Αγχος

Τι είναι το άγχος
Το άγχος είναι ένα διάχυτο και δυσάρεστο συναίσθημα, συγγενές με τον φόβο. Ενώ όμως ο φόβος είναι συναίσθημα που κινητοποιείται από μια σαφή και πραγματική απειλή, το άγχος είναι συναίσθημα που παρουσιάζεται χωρίς σαφή ή σημαντική για τη ζωή απειλή.
Δες ακόμα: Πώς θα καταλάβεις ότι είναι καιρός η σχέση αυτή να τελειώσει
Εμφανίζεται κυρίως όταν προκύπτουν προβλήματα, διλήμματα, δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις και λειτουργεί ως προειδοποιητικός μηχανισμός προκειμένου να προετοιμάσει το άτομο για να αντιμετωπίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτές τις καταστάσεις που βιώνονται ως απειλητικές και είναι περιστασιακές.
Έτσι, προλαμβάνει ζημία ή βλάβη κινητοποιώντας το άτομο. Επίσης μπορεί να λειτουργεί και ως κινητήριος δύναμη προκειμένου να προετοιμάσει, να οργανώσει, να δραστηριοποιήσει το άτομο για να επιτύχει κάποιο στόχο του (δημιουργικό άγχος).
Υπάρχουν όμως καταστάσεις όπου λόγω της έντασης, της διάρκειάς του ή της δυσλειτουργίας που προκαλεί γίνεται παθολογικό. Όταν γίνεται υπερβολικό ή παρουσιάζεται σε καταστάσεις που δε φαίνεται να ενέχουν αντικειμενικό κίνδυνο ή απειλή, τότε το άτομο δυσλειτουργεί και στις περισσότερες περιπτώσεις χρειάζεται βοήθεια.
Αίτια του άγχους
Υπάρχουν πολλές θεωρίες και προσεγγίσεις που προσπαθούν να εξηγήσουν την αιτιολογία του άγχους, αν και όπως φαίνεται στην πλειονότητά τους υποστηρίζουν μια πολυπαραγοντική διάσταση ενός βιο-ψυχοκοινωνικού μοντέλου (βιολογικοί παράγοντες, ψυχολογικές και κοινωνικές συνιστώσες).
Η γενετική επιβάρυνση (κληρονομικότητα) και η επίδραση του περιβάλλοντος όπως έκθεση σε ψυχοπιεστικά γεγονότα κατά την ανάπτυξη (πχ. απώλεια γονιού, διαζύγιο) καθώς και η μη ασφαλής πρόσδεση με τους γονείς (κλίμα ανασφάλειας, φόβος εγκατάλειψης) αλληλεπιδρούν και συμβάλλουν εξίσου στην εκδήλωση του άγχους.
Επομένως ο τρόπος ζωής και αντίληψης του κάθε ατόμου καθώς και ο γνωστικός του και συναισθηματικός του κόσμος επηρεάζει τον τρόπο εκδήλωσης και ανοχής του άγχους. Ωστόσο, η εμφάνιση του άγχους ορισμένες φορές είναι απόρροια κάποιας σωματικής νόσου. Πρέπει να σημειωθεί ότι το αυξημένο άγχος επιδρά αρνητικά στην καθημερινότητα ενός ατόμου αλλά και στην υγεία του.
Συμπτώματα του άγχους
Το άγχος εκδηλώνεται με διάφορα σωματικά ενοχλήματα που προκύπτουν από την υπερδραστηριοποίηση του αυτόνομου νευρικού συστήματος και προέρχονται από κάθε σύστημα του οργανισμού όπως από το αναπνευστικό με δύσπνοια, από το καρδιαγγειακό με ταχυκαρδία, από το νευρικό με ζάλη, πονοκέφαλο από το γαστρεντερικό με ναυτία, έμετο. Επίσης παρουσιάζονται διαταραχές στον ύπνο, ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης.
Σε συναισθηματικό επίπεδο βιώνεται ως εσωτερική ένταση ή ανησυχία η οποία εκφράζεται με αρνητικές, καταστροφολογικές σκέψεις ό,τι κάτι κακό θα συμβεί. Συνήθως τα άτομα αναπτύσσουν συμπεριφορές που υποδηλώνουν τη παρουσία του άγχους όπως αποφυγές που δηλώνουν την ύπαρξη φοβιών, ψυχαναγκασμούς που δηλώνουν την ύπαρξη ιδεοληψιών, τακτικές και συνεχείς επισκέψεις στα επείγοντα που συναντάται στις κρίσεις πανικού.
Η κατάλληλη ειδικότητα
Ο κατάλληλος γιατρός για το άγχος είναι ο Ψυχολόγος και ο Ψυχίατρος
Διάγνωση άγχους
Η διάγνωση για το άγχος γίνεται από κάποιον ειδικό, ψυχίατρο ή κλινικό ψυχολόγο λαμβάνοντας υπόψη τη διάρκεια των συμπτωμάτων, την ένταση και τις επιπτώσεις τους στη λειτουργικότητα του ατόμου.
Οι κυριότερες αγχώδεις διαταραχές σύμφωνα με το ταξινομικό σύστημα ICD-10 είναι:
- οι διαταραχές φοβικού άγχους (φοβίες) που περιλαμβάνουν τις ειδικές φοβίες, την αγοραφοβία και την κοινωνική φοβία
- η διαταραχή πανικού
- η διαταραχή γενικευμένου άγχους
- η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή
- οι διαταραχές που συνδέονται με το stress και το τραύμα
Θεραπεία άγχους
Η θεραπεία για το άγχος εστιάζεται στη λήψη φαρμακευτικής αγωγής και στη ψυχοθεραπεία που συχνά συνδυάζονται. Συνήθως χορηγούνται αγχολυτικά και αντικαταθλιπτικά φάρμακα και το χρονικό διάστημα της φαρμακευτικής θεραπείας εξαρτάται από τη βαρύτητα και τη χρονιότητα των συμπτωμάτων.
Οι ψυχοθεραπείες που προτείνονται για την αντιμετώπιση των αγχωδών διαταραχών είναι η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία και η ψυχοδυναμική. Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία είναι βραχεία, εστιασμένη στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στην ¨εκπαίδευση¨ του ατόμου για καλύτερη διαχείριση του άγχους του.
Για την συγκεκριμένη προσέγγιση, ο στόχος της θεραπείας των διαταραχών άγχους είναι να βοηθήσει τα άτομα να αναγνωρίσουν τον δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης τους, να τον αντικαταστήσουν με έναν πιο λειτουργικό, πιο ρεαλιστικό τρόπο σκέψης και παράλληλα να τα εφοδιάσει με στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων, ώστε να αντιδρούν πιο αποτελεσματικά σε στρεσογόνα γεγονότα και καταστάσεις.
Έρευνες καταδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της συγκεκριμένης ψυχοθεραπείας στις αγχώδεις διαταραχές. Οι ψυχοδυναμικές ψυχοθεραπείες απαιτούν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και στοχεύουν στην προσέγγιση του άγχους ως επιφανειακή εκδήλωση βαθύτερων ζητημάτων της προσωπικότητας. Πιο συγκεκριμένα η ψυχοδυναμική προσέγγιση έχει ένδειξη για τη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή.
Πώς μπορεί να μειωθεί το άγχος
Αυτό που θα μπορούσε να συμβάλει σε επίπεδο καθημερινότητας στη μείωση του άγχους και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής είναι ένας ισορροπημένος τρόπος ζωής όπως η σωματική άσκηση, η υγιεινή διατροφή, η μείωση της λήψης καφείνης, καπνού, αλκοόλ καθώς και ο επαρκής ύπνος και η ξεκούραση.
Επιπλέον η εξάσκηση και η επανάληψη διάφορων τεχνικών χαλάρωσης όπως η διαφραγματική αναπνοή και η μυοχαλάρωση με συστηματικότητα σε ήρεμη κατάσταση ενδεχομένως να φανούν χρήσιμες και να γίνονται αυτόματα και σε φάση έντονου άγχους.
WP Glossary Term Usage
Ενδιαφέρεσαι να μάθεις περισσότερα για την περίπτωσή σου;
Επισκέψου καλύτερα έναν ειδικό!