Tα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ερχόμαστε αντιμέτωποι με κάποια διαταραχή πρόσληψης τροφής χωρίς να το γνωρίζουμε ή χωρίς να ξέρουμε πώς να τη διαχειριστούμε.
Δες ακόμα: Γεννήσαμε; Επιβιώνοντας τις πρώτες μέρες στο μαιευτήριο
Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής εκφράζουν προβληματική σχέση με το φαγητό με πολλές και διαφορετικές δυσλειτουργικές συμπεριφορές που ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Λίγο πολύ οι περισσότεροι από εμάς σε κάποιες δύσκολες φάσεις της ζωής μας έχουμε έρθει σε επαφή με κάποια διατροφική δυσκολία, σχετιζόμαστε δυσλειτουργικά με το φαγητό. Αυτό συμβαίνει κυρίως όταν έχουμε ένταση, άγχος, κατάθλιψη, θυμό, φόβο ή περνάμε κάποιο μεταβατικό στάδιο της ζωής μας.
Ποιες είναι όμως οι διαταραχές πρόσληψης της τροφής και με βάση ποια συμπτώματα θα αναγνωρίσω αν έχω διατροφικό πρόβλημα και πότε χρειάζεται να απευθυνθώ σε διατροφικό ψυχολόγο;
Στις διαταραχές πρόσληψης της τροφής εντάσσονται:
- Η ψυχογενής βουλιμία
- Η Νευρική ανορεξία
- Η συναισθηματική υπερφαγία περιλαμβάνει ακραία κατανάλωση λιπαρών τροφών.
- Η διατροφική ορθορεξία η οποία είναι μία σχετικά πρόσφατη παθολογική κατάσταση στην οποία κάποιος αποκτά εμμονή να τρώει σωστά, υγιεινά.
- Η παχυσαρκία από την άλλη πλευρά είναι μία χρόνια παθολογική κατάσταση δυσκολίας απώλειας βάρους ενώ θερμιδικά καταναλώνει καθημερινά μεγαλύτερο μέσο όρο ποσότητας φαγητού σε σχέση με αυτήν που μπορεί να μεταβολίσει.
Άτομα που εμφανίζουν διαταραχές πρόσληψης τροφής μπορεί να βιώνουν τα ακόλουθα συμπτώματα:
- Kάνω δίαιτα με σκοπό την απώλεια βάρους χωρίς «ιδιαίτερο» λόγο. Ή, ακόμα κι αν υπήρχε λόγος τώρα συνεχίζω τη δίαιτα χωρίς να μπορώ να τη σταματήσω παρά το γεγονός ότι έχω ήδη χάσει τα κιλά που ήθελα.
- Έχω χάσει απότομα πολλά κιλά και αυτό συνοδεύεται από την αίσθησή μου ότι εξακολουθώ να παραμένω υπέρβαρη. Στην περίπτωση της ανορεξίας, το βάρος φτάνει και κατά 15% κάτω του κατώτατου φυσιολογικού.
- Έχω μεγάλη αγωνία έως και εμμονή για το σωματικό μου βάρος. Ανησυχώ και ασχολούμαι υπερβολικά με το σώμα μου και την εικόνα του. Όταν μου κάνουν σχόλια για την εμφάνισή μου ενοχλούμαι ή/και θυμώνω έντονα.
- Θέλω να τρώω πολύ συγκεκριμένες τροφές που έχουν μαγειρευτεί με συγκεκριμένο τρόπο. Συχνά νιώθω την ανάγκη να ζυγίζω τα τρόφιμα και να υπολογίζω τις θερμίδες που προσλαμβάνω για να είμαι σίγουρη ότι δεν “ξέφυγα”.
- Ένα μεγάλο μέρος της ημέρας το περνάω με το να σκέφτομαι τι θα φάω, τι έφαγα ή πως θα γλιτώσω από το επόμενο γεύμα.
- Το φαγητό έχει γίνει ο βασικός τρόπος για να χαλαρώνω, να διασκεδάζω ή να εκτονώνομαι
- Θέλω να τρώω «κρυφά» και χωρίς την παρουσία κάποιου άλλου προσώπου.
- «Εξαφανίζομαι» στην τουαλέτα αμέσως μετά το γεύμα (για να προκαλέσω έμετο).
- Κάποιες φορές γίνομαι παρορμητικός/ή και τρώω πολύ χωρίς να μπορώ να το σταματήσω
- Η διάθεσή μου έχει μεταπτώσεις. Νιώθω ότι είμαι ευερέθιστος/η. Η κοινωνικότητά μου έχει μειωθεί και έχω απομονωθεί.
- Νιώθω την ανάγκη να κρατάω μυστικά, να κρύβομαι και να μην εμπιστεύομαι στους άλλους προσωπικά μου θέματα.
- Είμαι τελειομανής. Αγχώνομαι υπερβολικά όταν τα πράγματα δεν γίνονται με το δικό μου τρόπο.
- Διαταραχές της εμμηνορρυσίας ή διακοπή της για ≥ 3 συνεχείς κύκλους.
Η προσπάθεια απώλειας βάρους στην παχυσαρκία, η διαχείριση των εμετών στα βουλιμικά επεισόδια και η διαχείριση των υπερφαγικών επεισοδίων είναι μερικά από τα παραδείγματα των διατροφικών δυσκολιών που παρατηρείται με την πάροδο του χρόνου συνήθως αύξηση αρνητικών συμπτωμάτων ως προς την ένταση , τη συχνότητα. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται τη λειτουργικότητα του ατόμου και τελικά να προκαλούνται διαταραχές στη διάθεση.
Το αντίκτυπο που έχουν οι διατροφικές συμπεριφορές στα συναισθήματα και στη διάθεση είναι συνήθως αρνητικό. Με άλλα λόγια από τη στιγμή που εντοπίζουμε ότι πλέον δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τη σχέση μας με το φαγητό, η καθημερινότητα μας έχει γίνει πλέον δυσλειτουργική, όταν πολύ συχνά αισθανόμαστε ότι δεν μπορούμε να διαχειριστούμε αυτήν την διατροφική αλλαγή τότε έχει έρθει η στιγμή να ζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια και συμβουλευτική όπως και καθοδήγηση ώστε να διαχειριστούμε αυτές τις δυσκολίες που μας ταλαιπωρούν.
Συνοψίζοντας, υπάρχουν ψυχοθεραπευτικά πρωτόκολλα και μέθοδοι διαχείρισης των διαταραχών πρόσληψης τροφής. Η ψυχολογική υποστήριξη με βάση την Γνωσιακή-συμπεριφοριστική προσέγγιση προσφέρει δομημένη και εστιασμένη λύση στο πρόβλημα των διατροφικών διαταραχών. Η θεραπεία στοχεύει και εστιάζει στην επεξεργασία πλευρών του εαυτού που σχετίζονται με τη διατροφική δυσκολία. Ο σκοπός της αντιμετώπισης είναι η αποτελεσματική διαχείριση των διατροφικών προβλημάτων στο παρόν και να ληφθούν μέτρα πρόληψης για το μέλλον.