Σε αντίθεση με το σκεπτικό πολλών, στην πραγματικότητα η τακτική καρδιαγγειακή άσκηση είναι εξαιρετικά σημαντική για τη θεραπεία καρδιαγγειακών παθήσεων όπως η στεφανιαία νόσος της καρδιάς (για παράδειγμα μετά από έμφραγμα), για τις διαταραχές ρυθμού (κολπική μαρμαρυγή), την καρδιακή ανεπάρκεια, κ.ά.
Εμποδίζει την επιδείνωση της νόσου και ενισχύει την καρδιά σε βάθος χρόνου. Συνεπώς, πρέπει να εξαλειφθεί η αντίληψη ότι όσοι πάσχουν από καρδιακή νόσο πρέπει μόνον να αναπαύονται και να απέχουν από κάθε αθλητική δραστηριότητα.
Αντιθέτως, ας κατανοήσουμε ότι είναι απόλυτα αναγκαίο ο ασθενής να διατηρήσει ή να ξεκινήσει τακτική άσκηση καρδιαγγειακής εκγύμνασης, με τις οδηγίες του καρδιολόγου του.
Ανάμεσα στις ασκήσεις που δεν επιβαρύνουν καθόλου τις αρθρώσεις αλλά παρεμποδίζουν την επιδείνωση μιας καρδιαγγειακής πάθησης, είναι το κολύμπι. Θα πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι η πίεση μέσα στο νερό προκαλεί την αναδιανομή του αίματος μέσα στο σώμα – είναι σημαντικό να το έχουμε συνειδητά υπόψη μας ιδιαίτερα όταν υπάρχει καρδιαγγειακή πάθηση, ώστε να προστατευτούμε από προβλήματα στην κυκλοφορία του αίματος –ειδικά όταν βγαίνουμε από το νερό-, αλλά και να ωφεληθούμε από όλα τα πλεονεκτήματα αυτής της τόσο ευεργετικής άσκησης.
Να τί συμβαίνει όταν το ανθρώπινο σώμα είναι μέσα στο νερό
Η υδροστατική πίεση η οποία αυξάνει καθώς αυξάνει το βάθος του νερού, σπρώχνει το αίμα από τα χαμηλότερα σημεία του σώματός μας που βρίσκονται μέσα στο νερό (δηλ. τα πόδια), προς τα σημεία στον κορμό. Όταν όμως βγαίνουμε από το νερό, συμβαίνει το αντίστροφο: η απότομη έλλειψη της υδροστατικής πίεσης, σπρώχνει το αίμα απότομα να λιμνάσει στα κατώτερα άκρα μας (δηλ. στα πόδια).
Προκειμένου λοιπόν η αρτηριακή πίεση στο ανώτερο σώμα μας και στο κεφάλι να μην πέσει απότομα, το καρδιαγγειακό μας σύστημα άμεσα ξεκινά κάποιους ρυθμιστικούς μηχανισμούς: οι παλμοί μας αυξάνονται και πολλά αγγεία σφίγγουν, εξισορροπώντας με αυτό τον τρόπο, την πτώση της πίεσης.
Τί πρέπει να γνωρίζουμε σχετικά με το κολύμπι και την καρδιά μας
Αφού λοιπόν αυτή η αύξηση των καρδιακών παλμών συνήθως δεν υπερβαίνει το 20%, η ρύθμιση της κυκλοφορίας του αίματος όταν βγαίνουμε από το νερό γίνεται συνήθως χωρίς κανένα πρόβλημα – ακόμα και σε ασθενείς με καρδιακή πάθηση – ειδικά αφού σε αυτή τη φάση, κάθε καρδιακός χτύπος απαιτεί από την καρδιά λιγότερο κόπο, εξαιτίας της χαμηλής πίεσης.
Αναμφισβήτητα όμως, και σε κάθε περίπτωση, ένας ολοκληρωμένος έλεγχος της καρδιάς πρέπει οπωσδήποτε να προηγηθεί κάθε αθλητικής δραστηριότητας (ήπιας ή μεσαίας έντασης) σε όσους πάσχουν από καρδιακή νόσο. Ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, είναι σκόπιμο να μιλήσουν με τον καρδιολόγο τους, προτού αποφασίσουν να ξεκινήσουν κολύμπι.
Οι απαραίτητες εξετάσεις
Εκτός από την προσεκτική αξιολόγηση της γενικότερης φυσικής κατάστασης του ασθενή, οι διαγνωστικές εξετάσεις της καρδιάς περιλαμβάνουν την κλινική εξέταση, συγκεκριμένες εξετάσεις αίματος, Ηλεκτροκαρδιογράφημα και Triplex Καρδιάς. Επιπλέον, καθοριστική εξέταση για την φυσική κατάσταση της καρδιάς, είναι το Τεστ Κόπωσης. Σε περιπτώσεις που ο ασθενής έχει αρρυθμίες, ένα 24ωρο καρδιογράφημα που λέγεται Holter Ρυθμού, μπορεί να προσφέρει μία πιο ξεκάθαρη εικόνα.
Ζαλάδα κατά την έξοδο από το νερό – τί πρέπει να κάνουμε
Για τη στιγμή που βγαίνουμε από το νερό, θα πρέπει να θυμόμαστε τα εξής: είναι πιθανό η πτώση της πίεσης που αναφέραμε πιο πάνω να μην εξισορροπηθεί άμεσα, δηλαδή οι παλμοί της καρδιάς να μην αυξηθούν και τα αγγεία να μην σφίξουν τόσο γρήγορα όσο θα έπρεπε.
Σαν συνέπεια μπορεί να αισθανθούμε ζαλάδα, όπως τη ζαλάδα που έχει κάποιος όταν σηκώνεται απότομα ενώ ήταν καθισμένος, ξαπλωμένος, ή σκυφτός. Και στις δύο περιπτώσεις, η ζαλάδα προκαλείται από τον ίδιο μηχανισμό μέσα στο σώμα: λίμνασμα του αίματος στα κατώτερα άκρα, και αργή εξισορρόπηση από το καρδιαγγειακό σύστημα.
Καλές Συμβουλές για απολαυστικό & ασφαλές κολύμπι
- Δεν βγαίνουμε από το νερό αμέσως μετά από γρήγορη κολύμβηση. Δίνουμε χρόνο στους σφυγμούς μας να πέσουν
Με κανονικό σφυγμό, η εξισορρόπηση της πίεσης που το καρδιαγγειακό μας σύστημα θα ενεργοποιήσει κατά την έξοδο από το νερό, θα είναι αποτελεσματική. Πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι κάθε είδους σωματική άσκηση θα πρέπει να ολοκληρώνεται όχι απότομα αλλά σταδιακά – και να περνάμε από την έντονη-στην ήπια-και στη χαλαρή, για λόγους ανάπλασης και αναζωογόνησης των μυών και των ιστών στο σώμα.
- Βγαίνουμε από το νερό σε επίπεδη επιφάνεια
Για να αποφύγουμε τη ζαλάδα, θα πρέπει να βγαίνουμε από το νερό αργά. Αυτό συμβαίνει από μόνο του όταν πρόκειται για τη θάλασσα. Υπάρχουν όμως και πισίνες που διαθέτουν επίπεδα σκαλάκια εισόδου/εξόδου στο νερό, με μόνο μία μικρή κλίση. Με αυτό τον τρόπο, το αίμα δεν λιμνάζει απότομα στα κάτω μας άκρα, και το καρδιαγγειακό μας έχει περισσότερο χρόνο για να ρυθμίσει την πίεση.
Στην περίπτωση που η πισίνα έχει μεταλλικές σκαλίτσες, η έξοδος / ανάβαση θα πρέπει να γίνεται αργά, σκαλί-σκαλί, αφού σιγουρευτούμε ότι κρατιόμαστε καλά από τη σκάλα.
- Χρησιμοποιούμε την αντλία των μυών στα πόδια μας
Άλλη μία καλή συμβουλή είναι να μη σταθούμε ακίνητοι μόλις βγούμε από το νερό, αλλά να περπατήσουμε κάποια βήματα, ώστε να ενεργοποιηθεί η μυϊκή-αντλία στα πόδια μας: καθώς περπατάμε, οι φλέβες στα πόδια μας πιέζονται με κάθε σύσπαση των μυών που τις περιβάλλουν, και το αίμα ρέει πιο γρήγορα πίσω προς την καρδιά (οι βαλβίδες που υπάρχουν μέσα στις φλέβες μας, εξασφαλίζουν ότι το αίμα κατευθύνεται προς την καρδιά και όχι αντίθετα).
- Βγαίνουμε αρκετές φορές από το νερό
Το καρδιαγγειακό μας σύστημα μπορεί να εκπαιδευτεί στην έγκαιρη ρύθμιση της πίεσης, ώστε η ζαλάδα να αποφευχθεί τελείως – βγαίνουμε από το νερό διαδοχικά αρκετές φορές, και στο μεσοδιάστημα απλώς κολυμπάμε έναν γύρο μέσα στην πισίνα.
- Αλλαγή και Βελτίωση του τρόπου που κολυμπάμε
Η επόμενη συμβουλή αφορά τον τρόπο με τον οποίο κολυμπάμε: όσο μικρότερο μέρος του σώματος βυθίζεται όταν κολυμπάμε (δηλαδή όσο πιο επίπεδα ξαπλώνουμε στην επιφάνεια του νερού), τόσο λιγότερο κρέμονται τα πόδια μας μέσα στο νερό. Με αυτό τον τρόπο λιγότερο αίμα σπρώχνεται από τα πόδια προς τον θώρακά μας (αφού η υδροστατική πίεση στο βαθύτερο νερό αυξάνει). Όταν αργότερα βγούμε από το νερό, η ποσότητα αίματος που θα λιμνάσει στιγμιαία στα πόδια μας, θα είναι μικρότερη.
Σημείωση: Η οριζόντια θέση στην κολύμβηση -στο μέγιστο δυνατό που μπορεί να επιτευχθεί-, έχει το πλεονέκτημα ότι η αντίσταση του νερού με αυτόν τον τρόπο είναι πολύ χαμηλότερη, οπότε κάποιος μπορεί να κολυμπήσει πολύ πιο γρήγορα χρησιμοποιώντας λιγότερη ενέργεια για την ίδια απόσταση.