Θεραπεία με στατίνες και μυοσκελετικές παρενέργειες

 

Γράφει ο Μπαλαμπάνης Κωνσταντίνος, Διαβητολόγος και συνεργάτης του doctoranytime.gr

Η χρήση των στατινών ως γνωστόν διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου (CVD). Στη σύγχρονη καθημερινή ιατρική, οι στατίνες έχουν γίνει ένα από τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα σκευάσματα.

Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα τους περιορίζεται εξαιτίας της διακοπής της χορήγησης του, λόγω ανεπιθύμητων αντιδράσεων. Σε κάποιες πληθυσμιακές ομάδες (οι μισοί) από τους ασθενείς διακόπτουν την θεραπεία με στατίνες εντός 2 ετών από την συνταγογράφηση τους για πρώτη φορά.
Η διακοπή αυτή συχνά οφείλεται στην ανάπτυξη μυοσκελετικών συμπτωμάτων, η συχνότητα των οποίων είναι μεταξύ 1-5% σε τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές και 7-10% σε μεγάλες μελέτες παρατήρησης. Η βασική πρόκληση του κλινικού ιατρού είναι να βρει έναν τρόπο, έτσι ώστε να διατηρήσουμε τα καρδιαγγειακά οφέλη των στατινών σε ασθενείς που εμφανίζουν μυοσκελετικές παρενέργειες που αποδίδονται σε στατίνες.

Ένας πρακτικός ορισμός

Μυοσκελετικό σύνδρομο σχετιζόμενο με στατίνες (SAMS) περιλαμβάνει μυοσκελετικά συμπτώματα ή σημάδια (μυϊκή ή τενόντια δυσφορία, πόνο ή διαταραχή της λειτουργίας τους), τα οποία αναπτύσσονται σε ασθενείς που λαμβάνουν στατίνες, μειώνοντας την ποιότητα της υγείας τους. Τα επεισόδια αυτά, επιλύονται μετά την διακοπή των στατινών, ενώ τις περισσότερες φορές δεν συνοδεύονται από αύξηση της CPK (κρεατινίνης κινάσης), η οποία είναι ένας μη ειδικός δείκτης μυϊκής καταστροφής.

Παράγοντες κινδύνου (SAMS)

1. Πιθανότατα από τον τύπο της στατίνης που χρησιμοποιείται. Για παράδειγμα η Rosuvastatin και η Πραβαστατίνη εμφανίζουν μικρότερη φαρμακευτική αλληλεπίδραση σε σύγκριση με την Simvastatin, lovastatin & Atorvastatin, οι οποίες μεταβολίζονται από το κυτόχρωμα 3Α4 .

2. Ηλικία >65 ετών

3. Οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό (SAMS)

4. Ανεξήγητες μυϊκές κράμπες

5. Υποθυρεοειδισμός

6. ‘Έλλειψη βιταμίνης D

7. Σπάνια μεταβολικά νοσήματα των μυών

Διάγνωση του (SAMS)

Ο Κλινικός Ιατρός πρέπει να αναγνωρίζει πότε τα συμπτώματα που αναφέρει ο ασθενής σχετίζονται με SAMS ή με μια ανεξάρτητη (άλλη ) νόσο. Μετά τον αποκλεισμό των άλλων νοσημάτων, ο κλινικός αποφασίζει την έκταση των μυοσκελετικών συμπτωμάτων και κατά πόσο αυτά επηρεάζουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Εκτίμηση και Εξέταση των δυνητικών οφελών των Στατινών

Αρχικά, πρέπει να γίνει κατανοητό από τον ασθενή πόσο σημαντική είναι η μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου. Οι ασθενείς με πολύ χαμηλό καρδιαγγειακό κίνδυνο πρέπει να καθησυχάζονται από τον κλινικό ιατρό, ενώ αντίθετα οι ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο και συμπτώματα SAMS πρέπει να τροποποιήσουν την φαρμακευτική αγωγή τους και να ξεκινήσουν εκ νέου μια άλλη στατίνη που δεν θα τους δημιουργήσει πρόβλημα.

Επανέναρξη των Στατινών

Εφόσον η διάγνωση του SAMS είναι σωστή και δεν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που πρέπει να τροποποιηθούν, η SAMS δύναται να επανεμφανιστεί εάν χρησιμοποιηθεί η ίδια στατίνη στην ίδια δοσολογία. Οι τροποποιήσεις που πρέπει να γίνουν για την αποφυγή SAMS είναι πρώτον η αλλαγή σε κάποια άλλη στατίνη και δεύτερον, η μείωση της δοσολογίας της.

Στατίνες με χαμηλότερη πιθανότητα εμφάνισης SAMS είναι οι:

• Πραβαστατίνη
• Φλουβοστατίνη
• Ροσουβαστατίνη
• Πιταβαστατίνη

Η χρησιμοποίηση χαμηλής δόσης (μειώνοντας την ημερήσια δόση ή μειώνοντας την συχνότητα της χορήγησης) κάποιας από τις παραπάνω στατίνες επιτυγχάνει τον στόχο της ΜΗ εμφάνισης SAMS εξαιτίας των στατινών.