Η πιο συχνή θέση εμφάνισης μιας κήλης είναι η κοιλιά. Το κοιλιακό τοίχωμα, που αποτελείται από ισχυρούς μυς και τένοντες, προφυλάσσει και συγκρατεί τα όργανα της κοιλιάς (κυρίως τα έντερα).
Βρες εδώ τους καλύτερους γιατρούς για κήλη
Όταν παρουσιαστεί ένα χαλαρό σημείο στο κοιλιακό τοίχωμα, τότε η αυξημένη πίεση στην κοιλιά, θα σπρώξει τα ενδοκοιλιακά όργανα (κυρίως έντερο ή επίπλουν) προς τα έξω δια αυτής της οπής και θα δημιουργηθεί μια διόγκωση στο δέρμα της κοιλιάς. Αυτή είναι η κήλη.
Παράγοντες που ενοχοποιούνται είναι η γενετική προδιάθεση, χρόνια δυσκοιλιότητα, νοσήματα του αναπνευστικού που συνοδεύονται από χρόνιο βήχα και η παχυσαρκία.
Σε ποια σημεία της κοιλιάς μπορεί να δημιουργηθεί κήλη;
Οι κοιλιοκήλες όπως ονομάζονται μπορεί να εμφανιστούν:
- Βουβωνικό πόρο ή στόμιο (Βουβωνοκήλη)
- Μηριαίο στόμιο (Μηροκήλη)
- Ομφαλό (Ομφαλοκήλη)
- Επιγάστριο (Επιγαστρική κήλη)
- Παλιά τομή από χειρουργείο (Μετεγχειρητική κήλη)
- Ημισεληνοειδή γραμμή (Σπιγγέλιος κήλη)
Συμπτώματα κήλης
Παραδόξως οι περισσότερες κήλες δεν πονάνε, ιδιαίτερα οι πολύ μεγάλες.
Πολλοί όμως ασθενείς επειδή δεν πονάνε, θεωρούν λανθασμένα ότι δεν χρειάζονται χειρουργείο.
Ο πόνος εμφανίζεται στις κήλες όταν το περιεχόμενό τους αρχίζει να στραγγαλίζεται και τότε χρειάζονται επείγουσα αντιμετώπιση.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι ειλεός ή συνεχή επεισόδια ατελών ειλεών, δυσκοιλιότητα, δυσουρικά ενοχλήματα, φούσκωμα και γενικά προβλήματα στην καθημερινότητα του ασθενούς.
Ο “χρυσός κανόνας” που ισχύει σήμερα είναι ότι όταν η κήλη διαγνωσθεί, πρέπει να αποκατασταθεί χειρουργικά το συντομότερο.
Βουβωνοκήλη
Είναι η πιο συχνή κήλη (περίπου 70% όλων των κηλών είναι βουβωνοκήλες).
Εμφανίζονται στους βουβώνες, τις μικρές περιοχές σε κάθε πλάγιο της κάτω κοιλιάς ακριβώς πάνω από την γραμμή που ξεχωρίζει την κοιλιά από τα πόδια.
Δημιουργούνται μέσα στο βουβωνικό κανάλι απο όπου περνάει ο σπερματικός τόνος με αγγεία και νεύρα στους άνδρες και ο στρογγύλος σύνδεσμος στις γυναίκες.
Μπορεί ο ασθενής να καταλάβει μόνος του ότι έχει βουβωνοκήλη, όταν ψηλαφήσει ή δεί μια διόγκωση (πρήξιμο) κάτω από το δέρμα της βουβωνικής περιοχής.
Μπορεί να υπάρχει ή όχι πόνος.
Το πρήξιμο συχνά εξαφανίζεται όταν ο ασθενής ξαπλώσει, καθώς το περιεχόμενο της κήλης επιστρέφει πίσω στην κοιλιά.
Μερικές φορές μπορεί να μην υπάρχει διόγκωση, αλλά να υπάρχει κήλη εκδηλούμενη με ήπια δυσφορία κατά τη βάδιση ή οδήγηση, όταν ο ασθενής είναι σε καθιστική θέση πολλές ώρες ή όταν στέκεται.
Πολλές φορές οι βουβωνοκήλες μπορεί να μην δίνουν συμπτώματα ή να μην φαίνονται με γυμνό μάτι, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν.
Για την επιβεβαίωση της διάγνωσης είναι αναγκαία η επίσκεψη σε Χειρουργό.
Μηροκήλη
Οι μηροκήλες εμφανίζονται στο μηριαίο δακτύλιο, που βρίσκεται ψηλά στη μέση κάθε μηρού ακριβώς κάτω από το βουβωνικό κανάλι.
Είναι σχετικά ασυνήθεις (2% όλων των κηλών και 6% όλων των βουβωνοκηλών), πιο συχνές στις γυναίκες (70% των μηροκηλών συμβαίνουν στις γυναίκες, πιθανόν λόγω της μεγαλύτερης διαμέτρου της πυέλου, οπότε το μηριαίο κανάλι είναι μεγαλύτερο).
Περίπου μισές από τις μηροκήλες εμφανίζονται σαν έκτακτα περιστατικά.
Παρατηρείται μια μικρή διόγκωση ψηλά στον μηρό, συνοδευόμενη από πολύ λίγο πόνο.
Γι αυτό το λόγο οι μηροκήλες είναι επικίνδυνες, διότι δεν προκαλούν συμπτώματα μέχρι να στραγγαλιστούν.
Σε αυτήν την περίπτωση η διόγκωση γίνεται σκληρή και πολύ επώδυνη, συνοδεύεται από ναυτία και έμετο και χρειάζεται επείγον χειρουργείο.
Όταν το περιεχόμενο της στραγγαλισθείσας κήλης είναι έντερο, ο εκτιμώμενος χρόνος επιβίωσης του είναι 8-12 ώρες.
Όλες οι μηροκήλες πρέπει να επιδιορθώνονται χειρουργικά νωρίς, διότι ο κίνδυνος στραγγαλισμού τους είναι άμεσος, καθώς το μηριαίο κανάλι είναι στενό και ανελαστικό.
Ομφαλοκήλη
Οι ομφαλοκήλες εμφανίζονται δια του ομφαλικού δακτυλίου.
Όταν εμφανίζονται δίπλα από τον ομφαλικό δακτύλιο ονομάζονται παραομφαλικές και όταν εμφανίζονται πάνω από τον ομφαλό λέγονται υπερομφαλικές.
Προφανώς εμφανίζονται ως διογκώσεις κάτω από το δέρμα και έχουν ποικίλο μέγεθος, εξαρτώμενο από το μέγεθος του χάσματος και από το μέγεθος του περιεχομένου τους.
Συνήθως το περιεχόμενο είναι ενδοπεριτοναικό λίπος, επίπλουν ή έντερο.
Τις ομφαλοκήλες τις χειρουργούμε το γρηγορότερο δυνατό, παρότι συνήθως δεν προκαλούν πόνο διότι:
- Υπάρχει κίνδυνος να στραγγαλιστούν
- Είναι πιο δύσκολο να διορθωθούν εάν γίνουν πολύ μεγάλες
Επιγαστρική κήλη
Εμφανίζονται σε ψηλότερο σημείο από τις ομφαλοκήλες στην μέση γραμμή της κοιλιάς, ανάμεσα στην ξιφοειδή απόφυση του στέρνου και τον ομφαλό.
Βγαίνουν ανάμεσα από τους δύο ορθούς κοιλιακούς, με το χάσμα (τρύπα) πάντα στην μέση της κοιλιάς, ενώ η διόγκωση μπορεί να είναι προς την μια ή της άλλη μεριά.
Συμπτώματα ιδιαίτερα δεν προκαλούν εκτός εάν γίνουν πολύ μεγάλες (οπότε μπορεί να προκαλούν επεισόδια ατελών ειλεών), συνήθως ανατάσσονται από μόνες τους, αλλά πάντα διατρέχουν τον κίνδυνο του στραγγαλισμού, γι αυτό χρειάζονται χειρουργική αποκατάσταση.
Μετεγχειρητική κήλη
Αυτές εμφανίζονται δια των παλιών εγχειρητικών τομών της κοιλιάς (π.χ. λόγω σκωληκοειδεκτομής, κολεκτομής, καισαρικής κτλ.).
Μερικές λοιπόν φορές τα ράμματα που τοποθετούνται για την σύγκλειση των στρωμάτων του κοιλιακού τοιχώματος, χαλαρώνουν ή σχίζονται ή το τοίχωμα δεν επουλώνεται σωστά, οπότε δημιουργείται μετεγχειρητική κήλη.
Είναι πολύ συχνές. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 12-15% των επεμβάσεων στην κοιλιά θα προκαλέσουν μετεγχειρητική κήλη.
Παρόλα αυτά όπως όλες σχεδόν οι κήλες διατρέχουν τον κίνδυνο στραγγαλισμού, παρότι μπορεί και να μην προκαλούν σοβαρά συμπτώματα όταν είναι μικρές.
Όμως είναι γεγονός ακόμα και σήμερα ότι η επιδιόρθωσή τους χειρουργικά συνοδεύεται από μεγάλο ποσοστό αποτυχίας, με ποσοστό υποτροπής 50-60% στα 2 χρόνια.
Σπιγγέλιος κήλη
Αυτή είναι μια από τις σπάνιες κήλες και προβάλει δια της γραμμής του Spiegel που βρίσκεται κατά μήκος του έξω ορίου της θήκης του ορθού κοιλιακού μυός και στις δύο μεριές της κοιλιάς.
Δεν μπορεί να διαγνωσθεί εύκολα διότι η κήλη συνήθως δεν είναι εφικτό να ψηλαφηθεί κλινικά, καθώς βρίσκεται κάτω από την απονεύρωση του έξω λοξού μυός της κοιλιάς.
Πόνος ή δυσφορία στην περιοχή εγείρουν την υποψία και τις περισσότερες φορές θα χρειαστεί υπέρηχος ή αξονική τομογραφία κοιλίας για να επιβεβαιώσει την διάγνωση.
Κήλη των αθλητών
Αποτελεί μια ξεχωριστή οντότητα, καθώς δεν ανήκει στις κλασσικές κοιλιοκήλες, διότι δεν έχει στόμιο και δεν προκαλεί διόγκωση ή δημιουργία μιας ορατής μάζας στο δέρμα.
Ο πόνος στους βουβώνες είναι μια συχνή ενόχληση που παρατηρείται κυρίως στους ποδοσφαιριστές, παίκτες του golf, αλλά και σε άλλους αθλητές.
Η κήλη των αθλητών βασικά προκαλείται από το σχίσιμο των κατώτερων κοιλιακών μυών (έσω κοιλιακών προσαγωγών) μετά από καταπόνηση, που ακολουθείται από οξύτατο αιφνίδιο άλγος στην βουβωνική περιοχή (ή και στις δύο βουβωνικές περιοχές) που μπορεί να αντανακλά προς τους όρχεις, κατόπιν όμως σταδιακά υποχωρεί και αργότερα εγκαθίσταται ένας χρόνιος επαναλαμβανόμενος έντονος πόνος μετά από κάθε έντονη άσκηση ή σε ορισμένες κινήσεις.
Μερικοί ασθενείς μπορεί να έχουν ταυτόχρονα και διόγκωση στην περιοχή, η οποία όμως θα οφείλεται σε παρουσία σύστοιχης βουβωνοκήλης.
Είναι δύσκολο να διαγνώσει κανείς με ακρίβεια εάν ο πόνος που παρουσιάζεται στην βουβωνική περιοχή οφείλεται σε κήλη, σε απλό τράβηγμα (θλάση) της απονεύρωσης-μυός ή σε ρήξη του μυός.
Γι αυτό και η πρώτη θεραπευτική προσέγγιση σε επαγγελματίες αθλητές είναι η συστηματική φυσιοθεραπεία, πιθανώς εγχύσεις τοπικού αναισθητικού στην περιοχή σε συνδυασμό με παυσίπονα και σταδιακή επάνοδος στην προπόνηση και έντονη σωματική άσκηση.
Αυτά είναι αρκετά αποτελεσματικά στις περιπτώσεις θλάσης της απονεύρωσης ή του μυός.
Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει κάποιος να βιαστεί να χειρουργήσει κάποιον αθλητή με σύμπτωμα βουβωνικού άλγους, πιστεύοντας ότι έχει κήλη των αθλητών, ειδικά όταν δεν υπάρχει εμφανής ή ψηλαφητή συνοδός διόγκωση στην περιοχή.
Όταν υπάρχει παρουσία διόγκωσης ή μάζας στην περιοχή τότε επιβάλλεται η χειρουργική αποκατάσταση το δυνατόν συντομότερα.
Όταν δεν υπάρχει διόγκωση και η φυσιοθεραπεία σε συνδυασμό με τη λοιπή συντηρητική αγωγή αποτύχουν, τότε είναι πολύ πιθανόν οι μύες-απονέυρωση της περιοχής να έχουν υποστεί σοβαρή κάκωση (σχίσιμο), οπότε και θα πρέπει να επιδιορθωθούν χειρουργικά.
Η χειρουργική αποκατάσταση σε αυτές τις περιπτώσεις έχει θαυμάσια αποτελέσματα.
Χειρουργική αποκατάσταση
Η χειρουργική αποκατάσταση των κοιλιοκηλών γίνεται με την χρήση νέας τεχνολογίας ισχυρών πλεγμάτων χαμηλού βάρους, ώστε να ενισχύουν αποτελεσματικά τα κοιλιακά τοιχώματα, αλλά ταυτόχρονα να είναι καλά ανεκτά από τους ασθενείς.
Είναι πλέον αδιαμφισβήτητη γνώση, ότι η αποκατάσταση των κηλών με πλέγματα (και όχι μόνο με ράμματα όπως παλαιότερα), έχει μειώσει δραματικά τα ποσοστά υποτροπής τους.
Υπάρχουν δύο χειρουργικές τεχνικές για αυτό το σκοπό:
1) Πλαστική αποκατάσταση χωρίς τάση (tension free repair)
Αποτελεί ακόμα την πλέον διαδεδομένη και πιο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδο αποκατάστασης διεθνώς.
Υπό γενική αναισθησία πραγματοποιείται τομή πάνω από το σημείο της κήλης και αφού αναταχθεί το περιεχόμενό της ενδοκοιλιακά, τότε τοποθετείται πλέγμα για ενίσχυση του χάσματος, το οποίο σταθεροποιείται με ράμματα ή με ειδική κόλλα, χωρίς να χρειάζεται να γίνει συρραφή των απονευρώσεων ή των μυών πράγμα το οποίο προκαλεί τάση (και πόνο μετεγχειρητικά).
Η διαδικασία επούλωσης αρχίζει με την ανάπτυξη ινώδους ιστού μέσα και γύρω από το πλέγμα αμέσως μετά την τοποθέτησή του, ενσωματώνοντάς το ουσιαστικά στους υπόλοιπους ιστούς του σώματος.
Ο ασθενής είναι σε θέση να περπατήσει άμεσα μετά την επέμβαση, με καλά ελεγχόμενο πόνο με συνήθη παυσίπονα και πλήρη ανάρρωση ανάλογα με την περίπτωση της κήλης από λίγες μέρες μέχρι 1 εβδομάδα.
Η τεχνική εφαρμόζεται σε όλες τις κοιλιοκήλες με τις εξής διαφορές:
- Στις μηροκήλες προτιμάται η τοποθέτηση μαλακού πλέγματος με την μορφή βύσματος στο μηριαίο κανάλι. Αυτό ενσωματώνεται στο στόμιο του και ελαττώνει τον κίνδυνο υποτροπής (σε σχέση με την απλή συρραφή που γινόταν παλαιότερα).
- Στις ομφαλοκήλες και επιγαστρικές κήλες το πλέγμα πρέπει να τοποθετείται κάτω από το χάσμα και πάνω από το περιτόναιο. Όταν τοποθετείται πάνω από την περιτονία υπάρχει αποδεδειγμένα αυξημένος κίνδυνος υποτροπής, αλλά και φλεγμονής ή συλλογής υγρού στο υποδόριο.
- Στις μετεγχειρητικές κοιλιοκήλες είναι πολύ σημαντική η χρήση πλέγματος, αλλά και το σωστό σημείο τοποθέτησής του στο κοιλιακό τοίχωμα.
2) Λαπαροσκοπική αποκατάσταση
Στην αποκαλούμενη και ελάχιστα επεμβατική τεχνική, με την χρήση κάμερας υψηλής ευκρίνειας και πραγματοποιώντας μικρές τομές (1cm), διοχετεύουμε αέριο για να έχουμε χώρο για τα ειδικά μακριά λαπαροσκοπικά εργαλεία που μας επιτρέπουν να χειρουργούμε από απόσταση παρακολουθώντας μέσω οθόνης και επιδιορθώνουμε την κήλη από μέσα (από την άλλη μεριά δηλαδή του κοιλιακού τοιχώματος).
Το χάσμα της κήλης ενισχύεται και πάλι με πλέγμα, που τοποθετείται μέσα στην κοιλιά και στηρίζεται με ειδικά μεταλλικά κλιπ στο κοιλιακό τοίχωμα.
Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής αποκατάστασης που έχει φέρει επανάσταση και κερδίζει συνεχώς έδαφος ανάμεσα στους χειρουργούς που έχουν εκπαιδευτεί στην τεχνική αυτή, είναι πολλαπλά όπως μικρότερες τομές, γρηγορότερη ανάρρωση, λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος.
Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση εκτός των άλλων, έχει απόλυτη ένδειξη:
- Σε περιπτώσεις που προηγούμενη ανοικτή τεχνική έχει αποτύχει
- Σε περιπτώσεις άμφω βουβωνοκηλών που πρέπει να επιδιορθωθούν ταυτόχρονα