Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις
Κάθε χρόνο τα θύματα από την χρόνια νεφρική ανεπάρκεια υπολογίζονται σε χιλιάδες. Το ίδιο και οι δαπάνες για την αντιμετώπισή της από τα Εθνικά συστήματα Υγείας, οι οποίες είναι εξαιρετικά υψηλές.
Η χρόνια νεφρική νόσος, ή αλλιώς χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, είναι μια παθολογική κατάσταση. Ως κύριο χαρακτηριστικό έχει την προοδευτική επιδείνωση της λειτουργίας των νεφρών. Έχει χαρακτηριστεί ως μια από τις μάστιγες της σύγχρονης εποχής, εξαιτίας του αυξανόμενου επιπολασμού, της ιδιαίτερα υψηλής θνητότητας των ασθενών που πάσχουν από αυτήν και του υψηλού κόστους θεραπείας της. Συγκεκριμένα, το 10% του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από κάποιου βαθμού χρόνια νεφρική νόσο ενώ το 1/3 δεν γνωρίζει ότι πάσχει, γεγονός που ενισχύει την σημασία της ενημέρωσης του γενικού πληθυσμού.
Η χρόνια νεφρική νόσος
Οι νεφροί έχουν ζωτική σημασία καθώς επιτελούν σημαντικές λειτουργίες στον οργανισμού μας. Η αποβολή των τοξικών προϊόντων του μεταβολισμού αποτελεί την βασική λειτουργία τους. Αποβάλλοντας το πλεόνασμα των υγρών και του άλατος, ρυθμίζουν με αυτόν τον τρόπο την αρτηριακή πίεση. Σημαντική λειτουργία των νεφρών συνιστά και η διατήρηση της ισορροπίας των χημικών στοιχείων και των μετάλλων του σώματος. Επιπλέον, οι νεφροί συμμετέχουν στον μεταβολισμό των οστών μας ενώ συμβάλουν στην καλή λειτουργία της καρδιάς, προάγοντας την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων μέσω μιας ορμόνης που ονομάζεται ερυθροποιητίνη.
Με την εξέλιξη της χρόνιας νεφρικής νόσου εμφανίζονται οι επιπλοκές που προκαλεί. Έτσι λοιπόν μπορεί να εκδηλωθεί ανθεκτική αρτηριακή υπέρταση στην χορηγούμενη θεραπευτική αγωγή, αναιμία και άλλες διαταραχές του μεταβολισμού των οστών. Σαν αποτέλεσμα έχουμε την εμφάνιση ή την επιδείνωση προϋπάρχουσας καρδιαγγειακής νόσου και την αύξηση της θνητότητας.
Τόσο η συχνότητα της νόσου όσο και η βαρύτητα της αυξάνεται με παράγοντες όπως το γήρας, ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε είναι ότι λόγω της προχωρημένης ηλικίας αναμένεται μια έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας. Στην περίπτωση που συνυπάρχουν σακχαρώδης διαβήτης, αρτηριακή υπέρταση ή καρδιακή ανεπάρκεια με την ταυτόχρονη λήψη πολλών φαρμάκων από τον ασθενή μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση της χρόνιας νεφρικής νόσου.
Η προχωρημένη χρόνια νεφρική νόσος μπορεί να απειλήσει τη ζωή του ασθενούς, γι΄ αυτό και απαιτεί ειδική και άμεση αντιμετώπιση. Τα συμπτώματα της νόσου κατά την διάρκεια των αρχικών σταδίων, συνήθως, δεν γίνονται αντιληπτά. Μάλιστα έχουν αναφερθεί περιπτώσεις όπου ο ο ασθενής μπορεί να έχει χάσει το 90% της νεφρικής του λειτουργίας χωρίς να έχει παρουσιάσει κάποιο σύμπτωμα. Κατά συνέπεια, πολλές φορές ο ασθενής μπορεί να διαγνωσθεί με την νόσο ενώ βρίσκεται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Τότε, χρειάζεται να αντιμετωπιστεί με εξωνεφρική κάθαρση.
Η ποιότητα ζωής των ασθενών με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
Είναι γεγονός ότι όσο προχωράει η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αυξάνεται ο κίνδυνος θνητότητας, λόγω διαφόρων επιπλοκών της νόσου που συχνά επιβαρύνουν την καρδιακή λειτουργία. Στα προχωρημένα στάδια της νόσου εμφανίζεται αναιμία εξαιτίας της μειωμένης παραγωγής της ερυθροποιητίνης, υπεύθυνης ορμόνης για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Ακόμη, λόγω αδυναμίας ενεργοποίησης της βιταμίνης D από τους πάσχοντες νεφρούς προκύπτουν αλλοιώσεις στα οστά. Η συσσώρευση των μετάλλων φωσφόρου και ασβεστίου στα οστά είναι πιθανό να προκαλέσει μια πάθηση, η οποία ονομάζεται νεφρική οστεοδυστροφία. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχει συγκέντρωση ασβεστίου και φωσφόρου στα αγγεία με αποτέλεσμα την εμφάνιση ή επιδείνωση προϋπάρχουσας αγγειακής νόσου. Όλοι αυτοί οι επιβαρυντικοί παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε θάνατο τους ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο.
Αξίζει να σημειωθεί πως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό νεφροπαθών καταλήγει σε θάνατο πριν εφαρμοστεί κάποια θεραπεία υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας. Ακόμα πιο υψηλή είναι η θνητότητα των ασθενών σε εξωνεφρική κάθαρση. Η επιβίωση τους εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και πρωτεύοντα ρόλο παίζει το επιστημονικό υπόβαθρο και η εμπειρία του θεράποντα νεφρολόγου.
Δυστυχώς, η επιβίωση των ασθενών με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου είναι γενικά φτωχή. Ωστόσο, με την κατάλληλη ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα μπορεί να ξεπεράσει κάθε αναμενόμενο όριο. Η επιβίωση των ασθενών αυτών εξαρτάται από την ηλικία, την ύπαρξη σακχαρώδη διαβήτη ή άλλης επιβαρυντικής πάθησης όπως η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια ή η περιφερική αγγειοπάθεια.
Η αντιμετώπιση της νεφρικής νόσου
Η αντιμετώπιση της νεφρικής νόσου στο τελικό στάδιο γίνεται με εξωνεφρική ή περιτοναϊκή κάθαρση, αιμοκάθαρση και με μεταμόσχευση νεφρού. Καλύτερη επιλογή αποτελεί η μεταμόσχευση νεφρού, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει επάρκεια νεφρικών μοσχευμάτων. Επίσης, υπάρχει περιορισμός όσον αφορά την ηλικία του λήπτη.
Η κάθε μέθοδος υποκατάστασης της νεφρικής λειτουργίας έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της. Όμως, ο στόχος του ειδικού νεφρολόγου είναι να προτείνει την μέθοδο υποκατάστασης που ταιριάζει καλύτερα στον νεφροπαθή και την περίπτωσή του. Έτσι, εξασφαλίζει όχι μόνο την επιβίωση αλλά και την καλύτερη ποιότητα ζωής του.