Φοβίες: από πού προέρχονται και πώς αντιμετωπίζονται
Το άγχος είναι ένα διάχυτο και δυσάρεστο συναίσθημα συγγενές με τον φόβο, και αποτελεί μία ευρέως διαδεδομένη ψυχική διαταραχή. Το ποσοστό είναι υψηλό 5,1- 12,5% του γενικού πληθυσμού.
Το αίσθημα του φόβου αφορά συναισθηματική αντίδραση σε ένα ρεαλιστικό, πραγματικό ερέθισμα κινδύνου. Αντιθέτως, η φοβία αφορά έναν ακούσιο και εξαιρετικά έντονο φόβο για μια κατάσταση ή αντικείμενο, το οποίο δεν αποτελεί έντονη απειλή τη συγκεκριμένη στιγμή. Παρόλο που το άτομο συνειδητοποιεί ότι ο φόβος του είναι παράλογος και αδικαιολόγητος, εάν βρεθεί σε επαφή με ερεθίσματα κινητοποιείται έντονα και αυτόματα το συναίσθημα αλλά και αυτονομικές εκδηλώσεις του φόβου. Όταν απομακρυνθεί από την κατάσταση νιώθει ντροπιασμένος με τον εαυτό του. Νιώθοντας αδύναμος αρχίζει συστηματικά να αποφεύγει οποιαδήποτε κατάσταση συνδέεται με το φόβο του.
Ο φοβικός ασθενής αυτοπεριορίζεται, ελαττώνει τις κοινωνικές δραστηριότητες, χάνει το ενδιαφέρον του για τη ζωή και αισθάνεται ανίκανος, αποτυχημένος, ενοχικός. Έτσι, επέρχονται σημαντικές δυσκολίες και παρακωλύσεις στην διεξαγωγή καθημερινών δραστηριοτήτων και συνδιαλλαγών, ιδιαίτερα αν αυτές σχετίζονται άμεσα με την εργασία του, την διεκπεραίωση βασικών κοινωνικών επαφών.
Φοβίες: από πού προέρχονται;
Οι φοβίες συνοδεύουν την ανθρώπινη φύση και τον πολιτισμό από την στιγμή της ύπαρξης του ανθρώπου. Ο Ιπποκράτης 2400 χρόνια πριν είχε περιγράψει περιπτώσεις ασθενών που ενώ βρίσκονταν σε καλή σωματική κατάσταση εκδήλωναν φόβο να παρευρεθούν σε πλήθος κόσμου. Ο Freud (1895) αρχικά την ονόμασε νεύρωση προερχόμενη από σωματικά αίτια. Νεότερα ψυχαναλυτικά δεδομένα την αποδίδουν σε ρεύματα επιθετικότητας και φοβικές ενδοψυχικές διεργασίες όπως το άγχος αποχωρισμού.
Ειδικές μορφές αγχωδών διαταραχών:
Απλή φοβία
Η απλή φοβία παρουσιάζεται όταν το άτομο φοβάται κάποια εξωτερικά ερεθίσματα ή συνθήκες που δεν είναι αντικειμενικά επικίνδυνες (ανελκυστήρες, ύψη, έντομα, αίμα).
Κοινωνική φοβία
Η κοινωνική φοβία είναι μια διαταραχή που σχετίζεται με την αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων, όπου το άτομο ενδέχεται να γίνει αντικείμενο σχολαστικής παρατήρησης από τους άλλους.
Αγοραφοβία
Η αγοραφοβία είναι ο φόβος να βρεθεί κανείς μόνος σε μέρη ή καταστάσεις όπου η έξοδος θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη ή η βοήθεια δεν θα ήταν εύκολα διαθέσιμη.
Σημαντικός αριθμός ατόμων σήμερα υποφέρει από φοβίες και αναζητά αποτελεσματική λύση στην καταπολέμηση των συμπτωμάτων του. Το άτομο γίνεται μοναχικό, κλείνεται όλο και περισσότερο στον εαυτό του, φοβούμενο ότι αν εκτεθεί κάτι κακό θα συμβεί. Το άτομο που προσέρχεται για θεραπεία νιώθει έντονη ψυχολογική πίεση, ανασφάλεια για τη δυσμενή θέση στην οποία έχει περιέλθει και δεν μπορεί να κατανοήσει τον λόγο των αμφιβολιών του. Είναι σημαντικό να μην επιτρέψει έναν τέτοιο περιορισμό στον εαυτό του ζώντας σημαντικές στιγμές σε κατάσταση καθημερινής απομόνωσης, χάνοντας την απόλαυση σημαντικών πλευρών της ζωής του.
Χρειάζεται να διεκδικήσει ο ίδιος τη θεραπεία του και να έχει κίνητρο για αυτή, όπως εξάλλου ισχύει για πολλά θέματα της ζωής, για τα οποία πρέπει εμείς οι ίδιοι να αγωνιστούμε και να παλέψουμε…
P. Coelho: «Μην επιτρέψεις στις πληγές σου να σε μετατρέψουν σε κάτι που δεν είσαι.»