Κιρσοί κάτω άκρων: Πώς γίνεται η διάγνωση και πότε χρειάζονται θεραπεία

Οι κιρσοί είναι πρησμένες φλέβες που δεν μπορούν να απομακρύνουν το αίμα που περιέχουν. Οποιαδήποτε φλέβα μπορεί να γίνει κιρσός. Εκείνες όμως που επηρεάζονται συνήθως είναι οι φλέβες στα πόδια.

Για πολλούς ανθρώπους, οι κιρσοί και οι ευρυαγγείες, μια ήπια παραλλαγή των κιρσών, μπορεί να αποκαλούν μόνο θέμα αισθητικής. Σε άλλους, όμως, οι κιρσοί μπορεί να προκαλούν πόνο και δυσφορία. Κάποιες φορές ενδέχεται να οδηγήσουν σε πιο σοβαρά προβλήματα σχετικά με την κυκλοφορία του αίματος.

Γι’ αυτό και είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα και να εντοπίζουμε την πάθηση των κιρσών όσο το δυνατόν νωρίτερα γίνεται, προκειμένου να είμαστε σε θέση με την καθοδήγηση του γιατρού να προβούμε στην κατάλληλη θεραπεία ανάλογα με την περίπτωσή μας.

Πώς θα καταλάβω αν έχω κιρσούς;

Οι κιρσοί μπορεί να μην προκαλούν πόνο, γεγονός που μπορεί να καθιστά δύσκολη πολλές φορές την αναγνώρισή τους. Ωστόσο, μπορείτε να καταλάβετε αν πάσχετε από κιρσούς, από την όψη κάποιων φλεβών, που μπορεί να είναι σκούρο μωβ ή μπλε χρώματος φλέβες στα πόδια είτε στριφογυρισμένες και διογκωμένες, σαν «σχοινιά» φλέβες, κάτω από το δέρμα των ποδιών.

Ποια είναι τα συμπτώματα που προκαλούν οι κιρσοί;

Οι κιρσοί χαρακτηρίζονται από τη μόνιμη παθολογική διαστολή των επιφανειακών φλεβών των κάτω άκρων, σε συνδυασμό με αλλοίωση του τοιχώματος τους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την παλινδρόμηση του αίματος στην όρθια στάση, το οποίο αντί να επιστρέφει πίσω στην καρδιά, λιμνάζει στις παθολογικές αυτές φλέβες. Τα κύρια συμπτώματα εκδήλωσης τους είναι:

• Αίσθημα πόνου ή βάρους στα πόδια
• Κάψιμο, «σφίξιμο», μυϊκές κράμπες και πρήξιμο στο κάτω μέρος των ποδιών
• Επιδείνωση του πόνου μετά από πολύωρη καθιστική στάση ή ορθοστασία
• Κνησμό γύρω από μία ή περισσότερες φλέβες
• Ήπιο οίδημα των αστραγάλων και των ποδιών
• Αιμορραγία από τους κιρσούς
• Πόνο που συνοδεύεται με σκληρία σε διογκωμένες φλέβες, γεγονός που μπορεί να σημαίνει τη δημιουργία θρόμβωσης σε αυτές
• Χρωματικές αλλαγές, σκλήρυνση της φλέβας, φλεγμονή του δέρματος ή δερματικά έλκη κοντά στον αστράγαλό. Η εμφάνιση αυτού του συμπτώματος αποτελεί την πιο σοβαρή μορφή φλεβικής ανεπάρκειας.

Σε ποιους παράγοντες μπορεί να οφείλεται η εμφάνιση των κιρσών;

Η ηλικία: Ο κίνδυνος εμφάνισης κιρσών αυξάνεται με την ηλικία. Το γήρας προκαλεί φθορά στις βαλβίδες που συμβάλλουν στη ρύθμιση της κυκλοφορίας του αίματος μέσα στις φλέβες. Εν τέλει, αυτή η φθορά αποδυναμώνει τις βαλβίδες, επιτρέποντας σε κάποια ποσότητα αίματος να γυρίζει πίσω στις φλέβες και να λιμνάζει εκεί, αντί να ρέει προς την καρδιά.

Η εγκυμοσύνη: Κάποιες γυναίκες εμφανίζουν κιρσούς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η εγκυμοσύνη αυξάνει τον όγκο του αίματος στο σώμα, αλλά μειώνει τη ροή του αίματος από τα πόδια προς τη λεκάνη. Αυτή η αλλαγή στην κυκλοφορία του αίματος συμβαίνει για να υποστηρίξει το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Όμως μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες, δηλαδή διευρυμένες φλέβες στα πόδια.

Το φύλο: Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν αυτή την πάθηση. Οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το προεμμηνορροϊκό σύνδρομο ή η εμμηνόπαυση, μπορεί να παίξουν ρόλο, αφού οι γυναικείες ορμόνες τείνουν να χαλαρώνουν τα φλεβικά τοιχώματα. Η λήψη ορμονικής υποκατάστασης ή τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης κιρσών ή και θρόμβωσης.

Το οικογενειακό ιστορικό: Αν μεγαλύτερα μέλη της οικογένειάς είχαν εμφανίσει κιρσούς, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εμφανιστεί και στα νεότερα μέλη.

Η παχυσαρκία : Το υπερβολικό βάρος αυξάνει την πίεση στις φλέβες.

Η ορθοστασία και η καθιστική στάση για μακρά χρονικά διαστήματα: Το αίμα δεν κυκλοφορεί και τόσο καλά, όταν παραμένετε στην ίδια θέση για πολλές ώρες.

Πότε πρέπει να επισκεφτώ τον γιατρό και ποια είναι η κατάλληλη ειδικότητα;

Η αυτοφροντίδα, όπως είναι η άσκηση, η ανύψωση των ποδιών ή το να φοράτε κάλτσες συμπίεσης, μπορεί να συμβάλουν στην ανακούφιση των ποδιών από τα συμπτώματα που προκαλούν οι κιρσοί, εμποδίζοντας την επιδείνωσή τους. Όταν όμως τα συμπτώματα δεν υποχωρούν ή και επιδεινώνονται, τότε θα πρέπει να αναζητήσετε τη συμβουλή ειδικού.

Βέβαια μπορείτε να απευθυνθείτε ακόμη κι αν δεν τίθεται θέμα ανακούφισης από τα συμπτώματα, παρά μόνο αισθητικής. Αν, δηλαδή, σας δυσαρεστεί η όψη των διευρυμένων φλεβών και η αίσθηση από την ψηλάφησή τους, ο ειδικός θα σας προτείνει τον καλύτερο τρόπο αποκατάστασης αυτών ή απαλλαγής από αυτές.

Στην περίπτωση των παθήσεων των κάτω άκρων η κατάλληλη ειδικότητα για να απευθυνθείτε είναι ο Αγγειοχειρουργός – Αγγειολόγος.

Πώς γίνεται η διάγνωσή των κιρσών;

Η εξέταση του φλεβικού συστήματος ξεκινά με κλινική εξέταση και στη συνέχεια, ακολουθεί  απεικονιστικός έλεγχος με συσκευή υπερήχων. Από την υπερηχογραφική μελέτη εκτιμάται η μορφολογία των φλεβών, καθώς και η ροή του αίματος και βγαίνουν οι πληροφορίες για την φυσιολογική ή μη λειτουργία των φλεβικών βαλβίδων, άρα και για την παρουσία ή όχι φλεβικής ανεπάρκειας.

Ειδικά για το επιφανειακό σύστημα των φλεβών, που είναι υπεύθυνο για την συχνότατη πάθηση των κιρσών, η σύγχρονη διαγνωστική εξέταση με υπερήχους επιβάλλει ιδιαίτερη προσέγγιση, προκειμένου να διαπιστωθούν με ακρίβεια τα φλεβικά εκείνα στελέχη που πάσχουν. Αυτή η προσέγγιση περιγράφεται ως χαρτογράφηση και αποτελεί το σημαντικότερο στάδιο της προετοιμασίας σχετικά με την αντιμετώπιση των κιρσών των κάτω άκρων.

Ποιες είναι οι μέθοδοι θεραπείας για τους κιρσούς;

Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι αντιμετώπισης των κιρσών: η συντηρητική θεραπεία και η χειρουργική θεραπεία.

 H Συντηρητική θεραπεία στοχεύει στην καθυστέρηση της επιδείνωσης των συμπτωμάτων με τα παρακάτω μέτρα:

• Αποφυγή όρθιας ή καθιστής θέσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα
• Αποφυγή ηλιοθεραπείας και ζεστών ποδόλουτρων
• Διατήρηση ικανοποιητικής σωματικής δραστηριότητας και καθημερινή άσκηση (το περπάτημα βοηθάει)
• Απώλεια βάρους
• Αποφυγή στενών ρούχων και ψηλών τακουνιών
• Κρύο ποδόλουτρο και μασάζ, ξεκινώντας από τα πέλματα και ανεβαίνοντας προς τις γάμπες
• Τα πόδια σε ανάρροπη θέση ειδικά κατά τη διάρκεια του ύπνου
• Χρήση ελαστικών καλτσών συμπίεσης και ειδικά φλεβοτονικά φάρμακα και gel

H Χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει σαφηνεκτομή, θεραπεία με Laser, με ραδιοσυχνότητες και σκληροθεραπεία. Ας δούμε αναλυτικά την κάθε θεραπευτική επιλογή:

Σαφηνεκτομή

Κατά την σαφηνεκτομή υπάρχει πλήρης αφαίρεση της φλέβας και των ανεπαρκών κλάδων της. Είναι η κλασική και δοκιμασμένη εδώ και χρόνια χειρουργική αντιμετώπιση των κιρσών με άριστα αποτελέσματα Ωστόσο, έχει μικρές χειρουργικές τομές, περιλαμβάνει γενική αναισθησία και η ανάρρωση απαιτεί περίπου τρεις εβδομάδες.

Θεραπεία κιρσών με Laser

Γίνεται με ειδικό ενδοαυλικό laser, χωρίς καμία τομή, υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση και συνήθως υπό τοπική αναισθησία. Από την κνήμη ο γιατρός εισάγει διαδερμικά στη σαφηνή φλέβα την οπτική ίνα του Laser, η οποία προωθείται κεντρικά ως το ύψος της σαφηνομηριαίας συμβολής. Όπως αποσύρεται προοδευτικά η οπτική ίνα διαχέει ακτινικά ενέργεια, η οποία συρρικνώνει ομοιογενώς τα φλεβικά τοιχώματα και σφραγίζει εντελώς τη φλέβα. Ο συνολικός χρόνος διάρκειας είναι 20-50 λεπτά. Με τη νέα γενιά οπτικής ίνας, ο κίνδυνος αποχρωματισμού, καψίματος, μετεπεμβατικών εκχυμώσεων ή άλλων επιπλοκών είναι ελάχιστος. Ο ασθενής σε συνεννόηση με τον ιατρό του μπορεί να πάρει εξιτήριο ακόμη και την ίδια μέρα ή το πρωί της επομένης και να επιστρέψει στις δραστηριότητές του σε 2-3 ημέρες.

Με ραδιοσυχνότητες (Radiofrequency Ablation)

Για την μέθοδο θεραπείας με ραδιοσυχνότητες χρησιμοποιείται ειδικός ενδοαυλικός καθετήρας εκπομπής ραδιοσυχνοτήτων που προκαλεί θερμική βλάβη και σύγκλειση της φλέβας. Πραγματοποιείται χωρίς καμία τομή, υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση και συνήθως υπό τοπική αναισθησία.

Σκληροθεραπεία

Με την σκληροθεραπεία εξαλείφονται συστηματικά οι ενδοδερμικές και υποδόριες φλέβες που ανεπαρκούν. Αυτό γίνεται με έγχυση σκληρυντικής ουσίας εντός της φλέβας με την χρήση πολύ λεπτής βελόνας σε επαναλαμβανόμενες συνεδρίες στο ιατρείο.

Η σκληρυντική ουσία είτε σε μορφή αφρού είτε σε διάλυμα προκαλεί ίνωση του τοιχώματος των φλεβών και σύγκλεισή τους, μετατρέποντας τους σε ινώδη χορδή. Η σκληροθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις φλέβες, από τις πιο μικρές σε διάμετρο (ευρυαγγείες) μέχρι τις πιο μεγάλες ή και σε χρόνια φλεβική ανεπάρκεια που προκαλεί έλκος.

Ο αριθμός των συνεδριών που απαιτούνται εξαρτάται από το μέγεθος της βλάβης που θέλουμε να διορθώσουμε, το μέγεθος των φλεβών και το επίπεδο του αισθητικού αποτελέσματος που θέλουμε να επιτύχουμε.