Κολπίτιδα στην εφηβεία: Αιτίες, συμπτώματα & θεραπεία
Κολπίτιδα (vaginitis) είναι η λοίμωξη ή φλεγμονή του κόλπου. Στα παιδιά συνήθως δεν πρόκειται μόνο για κολπίτιδα αλλά για αιδοιοκολπίτιδα δηλαδή φλεγμονή των έξω γεννητικών οργάνων, του αιδοίου, και του κόλπου (αιδοιίτιδα και κολπίτιδα μαζί).
Η αιδοιοκολπίτιδα υποτροπιάζει συνήθως μέχρι την εφηβεία και οφείλεται τις περισσότερες φορές σε μικρόβια που προέρχονται από το έντερο του κοριτσιού, λόγω κακής καθαριότητας μετά την αφόδευση.
Συμπτώματα και επιπλοκές από την κολπίτιδα
Η παιδική κολπίτιδα εμφανίζεται συνήθως ως αυξημένη έκκριση κολπικών υγρών. Τα υγρά παρατηρούνται στο εσώρουχο του κοριτσιού και έχουν δυσάρεστη οσμή. Τα συμπτώματα της αιδοιοκολπίτιδας περιλαμβάνουν επίσης:
- Κακοσμία του κόλπου
- Φαγούρα
- Ερεθισμένη γεννητική περιοχή
- Πόνο κατά την ούρηση και διάχυτο πόνο χαμηλά στην κοιλιά
- Παχύρευστα, άσπρα κολπικά υγρά (μυκητίαση)
- Πράσινα – κιτρινογκρίζα κολπικά υγρά (βακτηριακή μόλυνση)
Οι αιδοιοκολπίτιδες που εμφανίζονται σε νεαρά κορίτσια και μένουν αδιάγνωστες ή αθεράπευτες, ενδέχεται να αποτελέσουν βασική αιτία υπογονιμότητας κατά την αναπαραγωγική ηλικία.
Τα μικρόβια μπορεί να μετακινηθούν προς τις σάλπιγγες και να προκαλέσουν απόφραξη τους. Ως συνέπεια εκδηλώνεται υπογονιμότητα ή ακόμα και στειρότητα. Ωστόσο, με την έγκαιρη θεραπεία απομακρύνεται ο κίνδυνος της μελλοντικής αναπαραγωγικής υγείας του νεαρού κοριτσιού.
Αιτίες κολπίτιδας
Τα αίτια της κολπίτιδας περιλαμβάνουν μία μεγάλη ποικιλία παραγόντων. Μικροβιακές μολύνσεις, μη ειδικές δερματολογικές βλάβες, τραυματισμοί, ξένα σώματα, νεοπλάσματα, ορμονικοί λόγοι, παράσιτα εντέρου είναι μερικοί από αυτούς. Γενικά υπάρχει μια λεπτή ισορροπία στον κόλπο, η φυσιολογική χλωρίδα, η οποία μπορεί να διαταραχθεί εύκολα από μια ποικιλία παραγόντων και έτσι να δοθεί η δυνατότητα να αναπτυχθούν παθογόνα μικρόβια.
Το αιδοίο και ο κόλπος του κοριτσιού είναι ευαίσθητα, γιατί δεν υπάρχουν ακόμα οιστρογόνα. Στην εφηβεία η παραγωγή οιστρογόνων από τις ωοθήκες όμως αλλάζει τα χαρακτηριστικά του αιδοίου και του κόλπου. Αναπτύσσεται το κολπικό επιθήλιο, ελαττώνεται το pH, αυξάνεται το γλυκογόνο των κυττάρων και αναπτύσσεται η φυσιολογική χλωρίδα του. Επίσης αναπτύσσονται τα μεγάλα χείλη, η τρίχωση του εφηβαίου, το δέρμα της περιοχής γίνεται πιο ανθεκτικό και λειτουργούν οι σμηγματογόνοι αδένες.
Το ποσοστό προσβολής μεταξύ των εφήβων είναι αυξημένο, είτε γιατί έχουν περισσότερους από έναν σεξουαλικούς συντρόφους, είτε γιατί υπάρχει ευαισθησία στην ανάπτυξη φλεγμονής, σε σχέση με τις πιο μεγάλες γυναίκες, οι οποίες φαίνεται ότι αναπτύσσουν ανοσία στα μικρόβια.
Διάγνωση και Θεραπεία για την κολπίτιδα
Απαραίτητη για τη σωστή διάγνωση είναι η εξέταση της παιδικής κολπίτιδας με καλλιέργεια κολπικού υγρού ώστε να απομονώνεται το υπεύθυνο μικρόβιο. Μόνο τότε και σύμφωνα με το τεστ ευαισθησίας σε αντιβιόγραμμα αναγνωρίζεται ποια είναι η κατάλληλη αντιβίωση για την περίπτωση. Η λήψη του δείγματος δεν πρέπει να γίνεται ποτέ εξωτερικά, γιατί συνήθως οδηγεί σε λάθος διάγνωση.
Η σωστή λήψη γίνεται από το βάθος του κόλπου, μέσω της οπής του παρθενικού υμένα. Η εξέταση είναι απολύτως ασφαλής για την ακεραιότητα του παρθενικού υμένα, όταν γίνεται από παιδογυναικολόγο.
Κάποιες φόρες, ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να χρειαστούν και άλλες συμπληρωματικές εξετάσεις, όπως καλλιέργεια κοπράνων ή ούρων. Όπως και να έχει η χορήγηση του αντιβιοτικού πρέπει να είναι δικαιολογημένη.
Πρόληψη κατά της κολπίτιδας
Όπως πάντα, σημαντικότερη από την θεραπεία είναι η πρόληψη προκειμένου να αποφεύγονται περιστατικά κολπίτιδας. Απαραίτητη προϋπόθεση αρχικά είναι η καλή υγιεινή του κόλπου. Ο καθαρισμός της περιοχής απαιτεί ένα ήπιο αντισηπτικό που δεν διαταράζει το PH του κόλπου σε συνδυασμό με άφθονο νερό. Συνιστάται να αποφεύγονται τα ισχυρά αντισηπτικά και οι εσωτερικές πλύσεις χωρίς λόγο προκειμένου να μην διαταράσσεται η μικροβιακή ισορροπία του κόλπου.
Η καλύτερη επιλογή για εσώρουχα είναι τα βαμβακερά, τα οποία επιτρέπουν στο δέρμα να αναπνέει καλύτερα και όχι τα συνθετικά. Για τον ίδιο λόγο πρέπει να αποφεύγονται τα στενά παντελόνια.
Η έκθεση της περιοχής του κόλπου σε υγρασία όπως ιδρώτα ή βρεγμένο μαγιό ή σε μικρόβια χρησιμοποιώντας ξένη πετσέτα συνιστούν έναν ακόμη παράγοντα κινδύνου ενώ το κολύμπι σε μολυσμένες θάλασσες και σε πισίνες αμφιβόλου καθαριότητας είναι επίφοβο. Όσο για τη χρήση του ταμπόν συνιστάται η λιγότερη δυνατή και μέχρι οκτώ ώρες όχι περισσότερο. Η χρήση του πρέπει να είναι περιορισμένη σε περιπτώσεις όπως το κολύμπι καθώς δεν πρέπει να αντικαθιστά τη σερβιέτα.
Ακόμη, πρέπει να τηρούνται κάποιοι βασικοί κανόνες ως προς την τουαλέτα και την σεξουαλική επαφή που αποτελούν βασικούς παράγοντες μόλυνσης. Το σκούπισμα αφενός μετά την αφόδευση πρέπει να γίνεται προσεκτικά και με σωστή κατεύθυνση. Από εμπρός προς τα πίσω ώστε να αποφευχθεί η μόλυνση του κόλπου με μικρόβια από το έντερο. Αφετέρου κατά την σεξουαλική επαφή η χρήση προφυλακτικού προστατεύει από πιθανές μολύνσεις.
Τέλος, ο εμπλουτισμός της διατροφής με περισσότερα γιαούρτια και προβιοτικά προϊόντα μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση του οργανισμού κατά των μολύνσεων.