέξτε να αγνοήσετε το αρνητικό σχόλιο. Αυτό απαιτεί πρακτική και εξάσκηση. Όταν αγνοείτε ένα αρνητικό άτομο ή κάποιον επικριτικό σχολιασμό, συνήθως, εγκαταλείπει την προσπάθεια να δημιουργήσει τριβές, με το άτομο που δεν ενδιαφέρεται να εμπλακεί σε συζήτηση.
Λάβετε υπόψη, ωστόσο, ότι μερικές φορές, το gaslighting μπορεί να είναι ένδειξη ότι ο συγγενής πάσχει από μια κατάσταση ψυχικής υγείας όπως κατάθλιψη ή άγχος. Αν καταλάβετε ότι συμβαίνει αυτό στο οικογενειακό μέλος που προκαλεί το πρόβλημα, ίσως χειριστείτε την κατάσταση διαφορετικά. Αυτό θα βοηθήσει ώστε να είναι λιγότερο εξαντλητική για εσάς και να αλλάξει το κλίμα των αλληλεπιδράσεων. Ακούστε τι λέει το άτομο αυτό και επιβεβαιώστε τα συναισθήματά του. Ενδεχομένως μπορείτε να του προσφέρετε μια καθοδήγηση για την εύρεση θεραπείας ή ομάδων υποστήριξης.
Όταν πρόκειται για συγγενείς, πολλοί άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να κάνουν εξαιρέσεις. Έτσι είναι πιο ανεκτικοί σε τοξικές και άσχημες συμπεριφορές. Αυτό, όμως, μπορεί να οδηγήσει στην αποστράγγιση της ενέργειας τους ή να αποτελέσει την αιτία για την κακή ψυχική υγεία τους.
Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να θέτετε τη συνολική ψυχική σας υγεία και ευεξία στο προσκήνιο. Σε καμία σχέση δεν αξίζει να θυσιάζετε την αίσθηση της αυτοεκτίμησής, του αυτοσεβασμού και της ευημερίας σας.