Γράφει ο Φαρμάκης Δημήτριος, Γενικός Χειρουργός συνεργάτης του doctoranytime.gr
Με τον όρο κατάκλιση εννοούμε την εντοπισμένη καταστροφή περιοχής δέρματος ή και υποκείμενων ιστών η οποία προκαλείται από την ισχαιμία και την νέκρωση των μαλακών μορίων λόγω παρατεταμένης πίεσης στη συγκεκριμένη περιοχή.
Η πίεση που ασκείται κατά την κατάκλιση συμπιέζει τα αιμοφόρα αγγεία της περιοχής με αποτέλεσμα ελάττωση ή και διακοπή της μικροκυκλοφορίας η οποία οδηγεί σε τοπική ισχαιμία, μη απομάκρυνση των προϊόντων του μεταβολισμού και κακή θρέψη των ιστών. Τα περισσότερα έλκη δημιουργούνται σε περιοχές του σώματος κάτω από τις οποίες βρίσκεται κάποιο οστό (κόκκυγας, τροχαντήρες, πτέρνες, σφυρά).
Ομάδες υψηλού κινδύνου για εμφάνιση κατακλίσεων είναι ηλικιωμένοι ασθενείς με μειωμένη κινητικότητα, παραπληγικοί ή τετραπληγικοί ασθενείς, ορθοπεδικοί ασθενείς με κατάγματα σπονδυλικής στήλης, λεκάνης ή κάτω άκρων και τέλος ασθενείς με συνυπάρχουσες παθήσεις, όπως σακχαρώδης διαβήτης , καρκίνο ή διαταραχές της θρέψης.
Ανάλογα με την έκταση της βλάβης των ιστών, τα έλκη πίεσης χωρίζονται σε τέσσερα στάδια:
ΣΤΑΔΙΟ 1
Υπάρχει ερύθημα του δέρματος που δεν υποχωρεί παρά την άρση της πίεσης. Συνυπάρχουν συνήθως οίδημα, πόνος, τοπική σκληρία και αποχρωματισμός του γύρω δέρματος.
ΣΤΑΔΙΟ 2
Δερματική βλάβη μερικού πάχους που περιλαμβάνει μόνο την επιδερμίδα ή και όλο το δέρμα. Παρουσιάζεται κλινικά ως εκδορά, φλύκταινα ή έλκος.
ΣΤΑΔΙΟ 3
Βλάβη ολικού πάχους του δέρματος με καταστροφή ή και νέκρωση του υποδορίου ή και του λιπώδους ιστού.
ΣΤΑΔΙΟ 4
Πλήρης καταστροφή των ιστών με βλάβη των υποκείμενων οργάνων (μυών, τενόντων, οστών)
Η εκτίμηση μιας κατάκλισης, που αποτελεί ιατρική πράξη, θα βοηθήσει να εφαρμοστεί η κατάλληλη αγωγή για την αποκατάσταση της υγείας του ασθενή, την αποφυγή επιπλοκών και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.
Η πρόληψη όσο και η θεραπεία βασίζονται στις εξής αρχές:
- Αποκατάσταση των συστηματικών παραμέτρων: Ρύθμιση σακχαρώδη διαβήτη, αποκατάσταση ηλεκτρολυτικών διαταραχών, αντιμετώπιση διαταραχών του αναπνευστικού και καρδιαγγειακού συστήματος.
- Διατροφική υποστήριξη του ασθενή: Διατροφή πλούσια σε πρωτείνες, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άφθονα υγρά.
- Ελάττωση της τοπικά ασκούμενης πίεσης: Γρήγορη κινητοποίηση του ασθενή, αν είναι εφικτή, περιστροφή-αλλαγή θέσης του στο κρεβάτι σε τακτά χρονικά διαστήματα, χρήση αεροστρώματος.
- Προστασία του δέρματος από εξωτερικούς παράγοντες: Αποφυγή διαβροχής του δέρματος από βιολογικά υγρά (ούρα) και κόπρανα, καθαρισμός του δέρματος με χρήση ειδικών σαπουνιών, επάλειψη με φαρμακευτικές ουσίες.
- Τοπική φροντίδα του έλκους: Αν το τραύμα παρουσιάζει σημεία λοίμωξης, χρησιμοποιείται κάποιο αντισηπτικό το οποίο ξεπλένεται καλά με φυσιολογικό ορό, έπειτα στεγνώνουμε και τοποθετούμε ειδικές αλοιφές και επιθέματα, ανάλογα με το είδος του έλκους και την περιοχή εντόπισής του. Αν υπάρχει νέκρωση, απαιτείται χειρουργικός καθαρισμός. Αν υπάρχει επιμόλυνση, μετά από λήψη υλικού για καλλιέργεια χορηγούνται αντιβιοτικά.
Ο ασθενής τίθεται σε συχνή ιατρική παρακολούθηση για την αποφυγή επιπλοκών ή υποτροπών.