Ψυχολογία και ανεργία. Δυναμώνοντας μέσα σε συνθήκες κρίσης

Η ανεργία, εκτός από τις προφανείς δραματικές επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων, έχει αδιαφιλονίκητα σοβαρές συνέπειες και στην ψυχική διάθεση και τη λειτουργικότητα του ατόμου.

Πολλές φορές, μια απότομη απώλεια της εργασίας ή η μακροχρόνια ανεργία μπορεί να ευνοήσουν την εκδήλωση ψυχικών ασθενειών, όπως η κατάθλιψη ή οι αγχώδεις διαταραχές.

Ωστόσο, είναι σημαντικό για έναν άνθρωπο που βρίσκεται μπροστά σε αυτή τη δυσκολία να εντοπίσει τις δυνατότητες που έχει να δράσει, όχι μέσα από μια στάση θύματος αλλά μέσα από την ενεργητική στάση απέναντι στην πρόκληση της ανεργίας.

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της ανεργίας.

Δες ακόμα : Κατάθλιψη : ποιοι παράγοντες επηρεάζουν στην εμφάνιση της;

Η έρευνες έχουν δείξει ότι η απώλεια της εργασίας, η υποασπασχόληση και η μακρόχρονη ανεργία είναι καταστάσεις που σχετίζονται με σωματικά αλλά και ψυχικά συμπτώματα.

Τέτοιες ψυχικές εκφράσεις μπορεί να είναι το καταθλιπτικό συναίσθημα, το διαρκές άγχος, οι κρίσεις πανικού και τα ψυχοσωματικά συμπτώματα, όπως η κούραση και ο πονοκέφαλος.

Χρειάζεται να τονίσουμε ότι δεν είναι αφύσικο κανείς να νιώθει θλίψη ή απογοήτευση από την απώλεια της εργασίας του – ειδικά σήμερα αυτό είναι μια πραγματικότητα για ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού και ειδικά των νέων.

Ο βασικότερος λόγος που η ανεργία ή η απώλεια της εργασίας μας επιβαρύνει ψυχολογικά είναι γιατί επηρεάζει ορισμένους από τους βασικούς ψυχολογικούς μας «δείκτες» όπως το αίσθημα του ελέγχου, την αυτoεκτίμηση, την ταυτότητα, το νόημα ζωής, το αίσθημα ασφάλειας.

Με άλλα λόγια, η ανεργία μας κάνει να αισθανόμαστε ότι δεν ελέγχουμε την πορεία μας, ότι δεν αξίζουμε ή ότι δεν είμαστε αρκετά αποτελεσματικοί. Ταυτόχρονα, προσβάλλει την αίσθηση της προσωπικής μας ταυτότητας και σε κάποιες περιπτώσεις μας κάνει να αναρωτιόμαστε ακόμα και ποιο νόημα έχει να ζούμε.

Πώς λοιπόν μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει αυτή την επώδυνη φάση ζωής; Οι έρευνες δείχνουν ότι υπάρχουν συνθήκες και στρατηγικές που μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες για μια καλύτερη αξιοποίηση περιόδου της ανεργίας.

Πως να διαχειριστώ την περίοδο της ανεργίας;

• Οι άνθρωποι που έχουν μια θετική αξιολόγηση εαυτού τείνουν να βιώνουν καλύτερα την περίοδο της ανεργία αλλά και να εξέρχονται πιο γρήγορα από αυτή.Να σημειωθεί ότι η αυτοεκτίμηση είναι η αντίληψη του εαυτού ως άξιου, ικανού και αγαπητού ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες.

Όσο λιγότερη αυτοεκτίμηση έχει ένας άνθρωπος τόσο περισσότερο θα τείνει να ταυτίζει την ανεργία με την ταυτότητά του («είμαι άνεργος άρα άχρηστος»), γεγονός που τον απομακρύνει από την επίλυση του προβλήματος.

• Η «φυσιολογιοκοποίηση» της κατάστασης είναι πολύ πιο χρήσιμη από την αυτομομφή. Πολλοί άνθρωποι που δεν εργάζονται, υποαπασχολούνται ή έχασαν την δουλειά τους έχουν την τάση να νομίζουν ότι συμβαίνει μόνο σε αυτούς.

Αρκεί να θυμίσουμε ότι το περίπου το 18% του πληθυσμού στην Ελλάδα είναι άνεργοι. Αυτό δεν σημαίνει απάθεια απέναντι στις προκλήσεις της ζωής, αλλά μια παραδοχή ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε όλες τις εξωτερικές συνθήκες.

Δεν ωφελεί λοιπόν να αυτομαστιγωνόμαστε, αντίθετα οφείλουμε να απαλλάξουμε τον εαυτό μας από αυτό το επιπλέον βάρος.

• Δείξτε ανοχή στα συναισθήματα. Είναι μάταιο να προσπαθούμε να μην νιώσουμε αρνητικά συναισθήματα. Όπως σε κάθε απώλεια, έτσι και με την απώλεια της εργασίας χρειάζεται να δώσουμε χώρο και χρόνο στα αρνητικά συναισθήματα, να πενθήσουμε, να θυμώσουμε, να νιώσουμε θλίψη.
• Κοινωνικό δίκτυο και όχι κοινωνική απομόνωση. Οι έρευνες δείχνουν ότι ένας σημαντικός λόγος παράτασης της ανεργίας είναι ο σταδιακός κοινωνικός περιορισμός του ατόμου, που αισθάνεται ντροπή ή ενοχή μέσα σε κοινωνικές καταστάσεις που μέχρι τώρα του έδιναν χαρά.

Αντίθετα, η διεύρυνση του κοινωνικού δικτύου και του υποστηρικτικού πλαισίου του ατόμου μπορούν να ανατρέψουν τις αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις αλλά και να αυξήσουν τις πιθανότητες πιο γρήγορης εξόδου από την ανεργία.

• Καθιερώστε ημερήσιο πρόγραμμα. Η διατήρηση μιας καθημερινής ρουτίνας μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση της συναισθηματικής πίεσης και στην αποτελεσματικότερη οργάνωση του χρόνου.
• Βάλτε μικρούς στόχους και βρείτε έναν καλό ρυθμό. Δεν χρειάζεται να βρείτε δουλειά «εδώ και τώρα». Διαμορφώστε ένα πλάνο αναζήτησης εργασίας βάζοντας συγκεκριμένους και εφικτούς στόχους.
• Επαναπροσδιορίστε τις προτεραιότητες σας. Η ζωή δεν είναι μόνο η δουλειά. Σκεφτείτε όσα δεν σας ευχαριστούσαν στην προηγούμενη εργασία καθώς και δραστηριότητες που θέλατε να κάνετε αλλά δεν είχατε το χρόνο.

Θα εκπλαγείτε όταν δείτε πόσα άλλα πράγματα μπορεί να είναι να εξίσου σημαντικά για σας και να χρειάζονται την ενέργεια και το χρόνο σας.

Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που μέσα από την απώλεια της δουλειάς τους, ανακάλυψαν ή επένδυσαν στο αντικείμενο που πραγματικά τους ενδιέφερε με πολύ θετικά αποτελέσματα.