Καρκίνος προστάτη: επιλογές θεραπείας

Ο προστάτης αποτελεί τμήμα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος και βοηθάει στην παραγωγή και αποθήκευση του σπέρματος. Στους ενήλικες άνδρες, ο τυπικός προστάτης έχει μήκος περίπου 3 εκατοστά και ζυγίζει περί τα 20 γραμμάρια. Βρίσκεται στην πύελο, κάτω από την ουροδόχο κύστη και μπροστά από το ορθό (τελικό τμήμα του παχέος εντέρου).

Δες ακόμα: Προστατίτιδα

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άντρες και η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από καρκίνο (μετά τον καρκίνο του πνεύμονα) στους άντρες. Η έγκαιρη διάγνωση όμως είναι εφικτή, αρκεί κάθε άντρας να ευαισθητοποιηθεί σε αυτό. Και αυτό, γιατί η πάθηση δεν δίνει κανένα σύμπτωμα στα αρχικά στάδια, όπου η νόσος είναι αντιμετωπίσιμη. Έτσι, η διάγνωση γίνεται μόνο με τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο.

Διάγνωση

Η πιο απλή και σύντομη μέθοδος διάγνωσης είναι η δακτυλική εξέταση, που διενεργείται από τον ουρολόγο ή παθολόγο μέσω του πρωκτού του ασθενούς, ο οποίος ξαπλώνει σε θέση που ευνοεί τον ψηλαφισμό του αδένα, στο πρόσθιο τμήμα του εντέρου. Το επόμενο βήμα -που συχνά απαιτείται να συνυπάρχει με την δακτυλική εξέταση- είναι η μέτρηση του επιπέδου του Ειδικού Προστατικού Αντιγόνου (PSA) στο αίμα του ασθενούς. Μετά τις εξετάσεις αυτές, ο Ουρολόγος θα κρίνει εάν θα κάνετε βιοψία προστάτη.

Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας στα αρχικά στάδια;

Οι πιο συχνές μορφές θεραπείας για εντοπισμένο καρκίνο του προστάτη είναι:

• Ενεργητική παρακολούθηση/επιτήρηση
• Χειρουργική (ριζική προστατεκτομή)
• Ακτινοθεραπεία (βραχυθεραπεία και εξωτερική)

Ενεργητική παρακολούθηση/επιτήρηση

Ενεργός παρακολούθηση συνεπάγεται τακτικό έλεγχο (για παράδειγμα κάθε 3 με 6 μήνες), αφού ο καρκίνος του προστάτη είναι πάθηση που εξελίσσεται αργά. Η παρακολούθηση συνιστάται σε ασθενείς συνήθως μεγάλης ηλικίας με ένα μικρό όγκο που δεν είναι πολύ επιθετικός ή σε ασθενείς με μικρό προσδόκιμο επιβίωσης, εξαιτίας άλλων σοβαρών προβλημάτων υγείας. Η επιλογή αυτή αξιολογείται με βάση τα χαρακτηριστικά ευρήματα της βιοψίας.

Χειρουργική

Η ριζική προστατεκτομή μπορεί να γίνει σήμερα είτε ανοικτά (με τομή) είτε ενδοσκοπικά (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά). Το ογκολογικό αποτέλεσμα είναι ίδιο, αλλά οι ενδοσκοπικές μέθοδοι υπερτερούν λόγω μικρότερης νοσηλείας και μετεγχειρητικού πόνου. Κατά τη διάρκεια της ριζικής προστατεκτομής, το σύνολο του προστάτη θα πρέπει να αφαιρεθεί, μαζί με τις σπερματοδόχους κύστεις (ο καρκίνος μπορεί να επεκτείνεται σε αυτές). Σε κάποιες περιπτώσεις, είναι απαραίτητο να αφαιρεθούν και οι λεμφαδένες (λεμφαδενεκτομή).

Για να μπορεί να γίνει αυτή η σοβαρή χειρουργική επέμβαση, θα πρέπει  ο ασθενής να είναι σε καλή γενική κατάσταση. Το μεγαλύτερο  ποσοστό των αντρών θα συναντήσει δυσκολίες στη στύση, μετά τη χειρουργική επέμβαση (στυτική δυσλειτουργία), ενώ όλοι δεν θα έχουν εκσπερμάτιση, αφού έχουν αφαιρεθεί τα βασικά όργανα που παράγουν το σπέρμα. Διατηρείται, όμως, η ερωτική επιθυμία και ξηρός οργασμός χωρίς εκσπερμάτιση. Σε κάποιους άντρες με πολύ καλές στύσεις πριν από την εγχείρηση και με εντοπισμένο καρκίνο, γίνεται διατήρηση των νεύρων της στύσης.

Η ειδική αυτή τεχνική δίνει τη δυνατότητα στους μισούς από αυτούς να ανακτήσουν σταδιακά σε 1-2 χρόνια τις στύσεις τους, εφόσον ακολουθήσουν ειδικό πρόγραμμα μετεγχειρητικά. Πάντως, οι περισσότεροι θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα γνωστά φάρμακα που βοηθούν τη στύση. Επιπλέον, μερικοί ασθενείς θα έχουν απώλεια ούρων (ακράτεια) ειδικά τους πρώτους μήνες μετά την επέμβαση. Ο Ουρολόγος θα πρέπει να παραπέμψει αυτούς τους ασθενείς σε εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή για ειδικές ασκήσεις εγκράτειας άμεσα. Τα προγράμματα αυτά ασκήσεων διαρκούν 3-6  μήνες.

Ακτινοθεραπεία του προστάτη

Η ακτινοθεραπεία στοχεύει στη θανάτωση των καρκινικών κυττάρων και διακρίνεται στην εξωτερική ακτινοβολία και στη βραχυθεραπεία. Πολλές φορές, τα 2 αυτά είδη ακτινοβολιών χρησιμοποιούνται συνδυαστικά.

Εξωτερική ακτινοθεραπεία

Η εξωτερική ακτινοθεραπεία πραγματοποιείται από ακτινοθεραπευτές, βάσει προγραμματισμένων ημερήσιων ραντεβού για περίοδο 7-9 εβδομάδων. Κατά την εφαρμογή της εξωτερικής ακτινοθεραπείας, τμήματα της ουροδόχου κύστης και του ορθού μπορεί να ακτινοβοληθούν. Αυτό μπορεί να προκαλέσει διάρροια και/ή συχνουρία μετά τη θεραπεία. Οι ασθενείς μπορεί, επίσης, να αισθάνονται κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας. Μετά την εξωτερική ακτινοθεραπεία, πολλοί ασθενείς θα εμφανίσουν μόνιμη απώλεια των στύσεων (ανικανότητα).

Βραχυθεραπεία

Η βραχυθεραπεία έχει δώσει αποτελέσματα αντίστοιχα με της ριζικής προστατεκτομής, όταν έχει γίνει σε άντρες με ένδειξη γι’ αυτήν τη θεραπεία, δηλαδή στα πρώτα στάδια της νόσου. Η μέθοδος περιλαμβάνει την εμφύτευση ραδιενεργών σπόρων στον προστάτη.

Αυτό γίνεται με τη χρήση διορθικού υπερηχογράφου που, όπως και στη βιοψία, μας επιτρέπει να απεικονίσουμε τον αδένα και να κατευθύνουμε τα εμφυτεύματα στα σωστά σημεία.  Μετά τη βραχυθεραπεία, κάποιοι άντρες θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με την ούρηση και τη στύση.