Εγώ και το παιδί μου: Στηρίζοντας την επιτυχία στο σχολείο
Το αληθινό πρόβλημα είναι να μάθουμε πώς να μιλάμε με τα παιδιά μας για τα μαθήματά τους με τρόπους που τα κάνουν να νιώθουν ασφάλεια και υποστήριξη. Αυτή η λύση λειτουργεί και διαρκεί για μια ολόκληρη ζωή.
Φανταστείτε ότι επιστρέφετε σπίτι σας από τη δουλειά μετά από μια ιδιαίτερα κουραστική ημέρα. Νιώθετε μεγάλη κόπωση και νευρικότητα και περιμένετε πώς και πώς να φτάσετε σπίτι, να κάνετε ένα μπάνιο, να χαλαρώσετε και να ακούσετε μερικές καλές κουβέντες από τους δικούς σας ανθρώπους. Χρειάζεστε όλη τη στήριξη που μπορείτε να εξασφαλίσετε για να συνέλθετε από τη δύσκολη μέρα και για να μπορέσετε την επομένη να αντιμετωπίσετε μια νέα ημέρα, που περιμένετε ότι θα είναι εξίσου δύσκολη.
Δες ακόμα: Κατηγορώντας υπερβολικά τον εαυτό
Βρίσκετε τον σύντροφό σας να σας περιμένει στην πόρτα και σας υποδέχεται με το χαμόγελο στο στόμα. Ανοίγει η καρδιά σας. «Τι όμορφα που είναι», σκέφτεστε, «να γυρίζει κανείς στο σπίτι»! Δεν έχετε προλάβει να βγάλετε το πανωφόρι σας και ακούτε τον σύντροφό σας να λέει:
Χαίρομαι που σε βλέπω, αγάπη μου. Πώς πέρασες σήμερα; Πού είναι η δουλειά σου από το γραφείο; Θέλω να δω πώς τα πήγες σήμερα.
Μένετε άναυδος για λίγο. «Δε θέλω να το συζητήσω», λέτε «ήταν πολύ κουραστική η μέρα μου».
Και βέβαια δε θες να το συζητήσεις. Κοίτα τη δουλειά που έκανες! Ούτε τα μισά δεν έχεις τελειώσει! Κάτσε κάτω αμέσως και διόρθωσε την ορθογραφία σου σε αυτές τις επιστολές. Καλά, έτσι τα δίνεις στο διευθυντή σου; Αν συνεχίσεις έτσι, ποτέ δε θα πάρεις προαγωγή! Δε σε καταλαβαίνω, βρε παιδί μου. Εσύ έχεις τόσες δυνατότητες!
Μπορεί να σας φαίνεται γελοίο, αλλά, αν το σκεφτείτε, θα δείτε ότι τις περισσότερες φορές υποδεχόμαστε τα παιδιά μας ακριβώς έτσι, καθώς επιστρέφουν από το σχολείο.
Με όση αγάπη και αν προσπαθούμε να το κάνουμε, όταν επικεντρωνόμαστε στα λάθη και στις ελλείψεις των παιδιών μας, τα μαθαίνουμε να εστιάζουν στις αδυναμίες τους. Τα παιδιά μας δεν μπορούν να επιλέξουν να μη γυρίσουν σπίτι ή να μην ακούσουν τι έχουμε να πούμε. Αυτό που μπορούν όμως να επιλέξουν είναι να αρχίζουν να μας κρύβουν εργασίες, ελέγχους, λάθη, και να κατηγορούν εμάς ή τους δασκάλους τους για τις αποτυχίες τους. Και δυστυχώς, αυτό καταλήγουν συνήθως να κάνουν.
Το αληθινό πρόβλημα: Στήριξη και Ασφάλεια
Το αληθινό πρόβλημα είναι ότι τα παιδιά μας μαθαίνουν σιγά-σιγά να νιώθουν ανασφάλεια να κουβεντιάσουν μαζί μας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τα μαθήματά τους. Ενώ πιστεύουμε ότι τα βοηθάμε να προετοιμάσουν τη σχολική τους δουλειά, στην ουσία τα διδάσκουμε πώς να μην εμπιστεύονται τις ικανότητές τους.
Το αληθινό πρόβλημα είναι να μάθουμε πώς να μιλάμε με τα παιδιά μας για τα μαθήματά τους με τρόπους που τα κάνουν να νιώθουν ασφάλεια και υποστήριξη. Αυτή η λύση λειτουργεί και διαρκεί για μια ολόκληρη ζωή.
Θέτοντας τις βάσεις της επιτυχίας στο δημοτικό σχολείο
Ας δούμε λοιπόν παρακάτω πώς να βάλετε τις βάσεις για την ακαδημαϊκή επιτυχία του παιδιού σας. Κανένας από τους τρόπους που προτείνουμε δεν περιλαμβάνει να κάθεστε πάνω από το παιδί σας για να διαβάσει ή να γράφετε τις εκθέσεις του. Αυτό είναι ό,τι χειρότερο μπορείτε να κάνετε και για τους δυο σας.
Να τι είναι καλύτερο:
- Αφιερώστε χρόνο για να συζητήσετε για το σχολείο
Συχνά ξεχνιόμαστε με τις δουλειές και δε δίνουμε το χρόνο να κάνουμε τις απλές ερωτήσεις, που μπορούν να επηρεάσουν την επιτυχία των παιδιών μας στο σχολείο.
Δώστε χρόνο στη συζήτηση με το παιδί σας, ώστε να ξέρει ότι αυτό που συμβαίνει στο σχολείο είναι σημαντικό για εσάς. Όταν τα παιδιά γνωρίζουν ότι οι γονείς ενδιαφέρονται για την επίδοσή τους, παίρνουν στα σοβαρά και το σχολείο. Ακούστε προσεκτικά, κάνετε βλεμματική επαφή και αποφύγετε το multitasking ενώ συνομιλείτε. Βεβαιωθείτε ότι θέτετε ερωτήματα, στα οποία το παιδί θα αναγκαστεί να απαντήσει περισσότερα από «ναι» ή «όχι». Μην κρίνετε διαρκώς αυτά που λέει το παιδί, προσφέρετε τη γνώμη σας αν σας τη ζητήσει.
Εκτός από την ώρα του φαγητού, ωραίες ευκαιρίες για κουβέντα παρέχουν τα ταξίδια με αυτοκίνητο, το περπάτημα του σκύλου, η διάρκεια προετοιμασίας του φαγητού ή η αναμονή στην ουρά σε κάποιο κατάστημα.
- Υποστηρίξετε την εργασία στο σπίτι
Πέρα από τη σημασία της για τη σχολική επιτυχία, η συμπλήρωση μαθητικών εργασιών στο σπίτι βοηθάει στη ανάπτυξη αισθήματος ευθύνης και εργασιακού ήθους. Φροντίστε να γνωρίζει το παιδί σας ότι για σας η προετοιμασία που γίνεται στο σπίτι είναι σημαντική. Δείξτε του πόσο σημαντική είναι εξασφαλίζοντάς του έναν σωστά φωτισμένο, άνετο και ήσυχο χώρο εργασίας, ελεύθερο από περισπασμούς (π.χ. τηλεόραση).
Πόση σχολική δουλειά πρέπει να κάνει το παιδί στο σπίτι; Ένας εύκολος κανόνας να θυμάστε είναι «ένα τέταρτο την τάξη»… δηλαδή 15’ στην Α’ Δημοτικού και σταδιακά 1.30 ώρα στην Στ’ Δημοτικού.
Όταν το παιδί σας διαβάζει, να είστε διαθέσιμοι για καθοδήγηση όταν σας το ζητήσει, αλλά να μη στέκεστε από πάνω του. Αντισταθείτε στον πειρασμό να διορθώσετε τις απαντήσεις του ή να ολοκληρώσετε τις εργασίες του. Το παιδί σας πρέπει να μάθει από τα λάθη του και δε θέλετε να του στερήσετε αυτήν τη δυνατότητα.
- Διδάξτε δεξιότητες οργάνωσης
Οι δεξιότητες οργάνωσης χώρου και χρόνου είναι από τις πιο σημαντικές, που θα μάθει το παιδί του Δημοτικού. Δυστυχώς, δεν τις μαθαίνει πλήρως στο σχολείο και επομένως θα πρέπει να του τις διδάξετε. Ακολουθούν μερικές ιδέες:
- Μάθετέ του να χρησιμοποιεί πρόχειρο τετράδιο, όπου θα καταγράφει τις εργασίες που έχει για το σπίτι σε κάθε μάθημα.
- Μάθετέ του να διαχωρίζει τα έντυπα που πρέπει να δώσει σε εσάς από τις εργασίες που έχει ολοκληρώσει από αυτές που πλέον δε χρειάζονται και πρέπει να πεταχτούν. Φτιάξτε από ένα χάρτινο κουτί για κάθε κατηγορία («για μαμά», «διορθωμένα», «για το ΣΚ» ή όποια άλλη κατηγορία είναι κατάλληλη).
- Μάθετέ του να φτιάχνει την τσάντα του κάθε βράδυ.
- Μάθετέ του να διατηρεί το χώρο του γραφείου του καθαρό.
- Μάθετέ του να δημιουργεί μια λίστα υποχρεώσεων (to-do list). Μπορεί να είναι τόσο απλή όπως «Μαθήματα για το σπίτι», «κολυμβητήριο», «να φτιάξω το γραφείο μου», όμως, όσο νωρίτερα αρχίζει να τη φτιάχνει, τόσο καλύτερος θα γίνει σε αυτό.
- Σκεφτείτε να του αγοράσετε ένα ημερολόγιο/ ατζέντα μετά από την Τετάρτη Δημοτικού και να του μάθετε σιγά-σιγά τη χρήση του. Τα ημερολόγια είναι από τα καλύτερα εργαλεία διαχείρισης χρόνου. Για μικρότερα παιδιά, ο δημιουργικός γονιός μπορεί να δημιουργήσει διασκεδαστικά ημερολόγια τοίχου, ώστε η οργάνωση να είναι ταυτόχρονα και παιχνίδι. Όταν το παιδί αποκτήσει δικό του υπολογιστή, πολλές δραστηριότητες οργάνωσης μπορούν να μεταφερθούν σε αυτό το μέσο, κάτι που τα παιδιά απολαμβάνουν ιδιαίτερα.
- Διδάξτε δεξιότητες μελέτης
Η προετοιμασία για σχολικά τεστ συχνά τρομάζει το μικρό παιδί. Μπορείτε να βοηθήσετε, αν…
- Γνωρίζετε εκ των προτέρων πότε θα γράψει τεστ και δεν περιμένετε να σας το πει το ίδιο το παιδί το προηγούμενο βράδυ.
- Διδάσκετε στο παιδί σας πώς να σπάσει μια ενότητα σε μικρότερες ή σύνθετες εργασίες στα μέρη τους, έτσι ώστε να προετοιμάζεται για τα τεστ χωρίς επιπρόσθετο στρες.
- Μαθαίνετε στο παιδί να ασκεί τη μνήμη του με τη βοήθεια μνημονικών τρικ, που βελτιώνουν τη δυνατότητα ανάκλησης πληροφοριών.
- Καθοδηγείτε το παιδί, που διαβάζει για ένα τεστ, να κάνει ένα δεκάλεπτο διάλειμμα κάθε 40-45 λεπτά, κάτι που έχει βρεθεί ότι βελτιώνει την επεξεργασία και διατήρηση πληροφοριών.
- Στείλτε το παιδί σας στο σχολείο έτοιμο να μάθει
Ένα θρεπτικό πρωινό δίνει «καύσιμο» στα παιδιά και τα προετοιμάζει για την ημέρα τους. Οι έρευνες μάς λένε πως τα παιδιά που τρώνε πρωινό έχουν περισσότερη ενέργεια, καλύτερη σχολική επίδοση, αρρωσταίνουν και απουσιάζουν λιγότερο.
Μπορείτε να ενισχύσετε την προσοχή, συγκέντρωση και μνήμη του παιδιού σας παρέχοντας ένα πρωινό πλούσιο σε δημητριακά ολικής αλέσεως, φυτικές ίνες και πρωτεΐνη, καθώς και χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη. Για κολατσιό, βάλτε του φρέσκα φρούτα, ξηρούς καρπούς, γιαούρτι ή σάντουιτς με φυστικοβούτυρο και μπανάνα. Πολλά σχολεία παρέχουν θρεπτικές επιλογές πρωινού στις καντίνες τους – καθοδηγήστε το παιδί σας να επιλέγει σωστά.
Τα παιδιά χρειάζονται επίσης τη σωστή ποσότητα ύπνου για να είναι σε εγρήγορση. Τα περισσότερα παιδιά του δημοτικού χρειάζονται τουλάχιστον 10 ώρες ύπνου καθημερινά. Σχολικές εργασίες, αθλητικές δραστηριότητες, εξωσχολικές δραστηριότητες, τηλεοράσεις, υπολογιστές και βιντεοπαιχνίδια, καθώς και πολυάσχολα οικογενειακά προγράμματα, μπορούν να οδηγήσουν τα παιδιά σε σοβαρές ελλείψεις στον ύπνο.
Η έλλειψη ύπνου προκαλεί ευερεθιστότητα, υπερκινητικότητα και διάσπαση προσοχής. Εδραιώστε συνεπείς ρουτίνες ύπνου και τηρήστε τις ευλαβικά. Πριν κλείσουν τα φώτα, το παιδί χρειάζεται χρόνο για να ηρεμήσει το σώμα του. Οτιδήποτε ηλεκτρονικό αυτήν την ώρα απαγορεύεται. Αποφασίστε με το παιδί σε εναλλακτικές δραστηριότητες, π.χ. να κάνει ένα ζεστό μπάνιο, να του διαβάσετε ή να διαβάσει μόνο του κάτι που του αρέσει, να γράψει στο ημερολόγιό του και να ζωγραφίσει πώς πέρασε τη μέρα του, να παίξει με τον αδελφό/ αδελφή του ένα ήσυχο επιτραπέζιο, που δε συμπεριλαμβάνει πολλή κίνηση.
Θέτοντας τις βάσεις της υγιούς αυτοεκτίμησης
Η σχολική επίδοση επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες. Πέρα από τις αναγκαίες δεξιότητες, που αναλύσαμε παραπάνω, η αίσθηση ότι «είμαι καλός» και «αξίζω», δηλαδή η υγιής αυτοεκτίμηση, είναι μεγάλης σημασίας για την επιτυχία του παιδιού σας. Πώς αναπτύσσεται αυτή η αυτοεκτίμηση θα το διαπραγματευτούμε πιθανόν σε άλλο μας άρθρο, ας δούμε όμως μερικά βήματα που μπορούμε να κάνουμε για να στηρίξουμε την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση των παιδιών μας:
Βήμα 1: Καθίστε με τα παιδιά σας 1 με 2 φορές την εβδομάδα και ζητήστε τους να σας διαβάσουν τις απαντήσεις που θεωρούν καλύτερες στις εργασίες και τα διαγωνίσματά τους.
Βήμα 2: Ρωτήστε: «Πώς το κατάφερες αυτό; Αντέγραψες; Προετοιμάστηκες σκληρά; Ή μήπως γίνεσαι σιγά-σιγά καλύτερος σε αυτό το μάθημα;» Βεβαιωθείτε ότι το παιδί σας μπορεί να σας περιγράψει τους λόγους της επιτυχίας του. Καθώς κάνει αυτήν την περιγραφή, οι λόγοι αυτής της επιτυχίας θα αποτυπωθούν στον εγκέφαλό του και θα αρχίσει να πιστεύει ότι έχει τον έλεγχο της επιτυχίας ή της αποτυχίας του.
Βήμα 3: Δουλέψτε με τα παιδιά σας πάνω στα λάθη τους μόνο αν και όταν σας το ζητήσουν. Αφήστε το σχολείο να δουλεύει τα ελλείμματα. Η εκπαίδευση των δασκάλων τούς επιτρέπει να δουλεύουν ελλείμματα με τρόπους αποτελεσματικότερους από τους δικούς σας.
Βήμα 4: Αν ο τρόπος που επικοινωνούσατε μέχρι τώρα με τα παιδιά σας πάνω στη σχολική τους δουλειά δεν ήταν ο παραπάνω, να είστε υπομονετικοί. Θα πάρει χρόνο για το παιδί να πιστέψει ότι πράγματι η συμπεριφορά σας έχει αλλάξει. Θα πάρει επίσης χρόνο για το παιδί σας να επωφεληθεί από τη νέα σας προσέγγιση.