Εμβολιασμός: γιατί δεν πρέπει να τον φοβόμαστε

Ο σωστός εμβολιασμός είναι βασική ασπίδα προστασίας της υγείας τόσο των παιδιών όσο και του γενικότερου πληθυσμού.

Πριν από την εφαρμογή του υποχρεωτικού εμβολιασμού στα παιδιά, τα μεταδιδόμενα νοσήματα αποτελούσαν την κύρια αιτία θανάτου κατά την παιδική ηλικία σε παγκόσμιο επίπεδο.

Επειδή κάθε μία από αυτές τις ασθένειες, παρόλο που δεν είναι τόσο διαδεδομένες όσο στο παρελθόν (χάρη φυσικά στον εμβολιασμό), υπάρχει στατιστική πιθανότητα να αναπτύξει  επιπλοκές και να απειλήσει τη ζωή του παιδιού, στόχος μας είναι να εξαιρούμε από τη ζωή κάθε παιδιού οποιαδήποτε πιθανότητα κινδύνου.

Ποιος είναι ο σκοπός του εμβολιασμού;

Σκοπός του εμβολιασμού είναι η πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων και το όφελος συγκρίνεται με την συχνότητα και την βαρύτητα παρενεργειών από τον εμβολιασμό στις διάφορες κοινωνικές ομάδες. Όλα τα εμβόλια τα οποία διαθέτουν έγκριση χρήσης έχουν μελετηθεί σε επίπεδο παρενεργειών, όμως ήπιες παρενέργειες μπορεί να εμφανιστούν.

Οι συχνότερες παρενέργειες που έχουν αναφερθεί είναι :

• Τοπικές : ερυθρότητα, πόνος, οίδημα στην περιοχή εμβολιασμού
• Συστηματικές: πυρετός, εξάνθημα, απόστημα, πυρετικοί σπασμοί

Αυτό που θα πρέπει κατ’ αρχήν να λάβουμε υπόψη, σύμφωνα με την καθηγήτρια Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας κα. Τζένη Κουρέα -Κρεμαστινού, είναι ότι «ειδικά όταν ένα εμβόλιο συμπεριλαμβάνεται στη λίστα του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών θεωρείται ασφαλές. Μάλιστα, τα νέας γενιάς εμβόλια θεωρείται ότι προσφέρουν ΥΨΗΛΑ επίπεδα ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ αλλά και ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ.

Η συσχέτιση των εμβολίων με την ανάπτυξη χρόνιων νοσημάτων αυτοάνοσου χαρακτήρα, αυτισμού, αλλεργιών και απομυελινωτικών νοσημάτων έχουν ερευνηθεί επανειλημμένα ΧΩΡΙΣ να έχει αποδειχτεί τίποτα».

Πότε αναβάλλεται ή δεν επιτρέπεται ο εμβολιασμός;

Υπάρχουν φορές που ο εμβολιασμός είτε δεν επιτρέπεται είτε θα πρέπει να αναβληθεί και κάποιες από αυτές είναι:

• Σε παιδιά που έχουν ανοσολογικό πρόβλημα, παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα ή πάσχουν από κακοήθη νοσήματα. Tα παιδιά με μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική αναιμία μπορούν να εμβολιαστούν μόνον 3 μήνες αφού έχουν κάνει μετάγγιση, ενώ για τα παιδιά με νευρολογικές παθήσεις ο μόνος κατάλληλος να κρίνει αν θα γίνει ή όχι ο εμβολιασμός είναι ο γιατρός.
• Εμβολιασμός δεν πρέπει να γίνεται στη διάρκεια εμπύρετων και σοβαρών λοιμώξεων

Γιατί υπάρχει επιφυλακτικότητα απέναντι στα εμβόλια;

Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί στη χώρα μας ένας αριθμός ατόμων που είναι κατά των εμβολίων ή επιφυλακτικοί απέναντί τους, το λεγόμενο «αντιεμβολιακό κίνημα» που βάζει σε κίνδυνο τη Δημόσια Υγεία.

«Κανένας γονιός δεν έχει το δικαίωμα να μην εμβολιάζει το παιδί του», υπογραμμίζει με έμφαση ο Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδιατρικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Santiago de Compostela στην Ισπανία, Federico Martinon Torres.

Η άγνοια ορισμένων ενηλίκων για λοιμώδη νοσήματα, τα οποία δεν βίωσαν ή δεν άκουσαν ή δεν ξέρουν, αλλά σήμερα προλαμβάνονται, τους στρέφει κατά των εμβολίων και τους κάνει να φοβούνται τις παρενέργειές τους. Η αστραπιαία διάδοση της παραπληροφόρησης ή της κακοδιατυπωμένης είδησης και η άποψη του γονέα που έχει διαμορφώσει από αμφισβητούμενες πηγές, όπως είναι και το διαδίκτυο, είναι μερικές από τις αιτίες που οδηγούν κάποιους να αμφισβητούν τα εμβόλια.

Κατά το 1970, οι αντι-εμβολιαστικές ομάδες και τα μέσα ενημέρωσης επηρέασαν αρνητικά το κοινό για τον εμβολιασμό με το ολοκυτταρικό εμβόλιο του κοκκύτη, το οποίο ενοχοποιήθηκε για σοβαρές βλάβες στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, με  αποτέλεσμα να σταματήσει ο εμβολιασμός στη Βρετανία, Σουηδία, Ιαπωνία, Ρωσία κ.ά.

Το αποτέλεσμα ήταν ο 10πλασιασμός έως και 100πλασιασμός των κρουσμάτων του κοκκύτη σε σχέση με τις άλλες χώρες, οι οποίες διατήρησαν υψηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης.Αν και μερικές από αυτές τις ασθένειες έχουν εκλείψει και άλλες δεν απαντώνται συχνά, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης ιδιαίτερα λόγω της ανομοιογένειας του πληθυσμού και των μετακινήσεων ομάδων που δεν έχουν εμβολιαστεί.  

Η πιστή εφαρμογή των μαζικών προγραμμάτων εμβολιασμού μπορεί να εκμηδενίσει ένα λοιμώδες νόσημα τόσο σε εθνικό και όσο και σε διεθνές επίπεδο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εξάλειψη της ευλογιάς και οι αναμενόμενη εκρίζωση της πολιομυελίτιδας.

Η Ελληνική Εταιρεία Ομοιοπαθητικής / Κλασσική Ομοιοπαθητική στην θεματική ενότητα Εμβόλια – άρθρα για τα εμβόλια αναφέρει: «Η ομοιοπαθητική δεν είναι ασύμβατη με τους καθιερωμένους εμβολιασμούς. Αυτό σημαίνει ότι παιδιά και ενήλικες, εφόσον επιθυμούν να ακολουθήσουν κάποιο προτεινόμενο πρόγραμμα εμβολιασμών, μπορούν χωρίς κανένα πρόβλημα να ακολουθούν παράλληλα και την ομοιοπαθητική αγωγή. Η τοποθέτηση και η εξ’αυτής ευθύνη του κάθε γονέα και του κάθε γιατρού στο θέμα των εμβολίων είναι εντελώς προσωπική υπόθεση».

Με σύνθημα “Πρόληψη – Προστασία – Εμβολιασμός” το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ στη φετινή Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμού (22-26 Απριλίου 2014) ενημέρωσε το κοινό ότι:

• Η ανοσοποίηση κάθε παιδιού είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη ασθενειών και την προστασία της ζωής.
• Ο εμβολιασμός σώζει ζωές και μας αφορά όλους.
• Η αποφυγή του εμβολιασμού οδηγεί στην επανεμφάνιση λοιμωδών νοσημάτων.
• Η ενημέρωση από τον θεράποντα ιατρό για τα απαιτούμενα εμβόλια είναι απαραίτητη.
• Ο εμβολιασμός αποτελεί προτεραιότητα και για τους επαγγελματίες υγείας.

Επειδή κάθε παιδί έχει δικαίωμα για ένα υγιές ξεκίνημα στη ζωή του οφείλουμε σαν χώρα να ευαισθητοποιούμε τους γονείς για τη σημασία των προγραμμάτων εμβολιασμού. Οι γονείς πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η επιλογή να μην εμβολιάζουν ορθά τα παιδιά τους δεν είναι χωρίς κινδύνους.