Ο Γενικός-Χειρουργός Δημήτριος Γιάλβαλης απαντάει στις 10 πιο συχνές ερωτήσεις για τον θυρεοειδή.
Δες ακόμα: Θυρεοειδής αδένας και παθήσεις
Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας ενδοκρινής αδένας, ο μεγαλύτερος του ανθρώπινου σώματος. Βρίσκεται το λαιμό μας, πάνω από την τραχεία και κάτω από το λάρυγγα και αποτελείται από 2 λοβούς που ενώνονται μεταξύ τους μέσω του ισθμού. Ο θυρεοειδής αδένας παράγει ορμόνες που ρυθμίζουν διάφορες λειτουργίες του οργανισμού (ανάπτυξη, μεταβολισμό, καύσεις κ.α.).
Παρακάτω ο Γενικός-Χειρουργός Δημήτριος Γιάλβαλης απαντάει στις ερωτήσεις σας:
1) Τι είναι ο θυρεοειδής αδένας;
Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινής αδένας, με σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται μπροστά από την τραχεία και στο κάτω μέρος του λαιμού. Έχει 2 λοβούς αριστερά και δεξιά και τον ισθμό στην μέση. Στην πίσω επιφάνειά του βρίσκονται οι παραθυρεοειδείς αδένες (που ρυθμίζουν το ασβέστιο στο σώμα) καθώς και τα παλίνδρομα λαρυγγικά και άνω λαρυγγικά νεύρα (που ρυθμίζουν τις φωνητικές χορδές).
2) Ποια η λειτουργία του θυρεοειδούς;
Ο θυρεοειδής χρησιμοποιεί το ιώδιο για να δημιουργήσει τις θυρεοειδικές ορμόνες (κυρίως θυροξίνη Τ4 και τριιωδοθυρονίνη Τ3). Η Τ4 μετατρέπεται σε Τ3 στο αίμα. Οι ορμόνες του θυρεοειδούς ρυθμίζουν τον ρυθμό του μεταβολισμού, επιδρούν στο βάρος, στα ενεργειακά αποθέματα και στην θερμοκρασία του σώματος. Επίσης ο θυρεοειδής παράγει καλσιτονίνη, που συμμετέχει στην ρύθμιση του ασβεστίου. Η παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών διεγείρεται από μια ορμόνη που παράγεται στην υπόφυση, με αμφίδρομο μηχανισμό που εξαρτάται από τα επίπεδά τους στο αίμα και τις ανάγκες του οργανισμού.
3) Τι είναι οι όζοι του θυρεοειδή;
Είναι ένας όγκος μέσα στον θυρεοειδή αδένα. Είναι πολύ συχνοί και στο 5-10% των γυναικών και το 1-5% των ανδρών είναι και ψηλαφητοί. Με τον υπέρηχο μικρότεροι όζοι που δεν μπορούν να ψηλαφηθούν βρίσκονται στο 50% των ασθενών. Είναι στην πλειοψηφία τους καλοήθεις με πιθανότητα κακοήθειας μόνο στο 5%. Περαιτέρω διερεύνηση ενός όζου είναι απαραίτητη εάν ο όζος είναι > 1 cm σε μέγεθος ή εάν υπάρχουν άλλα ύποπτα ευρήματα από τον υπέρηχο.
4) Γιατί εμφανίζονται οι όζοι στο θυρεοειδή;
Ο θυρεοειδικός όζος δημιουργείται μέσα στον θυρεοειδή αδένα και μπορεί να είναι ψηλαφητός ή όχι. Είναι πολύ συχνοί σε ανθρώπους άνω των 60 ετών (περίπου το 50% αυτών έχουν όζους). Δεν γνωρίζουμε ακριβώς γιατί εμφανίζονται, όμως κάποιες καταστάσεις όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, το οικογενειακό ιστορικό, η έκθεση σε ακτινοβολία και η ανεπάρκεια ιωδίου αυξάνουν την συχνότητα εμφάνισής τους.
5) Τι πρέπει να κάνω εάν έχω έναν θυρεοειδικό όζο;
Εάν έχετε ψηλαφήσει έναν θυρεοειδικό όζο, ο ενδοκρινολόγος θα σας εξετάσει και θα στείλει εξετάσεις για να ελέγξει εάν ο θυρεοειδής αδένας λειτουργεί φυσιολογικά. Κατόπιν θα γίνει και ένας υπέρηχος θυρεοειδούς. Αυτός θα μας βοηθήσει να εξετάσουμε εάν ο όζος είναι συμπαγής ή κυστικός και εάν έχει ύποπτα χαρακτηριστικά. Από το πόρισμα του υπερήχου θα εξαρτηθεί εάν θα χρειαστεί να γίνει και μια βιοψία με λεπτή βελόνη (FNA)
6) Τι είναι η βρογχοκήλη;
‘ Βρογχοκήλη ‘ είναι ένας ιατρικός όρος που περιγράφει την ανώμαλη διόγκωση του θυρεοειδή αδένα. Ο θυρεοειδής μπορεί να διογκωθεί συνολικά ή να έχει πολλαπλούς μεγάλους όζους που κάνουν το μέγεθος του αδένα μεγαλύτερο. Η βρογχοκήλη μπορεί να συνοδεύεται βιοχημικά με υπερθυρεοειδισμό, υποθυρεοειδισμό ή με τίποτα από τα δύο (φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία).
7) Η βρογχοκήλη χρειάζεται πάντα να αφαιρεθεί χειρουργικά;
Η φυσική πορεία μιας καλοήθους βρογχοκήλης είναι η αργή αύξηση του μεγέθους της ή των όζων της. Γι’ αυτό χρειάζεται παρακολούθηση, αλλά όταν:
α) τεθεί η υπόνοια ότι κάποιος από τους όζους της βρογχοκήλης μπορεί να είναι κακοήθης,
β) εάν η βρογχοκήλη μεγαλώνει πολύ γρήγορα ή σχετίζεται με υπερθυρεοειδισμό και
γ) όταν το μεγάλο μέγεθός της προκαλεί συμπτώματα πίεσης όπως βραχνή φωνή, δυσκολία στην κατάποση ή στην αναπνοή,
τότε πρέπει να γίνει αφαίρεση του θυρεοειδή αδένα (ολική θυρεοειδεκτομή).
8) Ποιοι τύποι καρκίνου θυρεοειδούς υπάρχουν;
Ο Θηλώδης καρκίνος (PTC) είναι ο πιο συχνός σε ποσοστό 70-80% όλων των τύπων θυρεοειδικού καρκίνου. Αυτός ο τύπος δίνει συνήθως μεταστάσεις στους λεμφαδένες του λαιμού, οι οποίοι και θα πρέπει να αφαιρούνται μαζί με τον αδένα.
Ο Θηλακιώδης καρκίνος (FTC) και αυτός από κύτταρα του Hurthle είναι οι δεύτεροι σε συχνότητα, πιο δύσκολο να διαγνωσθούν με βιοψία με λεπτή βελόνη (FNA) σε σύγκριση με τον Θηλώδη και πιο πιθανό να δώσουν μεταστάσεις σε οστά και πνεύμονες.
Ο Μυελοειδής καρκίνος (MTC) αφορά το 3-10% όλων των θυρεοειδικών καρκίνων και δημιουργείται από τα παραθυλακιώδη (C-κύτταρα) του θυρεοειδή που παράγουν καλσιτονίνη.
Ο Αναπλαστικός καρκίνος είναι σπάνιος, αλλά πολύ επιθετικός, μόλις στο 1-2% των θυρεοειδικών καρκίνων και εμφανίζεται συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς.
9) Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν συμπτώματα. Η τυπική περίπτωση είναι ένας ασθενής με όζο στο θυρεοειδή, ο οποίος μετά από διερεύνηση βρίσκουμε ότι είναι κακοήθης. Το πλήρες ιστορικό δίνει σημαντικές πληροφορίες, όπως οικογενειακό ιστορικό καρκίνου θυρεοειδούς, έκθεση του ασθενούς σε ακτινοβολία στο παρελθόν ή διογκωμένοι τραχηλικοί λεμφαδένες. Μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα όπως πόνος, διόγκωση στο λαιμό, δυσκολία στην κατάποση και δυσκολία στην αναπνοή από την πίεση της καρκινικής μάζας όταν είναι μεγάλη. Σπανιότερα ο καρκίνος αναπτύσσεται μέσα στα νεύρα (που ελέγχουν την φωνή) και προκαλεί βραχνάδα.
10) Ποια είναι η αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς;
Ο θηλώδης και ο θυλακιώδης καρκίνος χρειάζονται αφαίρεση όλου του αδένα (ολική θυρεοειδεκτομή).
Επίσης όταν ο θηλώδης και από κύτταρα Hurthle καρκίνος έχουν δώσει επιβεβαιωμένη μετάσταση σε λεμφαδένες στο λαιμό (κυρίως κεντρικά) θα πρέπει ταυτόχρονα με την ολική θυρεοειδεκτομή να αφαιρούνται και οι λεμφαδένες του κεντρικού διαμερίσματος.
Ο μυελοειδής καρκίνος συνήθως χρειάζεται ολική θυρεοειδεκτομή, αφαίρεση των λεμφαδένων του κεντρικού διαμερίσματος (πίσω από τον θυρεοειδή αδένα) και αφαίρεση των λεμφαδένων που βρίσκονται στα δύο πλάγια του λαιμού.