Κήλη κοιλιακού τοιχώματος: τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται

Γράφει ο Ανδρικόπουλος Σπύρος, Γενικός Χειρουργός και συνεργάτης του doctoranytime.gr

Η κήλη είναι ένα χάσμα στα κοιλιακά τοιχώματα, μέσα από το οποίο προβάλλει κάποιο κοιλιακό σπλάγχνο ή ακόμα και το λίπος που φυσιολογικά βρίσκεται μέσα στην κοιλιά.

Οι κήλες μπορεί να δημιουργηθούν σε θέσεις που φυσιολογικά υπάρχουν ήδη κάποια χάσματα στο κοιλιακό τοίχωμα, όπως ο ομφαλός (ομφαλοκήλη), η βουβωνική περιοχή (βουβωνοκήλη) και η περιοχή ψηλά στη ρίζα του μηρού (μηροκήλη) ή και σε θέσεις παλαιών τομών από προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις (μετεγχειρητικές κήλες).

Πού οφείλεται η κήλη;

Η κήλη δημιουργείται συνήθως σε περιοχές όπου η χαλάρωση ή το χάσμα των κοιλιακών τοιχωμάτων συνυπάρχει με συνθήκες που αυξάνουν την πίεση μέσα στην κοιλιά. Χαλάρωση μπορεί να προκαλέσει μία εγκυμοσύνη ή και η παχυσαρκία. Στις θέσεις των παλαιότερων τομών δημιουργούνται τεχνητά χάσματα, όταν οι τομές αυτές δεν επουλώνονται πλήρως.

Αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης έχουμε σε άτομα με:

• δυσκοιλιότητα
• χρόνιο βήχα
• ασκίτη
• σε όσους σηκώνουν μεγάλα βάρη

Ποιες επιπλοκές αναφέρονται λόγω της κήλης;

Συνήθως το χάσμα των κοιλιακών τοιχωμάτων που δημιουργεί μία κήλη είναι μικρού ή μεσαίου μεγέθους. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν το σπλάγχνο που προβάλλει μέσα από αυτό το χάσμα (το οποίο συχνά είναι κάποιο τμήμα εντέρου) στραγγαλιστεί, διότι περνά μέσα από ένα μικρό άνοιγμα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται περίσφιξη της κήλης και αποτελεί επείγον πρόβλημα, διότι εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, ο στραγγαλισμός του σπλάγχνου οδηγεί στη διακοπή της αιμάτωσής του, τη νέκρωση και εν συνεχεία, τη διάτρησή του.

Εκτός από το επείγον πρόβλημα της περίσφιξης, οι κήλες μπορεί να δημιουργούν πόνο και δυσφορία, ενώ όταν μεγαλώνουν σε μέγεθος δημιουργούν και αισθητικά προβλήματα.

Πώς αντιμετωπίζεται η κήλη;

Η αντιμετώπιση για την κήλη είναι χειρουργική και μόνο. Μία κήλη συνήθως διογκώνεται με το χρόνο, κι έτσι, ακόμα και εάν στην παρούσα φάση είναι ασυμπτωματική, σύντομα θα προκαλέσει κάποια από τα παραπάνω προβλήματα.

Οι κηλεπίδεσμοι (ειδικές ζώνες για κήλες) μπορούν να προσφέρουν προσωρινή στήριξη των κοιλιακών τοιχωμάτων, αλλά όταν χρησιμοποιούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα, αδυνατίζουν τα κοιλιακά τοιχώματα, καθιστώντας έτσι την χειρουργική επιδιόρθωση της κήλης δυσκολότερη. Η μόνη ένδειξη της χρήσης κηλεπίδεσμου ως μόνιμο μέτρο αντιμετώπισης της κήλης είναι όταν υπάρχει σοβαρή αντένδειξη χειρουργείου, λόγω συνοδών προβλημάτων υγείας του ασθενούς.

Χειρουργική αποκατάσταση κήλης

Η πλαστική αποκατάσταση των κηλών μπορεί να γίνει με γενική αναισθησία, ραχιαία ή επισκληρίδιο αναισθησία ή ακόμα και τοπική αναισθησία, αναλόγως του μεγέθους της.

Η χειρουργική μέθοδος μπορεί να είναι:

• κλασσική (ανοικτή)
• λαπαροσκοπική
• ρομποτική

Η λαπαροσκοπική και ρομποτική μέθοδος πραγματοποιείται με γενική αναισθησία. Τα χειρουργεία αποκατάστασης κηλών μικρού και μέσου μεγέθους απαιτούν συνήθως νοσηλεία μίας ημέρας και στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ασθενής μπορεί να πάρει εξιτήριο από το νοσοκομείο την ίδια ημέρα και να επιστρέψει πολύ γρήγορα στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Στο χειρουργείο, ο χειρουργός, αφού ανατάξει την κήλη, καλείται να επιδιορθώσει το χάσμα στα κοιλιακά τοιχώματα. Αυτό παλαιότερα γινόταν με τη χρήση ραμμάτων, ενώ σήμερα πλέον χρησιμοποιούνται ειδικά πλέγματα ως ενισχυτικά των κοιλιακών τοιχωμάτων.

Τα πλέγματα αυτά μπορεί να είναι πλήρως συνθετικά και ως εκ τούτου να παραμένουν μόνιμα στη θέση που τοποθετούνται χωρίς να απορροφώνται. Υπάρχουν όμως και πλέγματα ημιαπορροφίσιμα, που ένα τμήμα τους απορροφάται αργά και το υπόλοιπο παραμένει. Ή βιολογικά πλέγματα που αποτελούνται από απορροφίσιμο βιολογικό υλικό. Η χρήση κάθε ξεχωριστού τύπου πλέγματος έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και αντενδείξεις, τις οποίες ο χειρουργός είναι σε θέση να εξηγήσει στον ασθενή κάθε φορά.

Επιπλοκές μετά τη χειρουργική αποκατάσταση υπάρχουν;

Η χειρουργική επέμβαση αποκατάστασης μίας κήλης θεωρείται σε γενικές γραμμές ένα μέσης βαρύτητας χειρουργείο, τα αποτελέσματα του οποίου είναι συνήθως πολύ καλά. Αυτό βέβαια εξαρτάται από το μέγεθος και τη θέση της κήλης, π.χ. η αποκατάσταση μεγάλων μετεγχειρητικών κοιλιοκηλών που απαιτεί χρήση μεγάλων συνθετικών πλεγμάτων, αποτελεί συνήθως ένα αρκετά χρονοβόρο και βαρύ χειρουργείο.

Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι συνήθως ήπιος και καλά ανεκτός από τους ασθενείς. Με τις σύγχρονες τεχνικές χωρίς τάση (tension free) και κυρίως με τη χρήση της λαπαροσκοπικής χειρουργικής, ο πόνος δεν αποτελεί περιορισμό στην καθημερινότητα των χειρουργημένων ασθενών.

Η υποτροπή της κήλης είναι ένα ενδεχόμενο, το οποίο ήταν αρκετά πιο συχνό όταν η αποκατάσταση των κηλών γινόταν χωρίς πλέγματα. Σήμερα, με τη χρήση των πλεγμάτων, τα ποσοστά υποτροπής είναι σε γενικές γραμμές πολύ χαμηλά.

Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο υποτροπής είναι:

• κάπνισμα
• χρόνιος βήχας
• παχυσαρκία
• λοίμωξη του τραύματος
• αυξημένη τάση στην περιοχή που αποκαταστάθηκε η κήλη
• παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την επούλωση των ιστών (πχ, χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, σακχαρώδης διαβήτης, κακή αιμάτωση των ιστών)

Η μόλυνση του πλέγματος αποτελεί μία όχι και τόσο συχνή επιπλοκή, η οποία όμως όταν συμβεί χρειάζεται άμεση και προσεκτική αντιμετώπιση. Ευτυχώς, με τις σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές η επιπλοκή αυτή συμβαίνει σε σχετικά μικρό ποσοστό ασθενών (2 – 8% στις διάφορες μελέτες).

Παράγοντες που σχετίζονται με τον κίνδυνο μόλυνσης είναι το μέγεθος του πλέγματος, ο σακχαρώδης διαβήτης, η ανοσοκαταστολή και η παχυσαρκία. Ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό λοιμώξεων μπορεί να αντιμετωπιστεί με συντηρητικά μέτρα (αντιβίωση, χειρουργικός καθαρισμός). Εάν η λοίμωξη δεν υποχωρήσει με τα μέτρα αυτά, τότε απαιτείται χειρουργική αφαίρεση του πλέγματος κάτι που πρακτικά σημαίνει υποτροπή της κήλης. Σε αυτήν την περίπτωση, αφού αφαιρεθεί το πλέγμα, ο ασθενής λαμβάνει αντιβίωση μέχρι να υποχωρήσει η λοίμωξη και έπειτα, επανεξετάζονται από τον χειρουργό οι επιλογές για περαιτέρω αντιμετώπιση.