Τι γνωρίζετε για τη νόσο Αλτσχάιμερ;
Γράφει ο Βασίλειος Λύρας, νευρολόγος και συνεργάτης του doctoranytime.gr
Υπάρχει διαφορά μεταξύ νόσου Αλτσχάιμερ και άνοιας;
Η άνοια είναι ένας γενικός όρος που ορίζει ένα σύνδρομο με ποικίλα αίτια και που χαρακτηρίζεται από την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών. Η πιο συχνή μορφή άνοιας είναι η νόσος Αλτσχάιμερ, αφού απαντάται στο 50-60% του συνόλου των ανοιών. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι συγκεκριμένος τύπος άνοιας που οφείλεται στην συσσώρευση μιας πρωτεΐνης του εγκεφάλου που λέγεται αμυλοειδές και την επακόλουθη καταστροφή των εγκεφαλικών κυττάρων.
Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ;
Καταρχήν ήπια έκπτωση της μνήμης με κυριότερο χαρακτηριστικό την δυσκολία στην αποθήκευση πρόσφατων πληροφοριών και γεγονότων και ακολούθως διαταραχή των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών δηλαδή του λόγου (ελαττωμένη ευφράδεια, δυσκολία στην εύρεση λέξεων) της αφηρημένης σκέψης, της ορθής κρίσης και του προσανατολισμού. Κάποιες φορές, παρατηρούνται και διαταραχές στη συμπεριφορά (απάθεια ή επιθετικότητα, διαταραχές ύπνου και όρεξης, υπερκινητικότητα). Με την πάροδο του χρόνου οι δυσκολίες αυτές γίνονται τόσο σοβαρές, ώστε αποδιοργανώνεται η προσωπικότητα του ασθενούς σε σημείο να εξαρτάται πλήρως από τους άλλους.
Πόσους Έλληνες «ταλαιπωρεί» αυτή η ασθένεια;
Ακριβή επιδημιολογικά στοιχεία για τη χώρα μας δεν έχουμε, αλλά υπολογίζουμε ότι σήμερα στη Ελλάδα υπάρχουν περίπου 200.000 ασθενείς.
H άνοια παρουσιάζεται και σε άτομα νεότερης ηλικίας;
Υπάρχουν τύποι ανοιών όπου η έναρξή τους τοποθετείται σε νεαρότερες ηλικίες αλλά αυτές είναι αρκετά πιο σπάνιες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της μετωπιαίας άνοιας όπου κυρίαρχο σύμπτωμα είναι η αλλαγή στην προσωπικότητα του ασθενούς.
Θεραπεύεται η νόσος Αλτσχάιμερ;
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για την νόσο Αλτσχάιμερ. Σήμερα όμως έχουμε στη διάθεσή μας φάρμακα που αναστέλλουν σημαντικά την εξέλιξη της νόσου, ιδίως αν χορηγηθούν στα αρχικά στάδια. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι όσο πιο γρήγορα ξεκινήσει η θεραπεία, τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το θεραπευτικό όφελος για τους ασθενείς αλλά και για την οικογένεια.
Γιατί έχει σημασία η έγκαιρη διάγνωσή της;
Για τη διάγνωση της άνοιας εκτός από τη λήψη ενός πολύ καλού ιστορικού τόσο από τον ασθενή όσο και από τους συγγενείς καθοριστική είναι η νευρολογική εξέταση και ο ειδικός νευροψυχολογικός έλεγχος. Η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση βοηθά τον ασθενή και το οικογενειακό περιβάλλον ώστε να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για να περάσουν ομαλά τα διάφορα στάδια της νόσου, να εκπαιδευτούν ώστε να διαχειρίζονται καλύτερα την καθημερινότητά τους και παράλληλα να μειώσουν το κόστος φροντίδας έμμεσο και άμεσο.
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι κληρονομική;
Η νόσος Αλτσχάιμερ κληρονομείται αλλά σε ποσοστό μικρότερο από 5%, σύμφωνα τουλάχιστον με τα επιστημονικά δεδομένα που έχουμε μέχρι σήμερα στη διάθεσή μας. Έχουν αναγνωριστεί 3 γονίδια υπεύθυνα για προγεροντικές μορφές της νόσου. Στις περιπτώσεις αυτές, η ηλικία έναρξης της νόσου είναι ανάμεσα στα 40 και στα 60 χρόνια.
Υπάρχουν νέα φάρμακα για την ασθένεια;
Τα φάρμακα που κυκλοφορούν για τη νόσο Αλτσχάιμερ είναι ίδια εδώ και πολλά χρόνια, τα οποία μας επιτρέπουν να ελέγχουμε τα συμπτώματα και εξασφαλίζουν καλύτερη ποιότητα ζωής και για τον ασθενή και για τις οικογένειές τους. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως κερδίζουν έδαφος και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, οι οποίες απευθύνονται κατά κύριο λόγο στους ασθενείς που βρίσκονται στο αρχικό ή μέσο στάδιο της νόσου και εφαρμόζονται σε συνδυασμό με τη φαρμακευτική αγωγή. Κοινός στόχος των μη φαρμακευτικών θεραπειών είναι η κινητοποίηση του ασθενούς, η ενίσχυση της αυτονομίας και της καθημερινής λειτουργικότητάς του και η βελτίωση της ποιότητας ζωής τόσο του ίδιου όσο και της οικογένειάς του. Ανάλογα με τις ιδιαίτερες ικανότητες και ανάγκες του ασθενούς, προτείνεται η συμμετοχή του σε προγράμματα, νοητικής ενδυνάμωσης, εργοθεραπείας, σωματικής άσκησης κ.ά. τα οποία εφαρμόζονται στα Κέντρα Ημέρας για άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας.