Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους (τρίτη ηλικία)
Η κατάθλιψη αποτελεί τη συχνότερη συναισθηματική διαταραχή της τρίτης ηλικίας.
Δες ακόμα: Ψυχωτικές εκδηλώσεις στην τρίτη ηλικία!
Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους μπορεί να είναι:
• Υποτροπιάζουσα ή χρόνια κατάθλιψη η οποία είχε έναρξη σε μικρότερη ηλικία και συνεχίστηκε για λόγους μη σωστής συμμόρφωσης στην αγωγή, ανθεκτικότητας, συνοσηρότητας ή άλλους.
• Πρωτοεμφανιζόμενη σε μεγάλη ηλικία λόγω ποικίλλων ψυχοπιεστικών παραγόντων οξέων (π.χ. απώλεια συντρόφου) ή χρόνιων (π.χ. επιβάρυνση από χρόνιο νόσημα).
• Δευτεροπαθής. Σε αυτή την περίπτωση στην αιτιοπαθογένεια της κατάθλιψης άμεσο ρόλο παίζουν μια ποικιλία σωματικών νόσων όπως για παράδειγμα νευρολογικές (Parkinson, εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο, εγκεφαλίτιδες κ.α.) , νεοπλάσματα, οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου και άλλες. Επίσης μπορεί να ευθύνονται διάφορα φάρμακα όπως για παράδειγμα τα κορτικοειδή ή κάποια αντιυπερτασικά και τέλος η κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών.
Τα γενικά κριτήρια για τη διάγνωση της κατάθλιψης ισχύουν και στους ηλικιωμένους με τις εξής ιδιαιτερότητες:
• Συχνότερη εκδήλωση έντονου άγχους
• Συχνότερη εκδήλωση ποικίλλων σωματικών συμπτωμάτων όπως για παράδειγμα πόνοι τύπου αρθρίτιδας
• Συχνότερη εκδήλωση γνωσιακών διαταραχών όπως μνήμης, προσοχής, συγκέντρωσης, προσανατολισμού (καταθλιπτική ψευδοάνοια)
• Συχνότερες διαταραχές συμπεριφοράς & ψυχοκινητικότητας όπως απάθεια ή έντονη ανησυχία
• Συχνότερες διαταραχές ύπνου
Η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους έχει δυσμενείς συνέπειες για την ποιότητα ζωής τους, των οικείων τους, αλλά και την πορεία άλλων σωματικών νόσων που πιθανώς να παρουσιάζουν. Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος αυτοκτονίας και πρέπει να σημειωθεί ότι οι ηλικιωμένοι κάνουν λιγότερες απόπειρες και πραγματοποιούν περισσότερες αυτοκτονίες σε σχέση με τις μικρότερες ηλικίες.
Η αντιμετώπιση της κατάθλιψης των ηλικιωμένων αποτελεί ψυχιατρική «πρόκληση» καθώς παρουσιάζει ιδιαιτερότητες που αφορούν το μειωμένο μεταβολισμό τους, τη μεγαλύτερη ευαισθησία τους σε ανεπιθύμητες ενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής, τις αλληλεπιδράσεις της τελευταίας με φάρμακα για άλλες παθήσεις που τυχόν να λαμβάνονται κ.α.
Εκτός από τη φαρμακοθεραπεία, θέση στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης των ηλικιωμένων έχει και η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, η οποία είναι πολύ πιο ασφαλής και αποτελεσματική απ’ ότι γενικώς πιστεύεται.
Σήμερα η κατάθλιψη των ηλικιωμένων υποδιαγιγνώσκεται και υποθεραπεύεται.
Στόχος της σύγχρονης ψυχιατρικής (αλλά και ιατρικής) πρακτικής θα πρέπει να είναι η μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στην αναγνώριση και αντιμετώπιση της διαταραχής.