Η ρινορραγία (αιμορραγία από τη μύτη) μπορεί να είναι μια αιφνίδια και συνάμα τρομακτική κατάσταση για πολλούς ανθρώπους.
Δες ακόμα: Ιγμορίτιδα και ρινίτιδα: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για το καλοκαίρι
Ευτυχώς, οι περισσότερες ρινορραγίες δεν είναι σοβαρές και μπορούν να αντιμετωπιστούν αρκετά εύκολα.
Η ρινορραγία ή επίσταξη είναι η αιμορραγία από τη μύτη.
Πρόκειται για μία εξαιρετικά συχνή κατάσταση (υπολογίζεται ότι το 10 με 12% των ανθρώπων έχουν ένα επεισόδιο επίσταξης στην διάρκεια της ζωής τους) , η οποία συνήθως δεν οφείλεται σε σοβαρά αίτια και μπορεί τις περισσότερες φορές αντιμετωπισθεί χωρίς τη βοήθεια ιατρού.
Οι ρινορραγίες χωρίζονται στις πρόσθιες (συχνότερες και αθωότερες, κατά τις οποίες, όταν ο ασθενής είναι καθιστός, η έξοδος του αίματος γίνεται από τη μύτη) και στις οπίσθιες (σπανιότερες και σοβαρότερες συνήθως σε ηλικιωμένους, κατά τις οποίες, όταν ο ασθενής είναι καθιστός το αίμα ρέει και στο φάρυγγα και βγαίνει με βήχα από το στόμα).
Αιτία και παράγοντες κινδύνου στους ενήλικες
Τα αίτια της μπορεί να είναι οι φλεγμονές στην περιοχή της μύτης, η ρήξη αγγείων στο πρόσθιο τμήμα του ρινικού διαφράγματος, είτε αυτόματα είτε από μικροτραυματισμούς κυρίως με τα δάκτυλα, τα κατάγματα και γενικώς οι κακώσεις της μύτης, οι ρινικοί πολύποδες, τα ξένα σώματα, διάφοροι όγκοι της μύτης και των παραρρίνιων κόλπων, καθώς και οι μετεγχειρητικές ρινορραγίες.
Συνοπτικά τα αίτια της επίσταξης είναι συνήθως τοπικά και αθώα:
- Ο τραυματισμός της μύτης (σκάλισμα της μύτης , ισχυρό ”φύσημα” , τραύμα από ξένο σώμα).
- Η έλλειψη υγρασίας του αέρα που προκαλεί ξήρανση του βλεννογόνου της μύτης.
- Η απότομη μετάβαση από χαμηλή εξωτερική θερμοκρασία σε υψηλή.
- Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος (στραβή μύτη).
Συστηματικές ασθένειες και καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν ρινορραγία:
- Η αρτηριοσκλήρυνση.
- Η χρήση φαρμάκων που εμποδίζουν την πήξη του αίματος (αντιπηκτικά ή αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα όπως η ασπιρίνη).
- Κοκαΐνη
- Αιμορραγικές προδιαθέσεις (αιμορροφιλία , θρομβοπενίες , λευχαιμία κλπ).
- Όγκοι της μύτης ή των κόλπων. (Αιμορραγικός πολύπους διαφράγματος, Θήλωμα, Ρινοϊνωμα)
- Η αρτηριακή υπέρταση δε φαίνεται να προκαλεί από μόνη της ρινορραγία , αντίθετα με ότι γενικά πιστεύεται. Συνήθως όμως συνδυάζεται με αρτηριοσκλήρυνση και για αυτό πολλοί ηλικιωμένοι που τους ”ανοίγει” η μύτη έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση. Επίσης λόγω του πανικού που δημιουργεί καμιά φορά η επίσταξη , η πίεση μπορεί να βρεθεί υψηλή (δηλαδή, η αυξημένη αρτηριακή πίεση είναι το αποτέλεσμα και όχι το αίτιο της ρινορραγίας)
- Οξεία ρινίτιδα – παραρρινοκολπίτιδα
- Χρόνια ρινίτιδα – παραρρινοκολπίτιδα
Αιτία και παράγοντες κινδύνου στα παιδιά
Υπάρχουν παιδιά που εμφανίζουν την τάση για συχνές ρινορραγίες, και τα παιδιά αυτά συχνά βελτιώνονται και τα επεισόδια εξαφανίζονται κατά την εφηβική ηλικία.
Πως συμβαίνουν οι ρινορραγίες;
Το μπροστινό τμήμα της μύτης διαθέτει πολύ εύθρυπτο βλεννογόνο, δηλαδή ένα κάλυμμα με πολλά μικρά αγγεία που είναι πιθανό να τραυματιστούν σχετικά εύκολα.
Οι περισσότερες ρινορραγίες συμβαίνουν σε αυτό το μπροστινό κομμάτι της μύτης, στα ρουθούνια.
Πολλοί παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν στην αιμορραγία από την μύτη, όπως:
• Το σκάλισμα της μύτης, συχνή συνήθεια για πολλά παιδιά σε προσχολική ηλικία και δημοτικό
• Άμεσος τραυματισμός της μύτης
• Υπερβολικά δυνατό φύσημα της μύτης, με αποτέλεσμα να σπάει κάποιο μικρό αιμοφόρο αγγείο
• Υπερβολικά ξηρός αέρας
• Ιώσεις, κρυολογήματα και συνάχι
• Αλλεργίες, όπως η αλλεργική ρινίτιδα
• Υπερβολική σε συχνότητα ή ένταση χρήση φυσιολογικού ορού για την μύτη ή αναρρόφησης για την απομάκρυνση βλεννών
• Παρατεταμένη χρήση αγγειοσυσπαστικών σταγόνων στην μύτη, με συνέπεια αντιδραστική αγγειοδιαστολή και αιμορραγία
• Ξένο σώμα στην μύτη, συνήθως σε παιδιά προσχολικής ηλικίας που μπορεί να πειραματίζονται βάζοντας κομματάκι τροφής ή παιχνίδι ή χαρτί στα ρουθούνια τους.
Ωστόσο, είναι συχνό η μύτη του παιδιού να αιμορραγεί και χωρίς εμφανή αιτία.
Θεραπεία
Πιο σπάνια η αιμορραγική εστία βρίσκεται βαθύτερα μέσα στη ρινική κοιλότητα.
Το αίμα ρέει και προς τα ρουθούνια και προς το φάρυγγα, οπότε μπορεί να παρατηρήσουμε έξοδο αίματος και από τη στοματική κοιλότητα.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, που οι παραπάνω ενέργειες δεν επαρκούν, πρέπει:
- Διατήρησης της ψυχραιμίας μας. Ο πανικός μόνο σε επιδείνωση της κατάστασης μπορεί να οδηγήσει.
- Το θύμα είναι καλό να φυσήξει ήπια. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα τον καθαρισμό της ρινικής κοιλότητας και την απομάκρυνση των πηγμάτων αίματος.
- Τοποθέτηση του θύματος σε όρθια ή καθιστή θέση. Το κεφάλι πρέπει να έχει ελαφρά κλίση προς τα εμπρός, αλλά πάντα να είναι υψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς.
- Εφαρμογή πίεσης στην αιμορραγούσα περιοχή. Η συμπίεση των πτερυγίων για 10 λεπτά περίπου είναι αρκετή πολλές φορές για να σταματήσει την αιμορραγία.
- Εφαρμογή κρύων επιθεμάτων στη βάση της μύτης μπορεί να βοηθήσει.
- Μετά τον έλεγχο, πρέπει να αποφεύγεται η έντονη σωματική άσκηση, το κάπνισμα, η τροφή με καρυκεύματα και γενικά ότι μπορεί να προκαλέσει αγγειοδιαστολή. Αν υπάρχει πονοκέφαλος είναι καλό να δοθεί παρακεταμόλη.
- κομμάτι βαμβάκι με οξυζενέ ή με διάλυμα οξυμεταζολίνης (Otrivin) και να το εισάγουμε μέσα στη μύτη πιέζοντας όπως και πριν ευγενικά, αλλά σταθερά για 5-10 λεπτά.
- Μετά τον έλεγχο της επίσταξης, είναι καλό να αποφεύγονται η έντονη σωματική άσκηση, οι τροφές με καρυκεύματα και το κάπνισμα. Όλα αυτά προκαλούν αγγειοδιαστολή που μπορεί να οδηγήσει σε νέα ρινορραγία.
- Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να αποθαρρύνεται ο αυτοτραυματισμός της μύτης στα παιδιά και να απαιτηθεί το κόψιμο των νυχιών.
Πως παρέχουμε πρώτες βοήθειες στο παιδί που εμφανίζει ρινορραγία;
- Πρώτα από όλα χρειάζεται να ηρεμήσουμε το παιδί. Η ένταση και το κλάμα μπορεί να επιτείνουν την αιμορραγία. Του δείχνουμε ότι θα το βοηθήσουμε και το παίρνουμε αν χρειάζεται αγκαλιά.
• Συμπιέζουμε τα ρουθούνια το ένα προς το άλλο για 5 με 10 λεπτά χωρίς να διακόπτουμε ενδιάμεσα για να δούμε μήπως η αιμορραγία έχει σταματήσει.
• Δεν βάζουμε το παιδί να ξαπλώσει. Αντίθετα, το βάζουμε να καθίσει και να γείρει προς τα εμπρός, ώστε να αποφύγει να καταπιεί αίμα.
• Μπορούμε να τοποθετήσουμε τυλιγμένο με πετσέτα πάγο ή κρύα κομπρέσσα στην ρίζα της μύτης.
• Εάν η αιμορραγία δεν σταματάει, επαναλαμβάνουμε από την αρχή τα παραπάνω βήματα πιο σθεναρά
• Δεν βάζουμε μέσα στη μύτη και στα ρουθούνια επιθέματα, γάζες, χαρτί ή βαμβάκι.
Πως μπορείτε να προλάβετε τις ρινορραγίες των παιδιών σας;
Για να μην ξανασυμβούν ρινορραγίες μπορείτε να κάνετε τα εξής:
• Εάν έχετε ξηρό αέρα στο δωμάτιο του παιδιού σας θα ήταν καλόνα χρησιμοποιηθεί για τη νύχτα υγραντήρας. Θα πρέπει πάντα να καθαρίζουμε τον υγραντήρα σύμφωνα με τις οδηγίες και τακτικά, για να μην μαζεύονται μικρόβια και μούχλα.
• Διδάσκετε στο παιδί από μικρή ηλικία (2-3 ετών) πώς να φυσάει τη μύτη του και να αποφεύγει να βάζει το δάχτυλό του ή αντικείμενα στη μύτη
• Αποφύγετε τις υπερβολές στην χρήση αποσυμφορητικών σταγόνων για την μύτη, φυσιολογικού ορού ή αναρρόφησης
• Λίγη βαζελίνη στα ρουθούνια μπορεί να βοηθήσει στην διατήρηση της υγρασίας της περιοχής
• Θεραπεύστε κατάλληλα την αλλεργική ρινίτιδα και τις ιώσεις (αντιαλλεργικά φάρμακα, φυσιολογικός ορός)
Αφού έχει σταματήσει η αιμορραγία:
-Προσπαθήστε να μην πειράξετε την μύτη σας (συμπεριλαμβανομένου του φταρνίσματος) για τουλάχιστον 24 ώρες
-Οι παγοκύστες δεν βοηθούν
-Η έκθεση σε ξηρό αέρα, όπως σε ένα θερμαινόμενο σπίτι το χειμώνα, μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα.
Η ενυδάτωση του αέρα με έναν υγραντήρα ή ψεκαστήρα θα βοηθήσει να μην στεγνώσει η μύτη σας και προκληθεί νέα αιμορραγία.
Μια άλλη επιλογή είναι να τοποθετήσετε ένα σκεύος γεμάτο με νερό κοντά σε μια πηγή θερμότητας, όπως το καλοριφέρ, ώστε να εξατμιστεί το νερό σταδιακά στην ατμόσφαιρα του δωματίου.
Πότε πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας:
-Αν έχετε επαναλαμβανόμενα επεισόδια ρινορραγίας
-Εάν έχετε επιπλέον αιμορραγία, εκτός της μύτης, και στα ούρα ή στα κόπρανα
-Αν κάνετε μώλωπες εύκολα
-Εάν παίρνετε οποιαδήποτε αντιπηκτικά φάρμακα, όπως ασπιρίνη ή η βαρφαρίνη (Coumadin)
-Αν έχετε οποιαδήποτε υποκείμενη ασθένεια που μπορεί να επηρεάσει την πήξη του αίματος, όπως ηπατική νόσο, νεφρική νόσο, ή αιμοφιλία (αδυναμία στην πήξη του αίματος)
-Αν είχατε κάνει πρόσφατα χημειοθεραπεία