Ψυχοσωματικά συμπτώματα: Όταν πονάει η ψυχή και το στόμα δεν μιλά
Έχεις αισθανθεί ποτέ πόνο στο στήθος ή κόμπο στο λαιμό όταν θες να πεις κάτι και δεν το λες; Όσο και αν σου φαίνεται απίστευτο το σώμα σου μιλάει και προσπαθεί με αυτές τις αντιδράσεις να σου αποκαλύψει τι σε ενοχλεί και τι σε ευχαριστεί.
Όταν πονάει η ψυχή και το στόμα δεν μιλά, το σώμα μας βοηθά και λαμβάνει δράση αποκαλύπτωντας αυτό που δεν ακούμε να συμβαίνει στην ψυχή. Το ακούμε όμως;
Τα συνηθέστερα ψυχοσωματικά συμπτώματα μπορεί να είναι τρέμουλο, ταχυκαρδία, έντονος κνυσμός, πονοκέφαλος, στομαχικός πόνος, ενόχληση στο στήθος ή στους ώμους, πόνοι στα γόνατα ή και βούλωμα των αυτιών. Αν τα ψυχοσωματικά συμπτώματα επιμένουν και αφού έχουν γίνει εξετάσεις που αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει κάποιο βιολογικό αίτιο τότε τίθεται το ερώτημα: Γιατί πονάω αφού οι εξετάσεις μου είναι καθαρές; Η απάντηση βρίσκεται στα συναισθήματα. Τα συναισθήματα μας επηρεάζουν την λειτουργία και την χημεία του σώματος μας.
Για παράδειγμα στην διαταραχή πανικού όπου το άγχος είναι πολύ έντονο, τίθενται σε λειτουργία δυο βιολογικοί μηχανισμοί, η φυγή ή η μάχη για την αντιμετώπιση της ενδεχόμενης απειλής. Ο εγκέφαλος ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα προκαλώντας έκκριση αδρεναλίνης πράγμα που γίνεται αντιληπτό ως μια αίσθηση έξαψης. Οι χτύποι της καρδιάς αυξάνουν, για να τροφοδοτήσουν με περισσότερο οξυγόνο τους ιστούς όπως και ο ρυθμός της αναπνοής αυξάνεται για να προμηθεύσει τον οργανισμό με περισσότερο οξυγόνο. Γι αυτό και εμφανίζονται δύσπνοια ζάλη και πόνος στο στήθος, ενώ η εφίδρωση εμποδίζει την αύξηση θερμοκρασίας στο σώμα. Οι μύες βρίσκονται σε ένταση καθώς προετοιμάζουν τον οργανισμό για φυγή, αν όμως δεν δραστηριοποιηθούν μπορεί να προκαλέσουν σπασμούς ή και τρέμουλο.
Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα αποτελούν το μέσο έκφρασης των δυσάρεστων συναισθημάτων που καταπιέζουμε ή των ψυχολογικών αδιεξόδων του ατόμου. Το άτομο που τα εμφανίζει θέλει να κάνει κάποια πράγματα αλλά δεν μπορεί ή δεν πρέπει. Έτσι, νοιώθει καταπίεση και άγχος προσπαθώντας να καταπιέσει ή να πείσει τον εαυτό του πως έχει ξεπεράσει αυτά που θέλει ή δεν θέλει να κάνει. Όσο πιο δυσάρεστα είναι τα συναισθήματα τόσο πιο μεγάλη προσπάθεια επιβάλλεται για να τα καταπιέσει. Στην χρονική αυτή στιγμή το σώμα αντιδρά με την εμφάνιση διαφόρων συμπτωμάτων και αφυπνίζει το σύστημα υπενθυμίζοντας την ύπαρξη των δυσάρεστων συναισθημάτων που αρνούμαστε να διαχειριστούμε. Αν δεν επιλυθούν οι ψυχολογικές δυσκολίες τότε τα ψυχοσωματικά συμπτώματα θα επιμένουν με μεγαλύτερη ένταση και συχνότητα. Οι παρακάτω ερωτήσεις θα σας βοηθήσουν να ανακαλύψετε τα κρυμμένα μηνύματα που έχουν να μας πουν αυτά τα συμπτώματα:
- Τι συμβαίνει στη ζωή μου την περίοδο που εμφανίζεται το σύμπτωμα ή η ασθένεια;
- Μου προσφέρει ένα άλλοθι για να ξεκουραστώ επιτέλους; Ή μήπως για να αναβάλλω ή και να αποφύγω κάτι;
- Θα μπορούσε να είναι ένα μεταμφιεσμένο συναίσθημα- π.χ. θυμός- μια ανάγκη- π.χ. για επαφή -ή μια επιθυμία- π.χ. για φροντίδα που έχω αρνηθεί να εκδηλώσω;
- Μήπως χρειάζομαι μια παύση ; Ή μήπως μια αθώωση;
- Υπάρχει κάποιος που θέλω να «τιμωρήσω» με την διαταραχή της υγείας μου; (Του εαυτού μου συμπεριλαμβανομένου)
- Ποιος προσελκύεται κοντά μου όταν αρρωσταίνω; Ποιος απομακρύνεται; Μήπως αυτό επιζητώ κατά βάθος;
- Αν η ασθένεια είχε ένα μήνυμα να μου δώσει ποιο θα ήταν αυτό;
Με την ψυχοθεραπεία θα μπορέσουν να αναγνωριστούν οι πηγές αυτών των δυσάρεστων συναισθημάτων και θα βρεθούν τρόποι ελέγχου αλλα και διαχείρισης τους έτσι ώστε να εξαλειφθούν τα ψυχοσωματικά συμπτώματα.