Πως θα μεγιστοποιήσουμε με απλούς τρόπους τις πιθανότητες φυσικής σύλληψης
Γράφει η Τριάντη Βασιλικη Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος συνεργάτης του doctoranytime.gr
Πολλά ζευγάρια συχνά συμβουλεύονται γιατρό σχετικά με το δυναμικό γονιμότητάςτους. Κάποια από αυτά τα ζευγάρια αναζητούν αυτήν την πληροφορία πριν ακόμη επιχειρήσουν εγκυμοσύνη ή πριν περάσει ο χρόνος προσπαθειών ώστε να τεθεί ζήτημα υπογονιμότητας.
Αρχικά, πρέπει να ενημερώσουμε τα ζευγάρια για την «συνήθη» γονιμότητα.. Η πιθανότητα σύλληψης σε κάθε κύκλο για ένα ζευγάρι ανέρχεται στο 25% ενώ η πιθανότητα σύλληψης που θα οδηγήσει στη γέννηση υγιούς μωρού είναι λίγο μικρότερη, γύρω στο 22%. Τα νούμερα αυτά ακούγονται χαμηλά., ειδικά στις νοτιοευρωπαϊκές κουλτούρες, όπου ο γάμος «οφείλει» να οδηγήσει άμεσα σε εγκυμοσύνη. Σαφώς, βέβαια, η πιθανότητα αυτή λειτουργεί αθροιστικά. Έτσι, οι περισσότερες εγκυμοσύνες συμβαίνουν κατά την διάρκεια των πρώτων έξι μηνών με επαφές στη γόνιμη φάση. Μετά από δώδεκα μήνες επαφών, περίπου το 85% των ζευγαριών θα επιτύχει εγκυμοσύνη, ενώ κατά την διάρκεια των επόμενων 36 μηνών, περίπου το 50% των εναπομεινάντων ζευγαριών θα επιτύχει εγκυμοσύνη με φυσικό τρόπο.
Οι δύο πιο σημαντικές πληροφορίες που θα δώσουμε στο ζευγάρι που ξεκινάει προσπάθειες εγκυμοσύνης (και που δεν έχει στο ιστορικό κάποιο στοιχείο που να εγείρει υποψία υπογονιμότητας) είναι η γόνιμη περίοδος και η συχνότητα των επαφών. Μέσα σε κάθε κύκλο της γυναίκας, το γόνιμο διάστημα εκτείνεται περίπου πέντε μέρες πριν την ωορρηξία έως και την ημέρα της ωορρηξίας. Η υψηλότερη πιθανότητα φαίνεται ότι επιτυγχάνεται όταν η επαφή συμβαίνει μία με δύο μέρες πριν την ωορρηξία, ενώ μετά την ωορρηξία η πιθανότητα σύλληψης πρακτικά μηδενίζεται. Τα δεδομένα αυτά επηρεάζονται βέβαια και από την ποιότητα του σπέρματος. Η ποιότητα αυτή όσον αφορά την κινητικότητα, την μορφολογία και τον συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων φτάνει το μέγιστό της μετά από απουσία εκσπερμάτισης για δύο με τρεις μέρες. Αν και έχει υπολογιστεί ότι υψηλότερους δείκτες εγκυμοσύνης επιτυγχάνουν ζευγάρια που έχουν επαφές κάθε μία ή δύο μέρες, με βάση αυτά που αναφέραμε παραπάνω τακτικές επαφές δύο με τρεις φορές την εβδομάδα ξεκινώντας σύντομα μετά το τέλος της περιόδου (μέχρι και την ωορρηξία) εξασφαλίζουν ότι και η επαφή θα γίνει μέσα στη γόνιμη περίοδο και η ποιότητα του σπέρματος θα είναι η καλύτερη δυνατή.
Η αμέσως επόμενη ερώτηση που δημιουργείται είναι πότε συμβαίνει αυτή η περίφημη ωορρηξία. Η ωορρηξία, λοιπόν, γίνεται 14 ημέρες πριν την ΕΠΟΜΕΝΗ περίοδο. Δηλαδή, σε μία γυναίκα με περίοδο κάθε 27 ημέρες, η ωορρηξία γίνεται 13 ημέρες μετά την πρώτη ημέρα περιόδου (27 – 14 = 13), ενώ αν η περίοδος έρχεται κάθε 30 ημέρες, η ωορρηξία συμβαίνει την 16η ημέρα από την αρχή της περιόδου (30 -14 = 16) κ.ο.κ. Για τις γυναίκες χωρίς τόσο σταθερό κύκλο, κυκλοφορούν στο εμπόριο ταινίες που «προβλέπουν» στα ούρα την ωορρηξία 24 με 36 ώρες πριν. Η διαδικασία γίνεται στο σπίτι εύκολα και είναι παρόμοια με το test κύησης ούρων. Εδώ, πρέπει να σημειώσουμε ότι αν μία γυναίκα έχει περίοδο κάθε 35 μέρες και πάνω ή λιγότερο από 24-25 ημέρες, είναι πιθανόν να μην έχει ωορρηξία, κάτι που απαιτεί διερεύνηση.
Από τους παράγοντες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής, το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά τις πιθανότητες σύλληψης, ενώ η αρνητική αυτή επίδραση αντιστρέφεται σε πολύ μεγάλο βαθμό ένα έτος μετά την διακοπή του καπνίσματος. Μελέτες έχουν δείξει επίσης ότι οι γυναίκες που κάνουν μέτρια έως βαριά χρήση αλκοόλ τείνουν να επιτυγχάνουν εγκυμοσύνη σε μεγαλύτερο διάστημα και έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μπουν σε διερεύνηση λόγω υπογονιμότητας. Όσον αφορά στην κατανάλωση καφέ κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι έχει αρνητική επίδραση ενώ κάποιες άλλες δεν κατάφεραν να το αποδείξουν. Φαίνεται ότι η γονιμότητα δεν επηρεάζεται από τη λήψη καφεΐνης λιγότερης από 250 mg την ημέρα. Έτσι, γυναίκες που προσπαθούν να επιτύχουν εγκυμοσύνη μπορούν να καταναλώνουν μία με δύο κούπες καφέ την ημέρα, χωρίς να επηρεάζεται η ικανότητά τους για σύλληψη. Δεν υπάρχουν ενδείξεις που να συστήνουν μείωση της κατανάλωσης καφέ στους άντρες.
Τέλος, πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι το στρες μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα, ενώ η διάγνωση της υπογονιμότητας με τη σειρά της αυξάνει το στρες, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Στη γυναίκα, οι ορμόνες του στρες επηρεάζουν τον κύκλο σε όλα του τα επίπεδα.