Μια προσωπική ιστορία ασθενούς για το πώς αντιμετώπισε την Ψύχωση

Η Ζωή* στα δεκαεννιά της, ενώ ήταν φοιτήτρια στην γυμναστική ακαδημία και έχοντας υπάρξει πρωταθλήτρια στο μπάσκετ τη δεκαετία του 2000, διαγνώστηκε με ψύχωση το 2007. Σύμφωνα και με τους δυο ψυχιάτρους που την παρακολούθησαν πληρούσε τα κριτήρια κατά DSM, κάποιας ψυχωσικής διαταραχής μέσα στο φάσμα σχιζοφρένειας. Ακολούθησαν δέκα χρόνια φαρμακευτικής αγωγής και σχεδόν άλλα τόσα ψυχοθεραπείας. Η έκβαση ήταν πολύ καλή κι έτσι από τον Μάρτιο του 2017 με την καθοδήγηση του τελευταίου ψυχιάτρου της δεν χρήζει φαρμακευτικής αγωγής και επί του παρόντος, θεωρείται θεραπευμένη.

Εμείς συνεχίζουμε με αραιές συνεδρίες συντήρησης. 

Ο σκοπός που παρουσιάζουμε αυτή τη συνέντευξη είναι να αφαιρέσει λίγο από το στίγμα που φέρει η συγκεκριμένη κατηγορία ψυχικών διαταραχών, παρά να δημιουργήσουμε την ουτοπία, ότι όλα και πάντα, με σκληρή δουλειά ή αγάπη επιτυγχάνονται.  

Η Ζωή κι εγώ συμφωνούμε ότι η συνέντευξη ενδέχεται να λειτουργήσει ενθαρρυντικά για όσους υποφέρουν από κάποια μορφή ψύχωσης.

Τ: Ζωή, είσαι πάνω από δυο χρόνια, χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Θέλεις να αναφέρεις πώς ξεκίνησε το πρόβλημα;

Ζ: Από παιδί ήμουν πολύ ενεργητική, δυναμική. Ήδη, στα δεκαεννιά μου είχα υπάρξει πρωταθλήτρια, έπαιζα μπάσκετ πέντε ώρες τη μέρα, ήμουν άριστη φοιτήτρια, πολύ κοινωνική, είχα αρκετούς φίλους, με μια καλή, μέση οικογένεια. 

Το πρόβλημα λοιπόν, προέκυψε εντελώς ξαφνικά. Διαγνώστηκα με  κρίσεις πανικού και έντονο άγχος. Σύντομα όμως ξεκίνησαν τα πολύ δύσκολα… άρχισα να πιστεύω ότι οι άλλοι άνθρωποι με παρακολουθούν, μιλάνε για μένα και προγραμματίζουν να μου κάνουν κακό, άκουγα φωνές, άκουγα το όνομά μου! Στο μυαλό μου κυριαρχούσε η σύγχυση. Το πίστευα ότι με κυνηγούσαν να μου κάνουν κακό. Φοβόμουν και άρχισα να κλείνομαι. 

Τ: Φαίνεται να κυριαρχούσαν έντονα αισθήματα αγωνίας, πόνου και αδιεξόδου.

Ζ: Ήταν η πρώτη φορά που ένιωθα έντονα ότι κάτι δεν πάει καλά και απεγνωσμένα άρχισα να ζητώ βοήθεια.

Το πρώτο μου γιατρό τον κ. Τ.  τον γνώρισα σ’ ένα δημόσιο νοσοκομείο της Αθήνας. 

Εκεί του εξήγησα ακριβώς τι μου συμβαίνει, τα συμπτώματα κτλ. Με ρώτησε περίεργα πράγματα για μένα, αν παίρνω ουσίες, φάρμακα. Ήμουν πολύ καθαρός οργανισμός. Επίσης, δεν υπέφερα από ερωτικές απογοητεύσεις. 

Μου ανακοινώνει ότι υποφέρω από ψύχωση, αλλά ούτε που ήξερα τι είναι αυτό. Μου το εξήγησε και το κατάλαβα. Δε μάσησε τα λόγια του, αλλά ήταν και ανθρώπινος. 

Αργότερα, επίσης, στη Κρήτη εμπιστεύτηκα τον επόμενο ψυχίατρο μου, τον κ. Γ.

Τ: Και με τους δυο γιατρούς υπήρξε πολύ καλή σχέση. Εσύ τι γνώμη έχεις γι’ αυτούς;

Ζ: Στηρίχτηκα στο να γιατρευτώ μαζί τους, ιδιαίτερα στον πρώτο γιατρό μου, κάτι που έπαιξε πολύ καθοριστικό ρόλο. Τώρα που ανασκοπώ, βλέπω ότι έκαναν αυτό που έπρεπε να κάνουν, ούτε καρχαρίες ή απρόσωποι, ούτε συναισθηματικά πολύ φιλικά.

Χωρίς την βοήθεια και των δυο, μάλλον δεν θα ήμουν εδώ.

Τ: Θέλεις να ξεχωρίσεις κάτι που σε στήριξε στην πορεία της αυτής της πολύχρονης διαδικασίας; 

Ζ: Δεν μπορώ να ξεχωρίσω ένα μόνο πράγμα, ήταν όλα μαζί, τα φάρμακα, η ψυχοθεραπεία, η προσωπική δύναμη, το οικογενειακό μου περιβάλλον, η πίστη μου στο Θεό, όπως τον αντιλαμβανόμουν εγώ. 

Ξεκινώντας από την αρχή ήταν το ότι αποδέχτηκα το πρόβλημα, δέχτηκα την αγωγή, ενώ γύρω μου υπάρχει ταμπού γι’ αυτό. 

Γιατί η ψυχή είναι ταμπού, με βοήθησε να μιλάω ανοιχτά με τους ανθρώπους μου γι’ αυτό, πρωταρχικά με τους ειδικούς. Άκουγα πάντα τις συμβουλές που αισθανόμουν ότι ήταν λογικές, ισορροπημένες και τις έκανα δικές μου.

Και σαφώς η βοήθεια που πρόσφερε η οικογένειά μου ήταν πολύ σημαντική.

Τ: Έκανες, θεωρώ πολύ γρήγορη δουλειά. Δεν εννοώ βιαστική. Πιστεύω ότι η οξύνοια του πνεύματός σου βοήθησε πάρα πολύ τη δουλειά μας.

Ζ: Η συνεργασία μας ήταν το πιο δυνατό μέσο για να φτάσω να είμαι τώρα χωρίς αγωγή. Εγώ ήμουν αποφασισμένη να μη δεθώ συναισθηματικά μαζί σου, με την έννοια να σε δω ως δικό μου άνθρωπο, εξάλλου είχα δικούς μου ανθρώπους. 

Σε ήθελα ως ειδικό να μου δείξεις το δρόμο που δεν ήξεραν οι άλλοι ή εγώ. Το έκανες με επιτυχία, υπήρξε το πιο ωραίο, βαθύ και στο τέλος, λυτρωτικό κομμάτι της ζωής μου. Συνάμα ήταν και το πιο σκληρό. 

Αυτό μου έδωσε ανάσα: η ανακούφιση που προέρχεται από την κατανόηση των καταστάσεων μέσα μου και έξω μου!

Τ: Τι ήταν για σένα πολύ σκληρό, θέλεις να μου το κάνεις πιο εύληπτο;

Ζ: Δεν είναι εύκολο να καταλάβεις το πρόβλημά σου ή να αντιληφθείς από πού ξεκίνησε, τίποτα από αυτά δεν είναι εύκολο. Και μετά να αλλάξεις πράγματα μέσα σου, να διορθώσεις, αυτό ενέχει σκληρότητα. Η δουλειά η δική μου μετά τη συνεδρία, η επίδραση μέσα μου, τις επόμενες μέρες.  

Τ: Να αλλάξεις κάποια σκέψη, συμπεριφορά σ’ ένα ζήτημα; 

Ζ: Έπρεπε να ταπεινώσω το «εγώ» για να αντιληφθώ σε σχέσεις μου πως κάτι δεν κάνω καλά με τους άλλους, πως μερικές φορές σκέφτομαι λάθος για εκείνους ή δεν ενεργώ καλά μαζί τους.

Τ: Βέβαια όλοι το έχουμε αυτό το θέμα.. και είναι ανάγκη να αναθεωρούμε κάποια πράγματα στις σχέσεις μας.

Ζ: Αυτό εννοώ, δεν είναι πολύ εύκολο. Εγώ είχα μια μονόπλευρη, μονομερή στάση ζωής, ή όλα ή τίποτα. Η έννοια της δικαιοσύνης, της αγάπης καθώς και τα συναισθήματά μου για τους ανθρώπους ήταν πολύ μπερδεμένα μέσα μου. 

Αυτό να το αλλάξω και να ξαναπαλέψω (εσωτερική πάλη) με τις σχέσεις, δεν ήταν εύκολο.

Τ: Μα, ήδη, τα θέματα που θέτεις, δικαιοσύνη, αγάπη είναι «μπερδεψοκαταστάσεις» από μόνα τους, με την έννοια ότι είναι σύνθετα και ενέχουν μεγάλη υποκειμενικότητα. Όμως, όσοι από εμάς θέλουμε να έχουμε ένα βαθμό αυτογνωσίας και να κάνουμε καλύτερες τις σχέσεις, μέσα από αυτό το δρόμο περνάμε. 

Και σχετικά με μια ψυχική διαταραχή, όπως και να λέγεται, η ψυχοθεραπεία έχει να κάνει με το πώς μπορείς να έρθεις πιο κοντά στην υγεία, έργο που γίνεται και με άλλους τρόπους, φυσικά. 

Ζ: Ήθελα να σε ρωτήσω κι εγώ κάποια πράγματα για τη σχέση μας. Αρχικά να μου πεις, γιατί ενώ ήταν πολύ δύσκολα δεν τα παράτησες;

Τ: Είχα πολλούς λόγους για να μην το κάνω.

Κατaρχάς, αναγνώριζες το πρόβλημα, συνεργαζόσουν με το γιατρό και έπαιρνες αγωγή. Ήσουν πρόθυμη να συνεργαστείς μαζί μου, δεν ήμουν ακάλυπτη. 

Εξάλλου, έχω δυσκολευτεί περισσότερο με ανθρώπους που δεν είχαν διαγνωστεί επίσημα με κάποια ψυχική διαταραχή.

Επίσης, η προσέγγιση που ακολουθώ με όλους τους πελάτες είναι να βασιστώ στη  σχέση που μπορούμε να αποκτήσουμε. Τη δική μας την αισθάνθηκα καλή. 

Η σχέση γίνεται ένα άλογο, το καβαλάμε και πάμε σε ό,τι μέρος θέλεις.

Ζ: Πότε κατάλαβες ή αν κατάλαβες ότι υπάρχει ελπίδα πλήρους θεραπείας;

Τ: Α! δεν είχα βάλει στο μυαλό μου τέτοιο project. 

Ζ: Δεν έβαλες στόχο την θεραπεία;

Τ: Την θεραπεία με την έννοια να σταματήσεις τα φάρμακα, όχι δεν σκέφτηκα κάτι τέτοιο. Εμένα με ένοιαζε και στο είχα πει, να είσαι λειτουργική, να περνάς καλά στην καθημερινότητά σου, να μη σε τρελαίνει το μυαλό, να μπορείς να δουλεύεις, να έχεις κάποιες σχέσεις και να είναι καλές.

Ζ: Και μένα ο στόχος στην αρχή ήταν αυτός, να υπάρχω και να λειτουργώ. Μετά όμως ανέβηκε.

Τ: Ναι, αυτό βγήκε στη πορεία. Ήσουν τυχερή και έκανες τον εαυτό σου τυχερό. 

Χαίρομαι, είτε γιατί σε βοήθησε το DNA σου, είτε οι συντονισμένες προσπάθειες, αν και πιστεύω ότι ήταν καθοριστική η νοητική εργασία που έκανες. 

Τ: Εσύ τι θα ήθελες να σχολιάσεις, όσον αφορά τη δουλειά μας; 

Ζ: Αρχικά να πω ότι η ψυχοθεραπεία με καλλιέργησε ως άνθρωπο. 

Αν και μπορεί κάποιος να έχει μόρφωση, η καλλιέργεια είναι κάτι διαφορετικό. Σημαίνει να σέβομαι περισσότερο τον άλλο στη σχέση, να υπάρχω όχι μόνο εγώ, αλλά και ο άλλος. Δεν εννοώ εδώ να υπάρχει αγάπη, να υπάρχει ο άλλος ρεαλιστικά, τα στοιχεία του, οι απόψεις του, οι αντιδράσεις του μέσα στη σχέση. Να με πάω λίγο πίσω και να έχω τον άλλον μαζί σε αυτή την οπτική.

Τ: Να ακούς και τον άλλο, να είναι παρουσία στη ζωή σου, να τον υπολογίζεις περισσότερο. 

Ζ: Ναι. Έμαθα πολλά πράγματα που δεν ήξερα. Έπαιρνα ερεθίσματα και μετά τα έψαχνα μόνη μου. Έκανα λογικούς συλλογισμούς για τον άνθρωπο, τη ζωή, τις σχέσεις, τη κοινωνία. Διάβασα επίσης, διάφορα βιβλία μεταξύ άλλων και ψυχολογίας. 

Τ: Πώς βλέπεις σήμερα τον εαυτό σου (από την οπτική της θεραπευμένης), τι αίσθημα δημιουργείται μέσα σου τώρα, για την Ζωή του τότε;

Ζ: Βλέπω έναν άνθρωπο που δούλεψε πάρα πολύ σκληρά, με επιμονή και με υπομονή θα έλεγα, αν και δε διακρίνομαι γι’ αυτό. 

Προσπαθώ να φανταστώ τη δεκαετία και βλέπω έναν άνθρωπο που ήθελε βοήθεια και μετά θα τα κατάφερνε μόνος του. Πολύ νοητική εργασία να επαναρυθμίσω την κρίση μου. Νιώθω επίσης, πολύ ευγνώμων προς τη ζωή που πέρασα όλο αυτό, όσο οξύμωρο και να ακούγεται. Γιατί μου έδωσε τη δυνατότητα να αποδείξω τι έχω μέσα μου, ποια είμαι.

Βλέπω τον εαυτό μου ως ‘αθλήτρια’, με σεβασμό, με εκτίμηση, με αγάπη πια.

Τ: και κάτι που η ψυχοθεραπεία επιδιώκει, να γνωρίζει και να εκτιμά κάποιος τον εαυτό του.

Ξέρεις αυτό θα πω τώρα και θα κλείσω, οι περιστάσεις και οι καταστάσεις μας διαμορφώνουν.

Ζ: Ναι όταν τους το επιτρέπουμε.

Τ: Ναι, αλλά θες δε θες, θα έχουν κάποια επιρροή επάνω σου είτε θετική είτε αρνητική. Ένα ομαλό περιβάλλον ενδέχεται, εκτός των θετικών αποτελεσμάτων, να έχει και αρνητικά, όπως ας πούμε, να προκαλέσει ίσως δυσκολία να συναισθάνεται κάποιος τον άλλον που έχει ζήσει δύσκολα.

Αλλά και ένα δυσλειτουργικό περιβάλλον, το οποίο εκτός από αρνητικές επιδράσεις, μπορεί να δώσει κίνητρο για πολύ θετική δουλειά, ανάπτυξη. 

Δηλαδή αυτή η δουλειά που έχεις κάνει εσύ, ίσως να μην την έκανες, να μην ήσουν ο ίδιος άνθρωπος, αν δεν ερχόταν ο αρνητικός παράγοντας της ασθένειας. 

Ζ: Ναι, το καταλαβαίνω, γι’ αυτό και αισθάνομαι ευγνώμων. 

Αναλόγως πώς θα δεις τα ερεθίσματα μέσα σου και πώς θα το αλλάξεις προς το θετικό, μπορείς να έχεις πολύ ωραία αποτελέσματα.

Τ: Σε ευχαριστώ για την συμμετοχή σου σε αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Ζ: Κι εγώ σε ευχαριστώ.

 

*το όνομα έχει αλλαχθεί