Με ποια συμπτώματα θα αναγνωρίσετε την ουρολοίμωξη στα παιδιά και πως θα την αντιμετωπίσετε

Η ουρολοίμωξη στα παιδιά είναι μια πολύ κοινή ασθένεια. Πλήττει κυρίως τα κορίτσια λόγω της φυσικής δομής τους, δηλαδή της εγγύτητας των γεννητικών οργάνων στην περιοχή του πρωκτού, η οποία ευνοεί το πέρασμα των βακτηρίων από τα κόπρανα.

Η ύπαρξή της όμως πολλές φορές δεν αναγνωρίζεται άμεσα. Μπορεί τα συμπτώματά της να είναι αρκετά γενικά, όπως αυτά που συμβαίνουν σε μια γριππώδη συνδρομή, καθιστώντας έτσι πιο δύσκολη τη διάγνωση. Σε περιπτώσεις που παρατηρείται γενικότερη αλλαγή στην συμπεριφορά του παιδιού αλλά και αδικαιολόγητη νευρικότητα καλό είναι να προβαίνουμε σε περεταίρω έλεγχο.

Η λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος σε παιδιά μπορεί να είναι δύο τύπων, ανάλογα με το τμήμα της ουροποιητικής οδού που εμπλέκεται. Η διαταραχή εκδηλώνεται με διαφορετικό τρόπο. Σε κάθε περίπτωση, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναγνωρίζεται και να αντιμετωπίζεται εγκαίρως στα παιδιά, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα δύο χρόνια της ζωής προκειμένου να αποφευχθούν βλάβες στα νεφρά.

Παράγοντες κινδύνου ουρολοίμωξης στα παιδιά

Μεγαλύτερες πιθανότητες για την εμφάνιση της ουρολοίμωξης μπορεί να έχουν βρέφη και παιδιά τα οποία έχουν:

• Κατασκευαστική ανωμαλία στο ουροποιητικό σύστημα
• Ιστορικό προηγούμενων ουρολοιμώξεων
• Λανθασμένη υγιεινή της ουρήθρας και της γύρω περιοχής
• Οικογενειακό ιστορικό νεφρικών νοσημάτων
• Συμφύσεις στα γεννητικά όργανα στα άρρενα νεογνά και βρέφη
• Σύμμιση χειλιών του αιδοίου στα κορίτσια
• Δυσκοιλιότητα
• Υπερασβεστιουρία και νεφρολιθίαση
• Νευρογενή κύστη (διαταραχές της ούρησης σε ασθενείς με νευρολογικό νόσημα)

Συμπτώματα της ουρολοίμωξης στα παιδιά

Στο κατώτερο ουροποιητικό σύστημα: Στο 80% των περιπτώσεων ο υπεύθυνος μικροοργανισμός  για την ουρολοίμωξη είναι το κολοβακτηρίδιο Escherichia coli, ακολουθούμενο σε συχνότητα από τον πρωτέα, την κλεμπσιέλλα, τον στρεπτόκοκκο, την ψευδομονάδα και τον σταφυλόκοκκο. Εκδηλώνεται συνήθως ως οξεία κυστίτιδα, ουρηθρίτιδα ή ασυμπτωματική βακτηριουρία.

Στα νεογνά και τα μικρά παιδιά τα πιο κοινά συμπτώματα είναι:

• Πυρετός που δεν συνδέεται με άλλα συμπτώματα
• Μειωμένη αύξηση του σωματικού βάρους
• Εμετός
• Διάρροια
• Κοιλιακό άλγος
• Υπνηλία

Στα μεγαλύτερα παιδιά αντιθέτως μπορεί να παρουσιαστούν:

• Καύσος κατά την ούρηση
• Συχνοουρία
• Ακράτεια ημερήσια και σπανιότερα τη νύχτα

Στο ανώτερο ουροποιητικό σύστημα: Μπορεί να προσβάλλει την νεφρική πύελο, δημιουργώντας πυελίτιδα ή οξεία πυελονεφρίτιδα, εστιακή ή καθολική νεφρονία ή απόστημα ενδονεφρικό μονήρες ή πολλαπλό. Στην περίπτωση αυτή η λοίμωξη εμφανίζεται συνήθως με:

• Υψηλό πυρετό και κάποιες φορές ρίγη
• Κοιλιακό ή οσφυϊκό άλγος
• Συχνό επιτακτικό ερέθισμα ούρησης
• Πόνο ή καύσο κατά την ούρηση,
• Άσχημη οσμή ή και θολερότητα ούρων

Οι καταστάσεις που σχετίζονται συχνότερα είναι οι αποφράξεις του ουροποιητικού συστήματος  και η κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση. Η ανάβαση, δηλαδή, των ούρων από την ουροδόχο κύστη στους ουρητήρες έως να φθάσουν και στα νεφρά. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι σημαντικό να παρέμβουμε το συντομότερο δυνατό. Προκειμένου να αποφευχθεί η πρόκληση βλάβης στα νεφρά, επιβάλλεται η άμεση αντιμετώπισή της μέσα σε 48-72 ώρες από την έναρξη της λοίμωξης.

Διάγνωση της ουρολοίμωξης στα παιδιά

Η ουρολοίμωξη στα παιδιά είναι πολλές φορές δυσκολότερο να διαγνωστεί. Το βασικό εργαλείο, ωστόσο, για την ανίχνευση της παραμένει η καλλιέργεια ούρων, με την λήψη δείγματος ούρων. Η παρουσία των μικροβίων δημιουργεί την ανάπτυξη των βακτηριακών αποικιών μετά από μερικές ημέρες.

Από τη γενική ούρων μπορούμε να λάβουμε επίσης αρκετά στοιχεία για τη διάγνωση της ουρολοίμωξης, τα οποία όμως θεωρούνται ενδεικτικά κι όχι αποδεικτικά ουρολοίμωξης. Γι’ αυτό πρέπει να διενεργείται συμπληρωματικά χωρίς να υποκαθιστά την ουροκαλλιέργεια.

Επιπλέον, ενδέχεται να χρειαστεί κάποιο υπερηχογράφημα νεφρών αν κρίνεται απαραίτητο με βάση το ιστορικό και τα αποτελέσματα των εξετάσεων.

Μια πλήρης απεικονιστική αξιολόγηση περιλαμβάνει υπέρηχο, κυστεοουρηθογραφία και σπινθηρογράφημα. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι απαραίτητη η διεξαγωγή της σε όλα τα παιδιά από την πρώτη ουρολοίμωξη. Τα κριτήρια επιλογής για απεικόνιση πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον τύπο της λοίμωξης, τον αριθμό των προηγούμενων επεισοδίων, την ηλικία, το φύλο του ασθενούς και των συναφών συμπτωμάτων.

Θεραπεία για την ουρολοίμωξη στα παιδιά

Οι ουρολοιμώξεις είναι θεραπεύσιμες με αντιβιοτικά, τα οποία επιλέγονται ανάλογα με τη φύση του βακτηρίου και την ηλικία του παιδιού, και λαμβάνονται για  7-14 ημέρες.

Η αγωγή μπορεί να ληφθεί από το στόμα κανονικά. Εκτός κάποιων περιπτώσεων όπως είναι τα βρέφη κάτω των 3 μηνών που εμφανίζουν πολύ υψηλό πυρετό, επαναλαμβανόμενους εμέτους, σοβαρή αφυδάτωση. Στην προκειμένη είναι αναγκαίο να ληφθεί ενδοφλέβια αγωγή τουλάχιστον για 48 ώρες. Ανάλογα την περίπτωση ενδέχεται να συνεχισθεί με χορήγηση αντιβιοτικού από το στόμα.

Σε νεαρούς ασθενείς ηλικίας κάτω των πέντε ετών που έχουν αυξημένη πιθανότητα υποτροπών ουρολοίμωξης μπορεί να συνεχιστεί αντιβακτηριακή προφύλαξη (χημειοπροφύλαξη).

Το ενδεχόμενο της νοσηλείας συναντάται σε νεογνά που μπορεί να εμφανίσουν ουρολοίμωξη, σε νεογνά που εκδηλώνουν πυρετό, σε περιπτώσεις παιδιών που δεν μπορούν να  λάβουν αγωγή από το στόμα αλλά και σε εκείνα που αντιμετωπίζουν άλλα υποκείμενα νοσήματα εκτός την ουρολοίμωξη και είναι πιο ευάλωτα.

Πρόληψη της ουρολοίμωξης στα παιδιά

Για να προλάβετε την εμφάνιση κάποιας ουρολοίμωξης και της επίπονης συμπτωματολογίας που μπορεί να προκληθεί στο παιδί φροντίστε να αλλάζετε συχνά τις πάνες, εφόσον χρησιμοποιούνται ακόμα, καθώς αποτελούν εστία ανάπτυξης βακτηρίων.

Η υιοθέτηση σωστών συνηθειών από την μικρή ηλικία θα βοηθήσει να αποφευχθούν τυχόν περιστατικά λοιμώξεων και μετέπειτα. Για παράδειγμα είναι καλό να μαθαίνουν τα κορίτσια να σκουπίζονται από μπροστά προς τα πίσω προκειμένου να μην μεταφέρονται βακτήρια στον κόλπο και το ουροποιητικό σύστημα αλλά και να χρησιμοποιούν καθαριστικά κατάλληλα για το pΗ του κόλπου χωρίς πρόσθετα αρώματα. Επιπλέον, συνιστάται η εφαρμογή των βαμβακερών εσωρούχων τα οποία βοηθούν στην εισροή του αέρα, εμποδίζοντας την ανάπτυξη βακτηρίων.

Τέλος, υπενθυμίστε στα παιδιά σας να πηγαίνουν συχνά τουαλέτα και να μην κρατάνε την ούρηση, η οποία αυξάνει τους κινδύνους λοίμωξης. Ακόμη ότι είναι καλό να πίνουν αρκετό νερό, συνήθεια που συμβάλλει όχι μόνο στην μείωση των περιστατικών της ουρολοίμωξης αλλά και στην γενικότερη υγεία του παιδιού.