Πώς να ενθαρρύνω το παιδί μου να μιλήσει για τον σχολικό εκφοβισμό;
Ο εκφοβισμός (bullying) μπορεί να κάνει το παιδί να νιώθει μοναξιά, θλίψη, άγχος, ντροπή και συχνά να το οδηγεί στην κοινωνική απόσυρση. Το παιδί που υφίσταται εκφοβισμό μπορεί να βρίσκεται σε απόγνωση μην γνωρίζοντας πως να αντιδράσει και να χειριστεί την κατάσταση.
Ο εκφοβισμός έχει χαρακτηριστεί ως ‘σιωπηλός εφιάλτης’, καθώς το φαινόμενο αναπτύσσεται σε καταστάσεις μυστικότητας και φόβου. Το παιδί που υφίσταται εκφοβισμό τις περισσότερες φορές διστάζει να μιλήσει και να αναζητήσει βοήθεια και επιλέγει να τον υπομένει σιωπηλά με ό,τι συνέπειες αυτό μπορεί να συνεπάγεται.
Αν αντιληφθείτε ή υποψιαστείτε ότι το παιδί σας υφίσταται εκφοβισμό, αλλά το ίδιο, όντας ένα ‘κλειστό’ παιδί, δεν σας έχει μιλήσει, μπορείτε να το βοηθήσετε να σας ‘ανοιχτεί΄.
Είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε το παιδί σας να σας μιλήσει, χωρίς όμως να το πιέζετε. Παρακάτω υπάρχουν μερικές συμβουλές που θα σας βοηθήσουν.
- Διατηρήστε μια στάση αποδοχής προσέχοντας να μην είστε επικριτικοί απέναντί του.
- Δείξτε του ότι μπορεί να σας εμπιστευτεί. Είναι σημαντικό να νιώσει πως έχει έναν σύμμαχο που νοιάζεται για αυτό, το καταλαβαίνει και το αγαπά.
- Σεβαστείτε ότι κάποια πράγματα ίσως να είναι πολύ προσωπικά και να μην θέλει να τα μοιραστεί με κανέναν.
- Ευχαριστείστε το που σας εμπιστεύεται και που μοιράζεται μαζί σας το πρόβλημά του. Αναγνωρίστε πως δεν είναι εύκολο για το παιδί να παραδεχτεί ότι υφίσταται εκφοβισμό και να ανοιχτεί σε κάποιον. (π.χ. φόβος ότι θα το μάθει το παιδί που ασκεί εκφοβισμό και θα τον τιμωρήσει χειρότερα, ντροπή, δεν θέλει να ανησυχήσει τους γονείς του, δεν θέλει να είναι ‘καρφί’ κλπ.)
- Πείτε στο παιδί σας ότι έκανε πολύ σωστά που σας μίλησε, ότι ο εκφοβισμός είναι ανεπίτρεπτος και ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί.
- Αφιερώστε χρόνο στο παιδί σας και κάντε το να καταλάβει πως θα είστε πάντα διαθέσιμοι να σας μιλήσει όταν το χρειάζεται.
- Ακούστε με προσοχή αυτά που έχει να σας πει. Μάθετε πως σκέφτεται και πως νιώθει γι’ αυτό που του συμβαίνει.
- Κάντε ερωτήσεις, χωρίς όμως ανακριτικό ύφος. Σκεφτείτε πως θα θέλατε να σας ρωτάει εσάς κάποιος αν ήσασταν στην θέση του παιδιού σας.
- Αν το παιδί σας δυσκολεύεται πολύ να μιλήσει, βοηθήστε το να βρει άλλους τρόπους να εκφραστεί (π.χ. Ζωγραφιές, ημερολόγιο, παιχνίδια, ανάγνωση βιβλίων με σχετικά θέματα)
Συχνά οι γονείς, παρά την καλή τους πρόθεση, κάνουν λάθη στην στάση τους απέναντι στο παιδί και έτσι το παιδί αισθάνεται πως δεν μπορεί να τους μιλήσει για κάτι που το απασχολεί, γιατί δεν θα το καταλάβουν ή/και θα το κάνουν να νιώσει ακόμα χειρότερα. Παρακάτω είναι μερικοί μη βοηθητικοί τρόποι αντιμετώπισης των γονέων, παγίδες τις οποίες πρέπει να αποφύγετε:
- Ο απορριπτικός: ‘Πώς κάνεις έτσι; Δεν υπάρχει λόγος να αναστατώνεσαι’
- Ο μάρτυρας: ‘Αυτό που περνάς εσύ δεν είναι τίποτα. Όταν ήμουν εγώ σχολείο…’
- Ο τοίχος: ‘Δεν έχω χρόνο τώρα’
- Ο ανακριτής: ‘Πές μου τα όλα. Πρέπει να ξέρω’
- Ο θύτης: ‘Δειλός είσαι; Υπερασπίσου τον εαυτό σου’
- Ο σωτήρας: ‘Αφησέ το πάνω μου’
- Ο μάγος: ‘θα το λύσουμε μέχρι να πεις κύμινο’
- Ο ξερόλας: ‘Ξέρω ακριβώς τι πρέπει να κάνεις’
Συνοψίζοντας, ως γονείς θα πρέπει να λειτουργήσετε ως καλοί ακροατές, με διακριτικότητα και σεβασμό προς την προσωπικότητα του παιδιού. Επίσης, θα πρέπει να μπορέσετε να καταλάβετε όχι μόνο τι έχει συμβεί, αλλά και πως νιώθει το παιδί σας. Τέλος θα πρέπει να συμπεριφερθεί όπως ένας υποστηρικτικός σύμμαχος, τον οποίο το παιδί θα μπορεί να νιώθει στο πλευρό του, όποτε τον χρειάζεται, ενώ ταυτόχρονα θα αισθάνεται πως το εμπιστεύεστε στο ότι μπορεί να πατάει μόνο του στα πόδια του.