Σκέφτεσαι την εργασία σου και το κύριο αίσθημα που επικρατεί μέσα σου είναι το άγχος; Αγχώνεσαι κατά την διάρκεια της δουλειάς αλλά και όταν σχολάς επειδή την επόμενη ημέρα θα επιστρέψεις; Είναι Κυριακή και εσύ απελπίζεσαι στην ιδέα ότι η επόμενη μέρα θα σε βρει πάλι στην εργασία σου; Αν η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι ναι, τότε είναι πιθανό να βιώνεις εργασιακό άγχος.
Το στρες στην εργασία μπορεί να γίνει χρόνιο και να οδηγήσει σε ψυχολογική εξουθένωση αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Το γνωστό και ως “burnout” χαρακτηρίζεται από πεσμένη διάθεση και αίσθημα συνεχούς κόπωσης. Παρακάτω θα βρεις όλα όσα χρειάζεσαι για να το αναγνωρίσεις και να μπορέσεις να το διαχειριστείς άμεσα.
Τι είναι το εργασιακό άγχος και πως θα το αναγνωρίσεις;
Το εργασιακό άγχος είναι το δυσλειτουργικό στρες που βιώνει ένα άτομο σε σχέση με την εργασία του. Τα σημάδια που δηλώνουν ότι μπορεί να βιώνεις έντονο άγχος στην εργασία σου περιλαμβάνουν συνήθως ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως σωματικές ενοχλήσεις, οι οποίες δεν οφείλονται σε κάποια γνωστή οργανική πάθηση ή ανεξήγητους πόνους στο σώμα. Επιπλέον μπορεί να εμφανιστούν πονοκέφαλοι, δυσκολία στον ύπνο, έντονη ανησυχία, υπερένταση, νευρικότητα αλλά και δυσκολία συγκέντρωσης.
Που οφείλεται για το εργασιακό άγχος;
Οι παράγοντες που ευθύνονται για το εργασιακό άγχος θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο ομάδες. Τους παράγοντες που αφορούν τις συνθήκες εργασίες και τους παράγοντες που αφορούν το ίδιο το άτομο.
Στην πρώτη ομάδα ανήκουν οι παράγοντες που σχετίζονται με τις συνθήκες εργασίας, οι οποίες έχουν εντοπιστεί ότι αυξάνουν το άγχος στο εργασιακό περιβάλλον. Τέτοιου είδους συνθήκες συνιστούν οι πολλές ώρες εργασίας, η χαμηλή αμοιβή αναλογικά με τις δεξιότητες ή τον όγκο εργασίας του εργαζόμενου και το αρνητικό διαπροσωπικό κλίμα. Είτε επειδή εντοπίζονται συγκρουσιακές και ψυχρές σχέσεις ανάμεσα στο προσωπικό είτε επειδή υπάρχουν υπερβολικές ή ασαφείς προσδοκίες όσον αφορά τα καθήκοντα και το ρόλο του ατόμου στην εργασία του.
Στην δεύτερη ομάδα ανήκουν οι παράγοντες που έχουν σχέση με το ίδιο το άτομο και περιλαμβάνουν την προδιάθεση και την προσωπικότητα του. Τα άτομα με υψηλότερη προδιάθεση για στρες, που έχουν εκδηλώσει δηλαδή συμπτώματα άγχους σε άλλους τομείς εκτός της εργασίας ή σε προηγούμενες φάσεις της ζωής τους έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν εργασιακό άγχος.
Επίσης, είναι συχνότερες οι περιπτώσεις όπου εκδηλώσουν εργασιακό στρες άτομα, των οποίων η προσωπικότητα χαρακτηρίζεται από έντονα μοτίβα τελειοθηρίας, ανάγκης για έλεγχο και υπευθυνότητας. Η τελειοθηρία που τα διακατέχει τα ωθεί στο να αγχώνονται υπερβολικά με το ενδεχόμενο του λάθους. Τείνουν να εστιάζουν υπέρμετρα σε λεπτομέρειες, αυξάνοντας έτσι τον όγκο της εργασίας τους. Ακόμη, εξαιτίας του διογκωμένου αισθήματος υπευθυνότητας πασχίζουν υπερβολικά πολύ να φανούν σωστοί απέναντι στους άλλους. Αναλαμβάνουν περισσότερες ευθύνες από αυτές που τους αναλογούν, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ακόμα περισσότερο ο όγκος της εργασίας. Όλα τα παραπάνω συντελούν στην ταύτιση της εργασίας με το άγχος, οδηγώντας το άτομο στο εργασιακό άγχος.
Τεχνικές για να αντιμετωπίσεις το άγχος στην εργασία
1. Βρες κάποια δραστηριότητας ή χόμπι εκτός εργασίας
Όταν δεν βρίσκεις κάποιο ενδιαφέρον πέραν της εργασίας σου, είναι επόμενο να εστιάζεις υπερβολικά τη σκέψη σου όσα συμβαίνουν εκεί. Επομένως, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό να βελτιώσεις το στυλ ζωής σου εκτός της εργασίας. Ένας τρόπος για να το πετύχεις είναι να βρεις κάποια δραστηριότητα που να σου προσφέρει ευχαρίστηση και κίνητρο στον ελεύθερο χρόνο σου. Ειδικά αν ανήκεις στα άτομα που επαναλαμβάνουν τα ίδια καθήκοντα καθημερινά, τα οποία συχνά βιώνουν μια απώλεια κινήτρου. Γεγονός, που τα καθιστά πιο επιρρεπή στο εργασιακό άγχος. Στην περίπτωση αυτή, λοιπόν, η εύρεση δραστηριοτήτων σε βοηθάει ώστε να ανακαλύψεις νέα κίνητρα και νόημα εκτός της εργασίας. Κατά συνέπεια συμβάλλουν στην διαχείριση του εργασιακού άγχους.
2. Βελτίωσε την διαχείριση του χρόνου σου
Ένας από τους πιο συχνούς μηχανισμούς άμυνας απέναντι στο άγχος είναι η αποφυγή. Όταν αγχώνεσαι για κάτι τείνεις να το αποφεύγεις. Στην εργασία αυτό μεταφράζεται ως αναβλητικότητα. Λόγω του στρες οδηγείσαι πολλές φορές να αναβάλλεις υποχρεώσεις. Η συνήθεια αυτή έχει ως αποτέλεσμα να συσσωρεύονται οι εκκρεμότητες και να οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερο άγχος μακροπρόθεσμα. Ένας τρόπος αντιμετώπισης του μοτίβου της αναβλητικότητας είναι να ορίσεις ένα πρόγραμμα ως προς τη διαχείριση του χρόνου. Μπορείς για παράδειγμα να διατηρείς μια εβδομαδιαία ατζέντα σε γραπτή ή ηλεκτρονική μορφή. Εκεί, μπορείς να σημειώνεις τις υποχρεώσεις σου καθώς και τα χρονικά πλαίσια μέσα στα οποία έχεις στόχο να τις διευθετήσεις. Η διαδικασία αυτή βοηθά στην οργάνωση του χρόνου πιο αποτελεσματικά, προκειμένου να μειώσεις το άγχος στην εργασία.
3. Άλλαξε τον τρόπο που σκέφτεσαι την εργασία
Δύο από τα μοτίβα σκέψης που συμβάλλουν καθοριστικά στο εργασιακό άγχος είναι ο μηρυκασμός, δηλαδή η επαναλαμβανόμενη αναμάσηση σκέψεων που αφορούν καταστάσεις στην εργασία και η καταστροφολογία, όπου η σκέψη τείνει να εστιάζει στο πιο καταστροφικό σενάριο, όταν εμφανίζεται κάποια δυσκολία στη δουλειά. Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης αυτών των μοτίβων είναι η τήρηση ημερολογίων σκέψης. Σύμφωνα με την τεχνική αυτή, καταγράφεις σε ένα ημερολόγιο καταστάσεις στη δουλειά που σου προκάλεσαν άγχος μαζί με τις αρνητικές σκέψεις που έκανες για αυτές. Οι στόχοι της καταγραφής είναι, αφενός, να εξωτερικεύεις τις σκέψεις σου αντί να τις εσωτερικεύεις ώστε να μειωθεί ο μηρυκασμός. Και αφετέρου, να αρχίσεις να παίρνεις απόσταση από τις σκέψεις σου, εξετάζοντάς τις από διαφορετικές οπτικές. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγεις να εστιάζεις στα χειρότερα σενάρια και μειώνεις την τάση προς την καταστροφολογία.
4. Υιοθέτησε διεκδικητική συμπεριφορά
Αρκετά άτομα στο χώρο της εργασίας τους δεν διεκδικούν την ικανοποίηση κάποιων βασικών αναγκών τους ή δεν θέτουν σαφή όρια σε παρεμβατικές συμπεριφορές συναδέλφων. Εκ πρώτης όψεως, μπορεί να θεωρείς ότι έτσι αποφεύγεις τις αντιπαραθέσεις, όμως, σε βάθος χρόνου συσσωρεύονται αρνητικά συναισθήματα. Αυτά τα συναισθήματα με την σειρά τους εντείνουν το εργασιακό άγχος και σε οδηγούν σε οριστική ρήξη με τους συναδέλφους και την εργασία. Στα πλαίσια της διεκδικητικής συμπεριφοράς καλείσαι να εκφράζεις πιο άμεσα τις ανάγκες σου και να θέτεις όρια στις συμπεριφορές των άλλων. Έτσι θα καταφέρεις να προφυλαχτείς από το εργασιακό άγχος.
5. Συζήτα με έναν ειδικό
Σε περίπτωση που αντιλαμβάνεσαι ότι το άγχος σε καταβάλλει και εντοπίζεις σημάδια δυσλειτουργικότητας που μπορεί να επηρεάζουν την διάθεσή σου, συμβουλέψου έναν ψυχολόγο. Μαζί μπορείτε να βρείτε τους τρόπους για να μπορέσεις να αποβάλλεις το έντονο εργασιακό άγχος και να κάνεις την καθημερινότητά σου καλύτερη.