Θυρεοειδής και καρκίνος του θυρεοειδούς

Γράφει ο Γκιουζέλης Δημήτριος, Γενικός Χειρουργός συνεργάτης του doctoranytime.gr

Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας στο πρόσθιο μέρος του τραχήλου, κάτω από το λάρυγγα. Ένας υγιής θυρεοειδής είναι λίγο μεγαλύτερος από ένα φουντούκι. Συνήθως μπορεί να ψηλαφηθεί πάνω από το δέρμα. Ο θυρεοειδής έχει δύο μέρη (λοβούς). Ένας λεπτός ιστός (ισθμός) συνδέει τους δύο λοβούς. 

Ο θυρεοειδής παράγει ορμόνες:

Θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH) . Τα θυλακοειδή κύτταρα του θυρεοειδούς παράγουν την ορμόνη του θυρεοειδούς. Αυτή η ορμόνη επηρεάζει τους παλμούς της καρδιάς, την αρτηριακή πίεση, την θερμοκρασία του σώματος και το βάρος. Για παράδειγμα η περισσότερη ορμόνη αυξάνει τους παλμούς και η λιγότερη ορμόνη μας  κάνει να αισθανόμαστε  πολύ κουρασμένοι.

Καλσιτονίνη. Τα  C κύτταρα στον θυρεοειδούς παράγουν καλσιτονίνη. Αυτή η ορμόνη παίζει  μικρό ρόλο στο να διατηρεί σε υγιείς επίπεδα το ασβέστιο στο σώμα μας

Παραθορμόνη(PTH) .  Τέσσερεις ή και παραπάνω παραθυρεοειδείς αδένες που βρίσκονται στο πίσω μέρος του θυρεοειδούς, παράγουν την PTH. Αυτή η ορμόνη παίζει μεγάλο ρόλο στο να διατηρεί σε σωστά επίπεδα το ασβέστιο στο σώμα

Όζοι του θυρεοειδούς

Οι περισσότεροι όζοι είναι καλοήθεις. Οι καλοήθεις όζοι δεν είναι καρκίνος

• Οι καλοήθεις όζοι είναι αβλαβείς
• Δεν επηρεάζουν τους ιστούς γύρω τους
• Δεν εξαπλώνονται σε άλλα μέρη του σώματος
• Συνήθως δεν είναι απαραίτητο να τους αφαιρέσουμε

Κακοήθεις όζοι

• Ίσως κάποιες φορές είναι απειλή για την ζωή μας
• Μπορούν να επηρεάσουν κοντινούς ιστούς και όργανα
• Μπορεί να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος
• Συχνά μπορεί να αφαιρεθούν ή να καταστραφούν αλλά ο καρκίνος του θυρεοειδούς να επιστρέψει

Τύποι του καρκίνου του θυρεοειδούς

Υπάρχουν αρκετοί τύποι του καρκίνου του θυρεοειδή.

• Θηλώδης: ο πιο συχνός τύπος με πολύ καλή πρόγνωση.
• Θυλακιώδης: λιγότερο συχνός με καλή πρόγνωση.
• Μυελωειδής:σπάνιος με όχι τόσο καλή πρόγνωση

 Ο μυελωειδής καρκίνος του θυρεοειδούς μερικές φορές είναι κληρονομικός.

• Αναπλαστικός: σπάνιος με κακή πρόγνωση.

Οι εξετάσεις και οι θεραπείες εξαρτούνται από τον τύπο του καρκίνου του θυρεοειδούς

Διάγνωση

Αν ο γιατρός σας θεωρήσει ότι έχετε καρκίνο του θυρεοειδούς θα κάνετε μία ή και περισσότερες εξετάσεις από τις ακόλουθες :

•  Κλινική εξέταση
•  Αιματολογικές εξετάσεις
•  Υπερηχογράφημα
•  Σπινθηρογράφημα  

 Βιοψία: Η βιοψία είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος να γίνει διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς. Ένας παθολογοανατόμος εξετάζει με μικροσκόπιο το δείγμα από τον ιστό του θυρεοειδούς για καρκινικά κύτταρα.

• Με λεπτή βελόνα: Ο γιατρός θα πάρει ένα μικρό δείγμα ιστού από τον όζο του θυρεοειδούς με μια μικρή βελόνα. Ένα μηχάνημα υπερήχων βοηθάει τον γιατρό να δει που πρέπει να τοποθετήσει την βελόνα. Οι περισσότεροι προτιμούν αυτή την εξέταση βιοψίας.
• Με εγχείρηση: Αν η διάγνωση δεν μπορεί να γίνει με τον ιστό που έχει συλλέξει η βελόνα, ο χειρουργός θα αφαιρέσει το λοβό ή και ολόκληρο το θυρεοειδή. Για παράδειγμα, αν ο γιατρός υποψιάζεται Θυλακιώδη καρκίνο του θυρεοειδούς, ο λοβός που συμπεριλαμβάνει τον όζο θα πρέπει να αφαιρεθεί για να γίνει διάγνωση.

 Ερωτήσεις που θα  πρέπει να κάνετε στον γιατρό σας πριν την βιοψία:

• Θα πρέπει να πάω στο νοσοκομείο για τη βιοψία;
• Πόσο θα διαρκέσει ; Θα έχω τις αισθήσεις μου ; Θαπονέσει ;
• Υπάρχουν ρίσκα ;Υπάρχουν πιθανότητες μόλυνσης ή αιμορραγίας ;
• Θα έχω σημάδι στο λαιμό ;
• Πόσο σύντομα θα ξέρω τα αποτελέσματα ; Ποιος θα μου τα εξηγήσει ;
• Αν όντως έχω καρκίνο, ποιος θα μου μιλήσει για ταεπόμενα βήματα ; Πότε:;

 Στάδια

Αν η βιοψία δείξει ότι έχετε καρκίνο, ο γιατρός σας θα πρέπει να μάθει το στάδιο της κατάστασης σας ώστε να σας βοηθήσει να επιλέξετε την σωστή θεραπεία. Το στάδιο βασίζεται στο μέγεθος του όζου και αν ο καρκίνος έχει επηρεάσει και ιστούς τριγύρω του ή έχει εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του σώματος. Ο καρκίνος του θυρεοειδούς εξαπλώνετε συνήθως σε ιστούς στο λαιμό ή τους λεμφαδένες. Επίσης ίσως εξαπλωθεί στους πνεύμονες, το συκώτι , τον εγκέφαλο και τα οστά.

Όταν ο καρκίνος εξαπλωθεί από το αρχικό σημείο σε κάποιο άλλο μέρος του σώματος, ο νέος όγκος έχει τα ίδια καρκινικά κύτταρα και το ίδιο όνομα όπως ο αρχικός όγκος. Για παράδειγμα , αν ο καρκίνος του θυρεοειδούς εξαπλωθεί στους πνεύμονες, τα καρκινικά κύτταρα στους πνεύμονες είναι στην πραγματικότητα καρκινικά κύτταρα του θυρεοειδoύς. Η πάθηση ονομάζεται «Μεταστατικός καρκίνος του θυρεοειδούς» και  όχι καρκίνος των πνευμόνων και αντιμετωπίζεται σαν καρκίνος του θυρεοειδούς. ΟΙ γιατροί μερικές φορές αποκαλούν το νέο όγκο στους πνεύμονες απομακρυσμένη μετάσταση.

Για να καθορίσετε σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο καρκίνος θα χρειαστεί να κάνετε μία ή και περισσότερες εξετάσεις όπως:

• Υπερηχογράφημα :Ένα υπερηχογράφημα του τραχήλου σας θα μπορούσε να σας δείξει αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες ή σε κάποιο ιστό κοντά στον θυρεοειδή.
• Αξονική τομογραφία: Ένα μηχάνημα ακτινογραφιών είναι συνδεδεμένο με έναν υπολογιστή, ο οποίος καταγράφει μια σειρά από λεπτομερείς απεικονίσεις του τραχήλου σας και την περιοχή του θώρακος. Η αξονική μπορεί να δείξει εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες ή άλλες περιοχές του τραχήλου και του θώρακος.
• Μαγνητική τομογραφία: Στην μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιείται ένας πολύ δυνατός μαγνήτης, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με έναν υπολογιστή, ο οποίος καταγράφει μια σειρά από λεπτομερείς απεικονίσεις του τραχήλου σας και την περιοχή του θώρακος. Η μαγνητική μπορεί να δείξει εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες ή άλλες περιοχές.
• Ακτινογραφία θώρακος: Η ακτινογραφία μπορεί να δείξει αν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους πνεύμονες.
• PET SCAN :Ίσως χρειάζεται να γίνει αξονική σε ολόκληρο το σώμα για να δουμε εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί από τον θυρεοειδή σε άλλα μέρη του σώματος. Για την εξέταση αυτή θα πρέπει να καταναλώσετε μια μικρή ποσότητα από ένα ραδιενεργό υγρό ( όπως το ραδιενεργό ιώδιο), που θα ταξιδέψει σε όλο το σώμα μέσα από το αίμα σας. Τα καρκινικά κύτταρα του θυρεοειδή σε άλλα όργανα ή τα κόκκαλα θα απορροφήσουν το ραδιενεργό υγρό. Αν ο καρκίνος του θυρεοειδή έχει εξαπλωθεί θα φανεί σε μια PET SCAN του σώματος.

Θεραπεία

Οι επιλογές θεραπείας για άτομα με καρκίνο του θυρεοειδή είναι :

• Εγχείρηση
• Αγωγή με ορμόνες του θυρεοειδή.
• Αγωγή με ραδιενεργό ιώδιο.
• Ακτινοβολίες ( αγωγή με ραδιενεργές ακτίνες).
• Χημειοθεραπεία

Ίσως να πρέπει να ρωτήσετε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε την θεραπεία

•  Τι τύπο καρκίνο του θυρεοειδούς έχω ;
•  Σε ποιο στάδιο της ασθένειας βρίσκομαι ; Έχει εξαπλωθεί ο καρκίνος ; Αν ναι, πού ;
•  Τι επιλογές θεραπείας έχω ; ποιες μου προτείνετε ; Θα έχω μία ή και περισσότερες θεραπείες ;
•  Ποια είναι τα αναμενόμενα ωφέλη της κάθε θεραπείας ;
•  Ποια τα ρίσκα και οι παρενέργειες τις κάθε θεραπείας ; μπορούμε να ελέγξουμε τις παρενέργειες;
•  Τι πρέπει να κάνω ώστε να προετοιμαστώ για την θεραπεία ;
•  Θα πρέπει να νοσηλευτώ για την θεραπεία ; Αν ναι, για πόσο καιρό ;
•  Πόσο θα κοστίσει η θεραπεία ;  Η ασφάλεια μου με καλύπτει ;
•  Θα επηρεάσει η θεραπεία τις καθημερινές μου δραστηριότητες ;
•  Τι πιθανότητες έχω για πλήρη ανάρρωση ;

Χειρουργική επέμβαση

Οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο του θυρεοειδή υποβάλλονται σε κάποια εγχείρηση. Ο χειρουργός αφαιρεί κάποιο τμλημα του θυρεοειδή ή και όλον τον θυρεοειδή. Εσείς και ο χειρουργός σας θα πρέπει να μιλήσετε για το ποια επέμβαση είναι η σωστή για σας.

• Αφαίρεση όλου του θυρεοειδoύς
• Αφαίρεση του ενός λοβού

Ρωτήστε τον γιατρό σας πριν την εγχείρηση

• Ποιο είδος εγχείρησης μου προτείνεται ;
• Θα χρειαστεί να αφαιρέσουμε λεμφαδένες ; Θα αφαιρεθούν παραθυρεοειδείς αδένες ή ιστός ;  Γιατί ;
• Ποια είναι τα ρίσκα της επέμβασης ;
• Πόσες εγχειρήσεις θυρεοειδούς έχετε κάνει ;
• Πως θα αισθάνομαι μετά την εγχείρηση ; Αν πονάω πως θα το χειριστώ ;
• Πόσο καιρό θα χρειαστεί να νοσηλευτώ ;
• Πώς θα είναι η τομή ;
• Θα έχω παρενέργειες που μπορεί να μόνιμες ή με μεγάλη διάρκεια ;
• Θα χρειαστεί να πάρω χάπια για ορμόνες ; Αν ναι για πόσο σύντομα πρέπει να τα ξεκινήσω και για πόσο καιρό ;
• Πόσο σύντομα μπορώ να επιστρέψω στις καθημερινές μου δραστηριότητες ;

 Θεραπεία με ορμόνες του θυρεοειδούς

Ισως θελετε να ρωτησετε τον γιατρο σας πριν ξεκινησετε την ορμονη του θυρεοειδους:

• Γιατί την χρειάζομαι αυτή την αγωγή ;
• Τι ακριβώς θα κάνει ;
• Για πόσο καιρό θα κάνω αυτή την αγωγή ;

Θεραπεία με ρεαδιενεργό ιώδιο Ι – 131

Ρωτηστε το γιατρο σας πριν ξεκινησετε θεραπεια με ι-131:

• Γιατί χρειάζεται να κάνω αυτή την θεραπεία ;
• Ποια η δράση αυτής της θεραπείας ;
• Πως προετοιμάζομαι για αυτή την θεραπεία ; Ποια φαγητά και φάρμακα π΄ρεπει να σταματήσω και για πόσο καιρό ;
• Θα πρέπει να νοσηλευτώ ; και αν ναι για πόσο καιρό;
• Πώς θα προφυλάξω την οικογενειά μου και τους γύρω μου από την ραδιενέργεια ; Και για πόσες μέρες;
• Η θεραπεία με Ι-131 έχει παρενέργειες ; πως τις αντιμετωπίζω;
• Ποιες είναι οι πιθανότητες να ξανακάνω στο μέλλον θεραπεία με Ι-131;

 Θεραπεία με ακτινοβολίες

Ρωτήστε τον γιατρό σας πριν ξεκινήσετε θεραπεία με ακτινοβολίες

• Ποιος είναι ο στόχος αυτής της θεραπείας ;
• Θα πρέπει να νοσηλευτώ ; και αν ναι για πόσο καιρό ;
• Πότε θα ξεκινήσω την θεραπεία και πόσο συχνά θα κάνω ακτινοβολίες ; Πότε θα τελειώσουν ;
• Πώς θα αισθάνομαι κατά την διάρκεια της θεραπείας ; ποιες είναι οι παρενέργειες ;
• Πώς θα ξέρουμε ότι η θεραπεία με ακτινοβολίες έχει αποτελέσματα ;
• Θα μπορώ να ασχολούμαι με τις καθημερινές μου δραστηριότητες κατά την διάρκεια της θεραπείας ;
• Υπάρχουν μόνιμες παρενέργειες ;

 Χημειοθεραπεία

Ρωτήστε τον γιατρό σας πριν ξεκινήστε την χημειοθεραπεία

• Ποιος είναι ο στόχος της θεραπείας ;
• Ποια είναι τα ρίσκα και οι παρενέργειες της θεραπείας ; τι μπορούμε να κάνουμε ;
• Πότε θα ξεκινήσει η θεραπεία ; πότε θα τελειώσει ;
• Θα επηρεάσει τις καθημερινές μου δραστηριότητες ;

Επανεκτίμηση

Θα πρέπει να κάνετε τακτικά εξετάσεις (όπως ετήσια) μετά από την θεραπεία του καρκίνου του θυρεοειδή. Οι εξετάσεις γίνονται για να σιγουρευτείτε ότι όλα πάνε καλά με την υγεία σας και αν κάτι παρουσιαστεί να το αντιμετωπίσετε έγκαιρα. Αν κάτι προκύψει πριν τον ετήσιο έλεγχο σας , θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας.

Ο καρκίνος του θυρεοειδή μπορεί να επιστρέψει μετά από την θεραπεία. Με τις τακτικές εξετάσεις , όπως εξετάσεις αίματος και υπερηχογράφημα, ο γιατρός θα ελέγχει αν τυχόν επιστρέψει ο καρκίνος. Το τι εξετάσεις θα πρέπει να κάνετε βασίζεται στον τύπο καρκίνου.

Για όλους τους τύπους καρκίνου του θυρεοειδούς πρέπει να γίνονται τακτικά εξετάσεις αίματος, υπερηχογραφήματα , αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Ο γιατρός σας θα αποφασίσει ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνετε και πόσο συχνά.