Ζίκα: Ο ιός που σχεδόν ακύρωσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες
Πολλά έχουμε ακούσει από την αρχή του χρόνου για τον ιό Ζίκα. Ιδιαίτερος λόγος έγινε με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Ριο, με τις απόψεις να διίστανται για το αν ο ιός και η πιθανή εξάπλωσή του θα αποτελούσαν απειλή για την παγκόσμια υγεία, και αν τελικά θα έπρεπε οι αγώνες να αναβληθούν.
Τι είναι, όμως, αυτός ο ιός και γιατί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τον έχει χαρακτηρίσει μια παγκόσμια υγειονομική άμεση ανάγκη;
Το doctoranytime συγκέντρωσε τις πιο σημαντικές πληροφορίες για τον ίο, τι συμπτώματα εμφανίζει ο άνθρωπος, πώς μεταδίδεται και γιατί δεν έχει βρεθεί ακόμα θεραπεία.
Τι γνωρίζουμε ιστορικά για τον ιό;
Ο ιός Ζίκα είναι μια λοίμωξη που θυμίζει αρκετά εκείνου του Δυτικού Νείλου και μεταδίδεται μέσω των κουνουπιών. Τα πρώτα κρούσματα εμφανίστηκαν το 1947 στο δάσος Ζίκα της Ουγκάντα, από όπου πήρε και το όνομά του. Η μεγάλη επιδημεία του ιού συνέβη στις δεκαετίες 1960-1970, από όταν και δεν είχε ξαναεμφανιστεί μέχρι και το 2014. Γεωγραφικά, εντονότερη δραστηριότητα παρατηρούμε στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και την Καραϊβική, ενώ ήδη τουλάχιστον 44 χώρες έχουν κριθεί ως επίφοβες για την εξάπλωση του ιού.
Πώς, όμως, μεταδίδεται;
Ο κύριος τρόπος μετάδοσης του ιού είναι τα κουνούπια. Επειδή ο άνθρωπος είναι μόνο φορέας ενώ το κουνούπι και φέρει αλλά και μεταδίδει τον ιό, μπορούμε να μολυνθούμε από ένα μολυσμένο κουνούπι αλλά και να μολύνουμε με τη σειρά μας ένα υγιές. Αυτό κάνει ακόμα πιο εύκολη τη μετάδοση του ιού, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεωρεί θέμα χρόνου την εξά πλωσή του και σε άλλες χώρες πέρα της Λατινικής Αμερική και της Καραϊβικής. Μετάδοση του ιού είναι πιθανή επίσης να γίνεται μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Τι συμπτώματα εμφανίζει η ασθένεια;
H πλειονότητα του μολυσμένου πληθυσμού δεν θα εμφανίσει ποτέ συμπτώματα λόγω της ασθένειας, ενώ μόνο ένα 20% θα εμφανίσει ήπια συμπτώματα όπως πυρετό, δερματικά εξανθήματα, μυϊκούς πόνους και πόνο στις αρθρώσεις.
Αν και τα συμπτώματα είναι ήπια, ο ιός είναι αρκετά επικίνδυνος καθώς έχει συνδεθεί τον τελευταίο χρόνο με την μικροκεφαλία των μωρών που γεννιούνται από μολυσμένες μητέρες. Η σύνδεση του ιού και της συγκεκριμένης ασθένειας μπορεί να μην είναι επίσημη, θεωρείται όμως πλέον αρκετά δεδομένη.
Η μικροκεφαλία στα νεογνά μπορεί να προκαλέσει μεταξύ άλλων και νοητική στέρηση, καθυστερήσεις στην κίνηση, την ομιλία αλλά και την ανάπτυξη. Το 2015 μόνο, σημειώθηκαν τουλάχιστον 3.500 νέα κρούσματα μικροκεφαλίας στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, ένας αριθμός που ο ΠΟΥ θεωρεί ότι θα έχει αυξηθεί ραγδαία μέχρι το τέλος του χρόνου. Η σοβαρότητα της ασθένειας αλλά και τα πολλά κρούσματα που αυξάνονται κάθε μέρα, έχει πυροδοτήσει μια μεγάλη συζήτηση και έρευνα γύρω από τον ιό και την πιθανή σύνδεσή τους.
Υπάρχει εμβόλιο ή θεραπεία για τον ιό Ζίκα;
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ακόμα καμία συγκεκριμένη θεραπεία ή εμβόλιο για τον ιό, αλλά οι αντίστοιχες έρευνες έχουν ήδη αρχίσει. Η απουσία θεραπείας ή εμβολίου για μια τόσο επικίνδυνη ασθένεια προκαλεί πράγματι απορία, με τους ειδικούς να υποστηρίζουν πως κανείς δεν θεωρούσε ότι υπάρχει κίνδυνος επανεμφάνισής του.
Οι επιστήμονες θεωρούν πως αυτή τη στιγμή είναι πιο σημαντική η ανάπτυξη εμβολίου, παρά φαρμάκου, μιας και η πρόληψη θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο από την θεραπεία μιας αρρώστιας με ήπια συμπτώματα που δεν κρατάει πολλές μέρες.
Μέχρι στιγμής, ως θεραπεία για την ασθένεια, οι ειδικοί προτείνουν την ξεκούραση και την καλή διατροφή.
Τι πρέπει να προσέχω για να μη μολυνθώ;
Για την αποφυγή μόλυνσης αλλά και περαιτέρω εξάπλωσης του ιού, οι ειδικοί συστήνουν τα εντομοαποθητικά, τη χρήση ανεμιστήρα και aircondition και κάθε άλλο παραδοσιακό τρόπο απόθυσης των κουνουπιών. Αν ταξιδεύουμε σε χώρες με αυξημένα κρούσματα, είναι καλό να φοράμε μπλούζες με μακριά μανίκια και μακριά παντελόνια, για να περιορίσουμε τον κίνδυνο τσιμπήματος.
Ιδιαίτερες συμβουλές δίνονται στις έγκυες γυναίκες από ορισμένες χώρες, αλλά και σε εκείνες που προσδοκούν να μείνουν έγκυες στο άμεσο μέλλον. Προτείνουν συγκεκριμένα, όσες θέλουν να κυοφορήσουν και διαμένουν στις χώρες με τον υψηλότερο κίνδυνο, να περιμένουν δύο χρόνια για να “ησυχάσει” η εξάπλωση του ιού και οι ήδη έγκυες γυναίκες να μην ταξιδεύουν σε αντίστοιχες χώρες. Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης των ΗΠΑ, βέβαια, δεν έχουν δώσει καμία αντίστοιχη οδηγία.
Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, οι μέθοδοι πρόληψης πρέπει να λαμβάνονται από όλους, ειδικά αν ο τόπος κατοικίας ή προορισμού τους είναι μέσα στις χώρες και περιοχές με καταγεγραμένα κρούσματα μετάδοσης του ιού.