Γράφει η Θωμαδάκη Μαρία, Εργοθεραπεύτρια και συνεργάτιδα του doctoranytime.gr
Από τη γέννηση ως την ενηλικίωση, και καθώς το νευρολογικό σύστημα αναπτύσσεται, επεξεργάζεται έναν τεράστιο αριθμό αισθητηριακών ερεθισμάτων, τα οποία το παιδί, πρέπει να χρησιμοποιήσει σε συγκεκριμένους σκοπούς.
Η διαταραχή με τον οποιοδήποτε τρόπο αυτής της φυσιολογικής διαδικασίας μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην ωρίμανση του παιδιού, στην απόκτηση βασικών δεξιοτήτων, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο το παιδί επικοινωνεί και σχετίζεται με το περιβάλλον και τους ανθρώπους γύρω του.
Στα παιδιά με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (μία ομάδα διαταραχών, όπου παρουσιάζουν διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασίας αλλά και έντονη δυσκολία στην ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων) η μέχρι τώρα θεραπεία υπαγόρευε να τους διδάσκουμε το πώς να είναι κοινωνικά, χωρίς να αφιερώνουμε ιδιαίτερο χρόνο, στο να τα κάνουμε να το θέλουν πραγματικά. Το μυστικό, όμως, για την διδασκαλία της φυσικής και μακροχρόνιας κοινωνικής ανάπτυξης για παιδιά με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ASD) είναι να τους δημιουργήσεις μια εσωτερική επιθυμία, ώστε να θέλουν να είναι κοινωνικά.
Πώς μπορούμε να το καταφέρουμε αυτό;
Όταν αλληλεπιδρούμε με κάποιον το κάνουμε εξαιτίας μιας εσωτερικής επιθυμίας. Θέλουμε να έχουμε φίλους και αναζητούμε την κοινή διασκέδαση. Μεγαλώνοντας ενδιαφερθήκαμε εμείς να παίξουμε με τα άλλα παιδιά, και κάνοντας το, μάθαμε πως να είμαστε κοινωνικοί. Μάθαμε πώς να επικοινωνούμε και να αλληλεπιδρούμε με τους άλλους. Μάθαμε για τα συναισθήματα, την κοινωνική αιτιότητα και αποτέλεσμα, την κοινωνική εθιμοτυπία και πώς να διαβάζουμε τα μηνύματα που εκπέμπουν οι άλλοι.
Ωστόσο, τα παιδιά με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος χάνουν τα περισσότερα, αν όχι όλα, από αυτά τα πράγματα, επομένως, ο κύριος στόχος μας είναι να τα εντάξουμε στο παιχνίδι και να θέλουν να μάθουν μέσα από αυτό.
Ποιος είναι ο ρόλος του εργοθεραπευτή;
Ο εργοθεραπευτής θα πρέπει να διδάξει τους γονείς τους πώς να δημιουργήσουν αμοιβαίες σχέσεις στην πιο βασική τους μορφή και να ξεκινήσουν να “χτίζουν” από εκεί. Επιπλέον, θα πρέπει να βοηθήσει τους γονείς να κατανοήσουν την διαδικασία αισθητηριακής ολοκλήρωσης και να τους εκπαιδεύσει να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν δραστηριότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης.
Οι δραστηριότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης βοηθούν το παιδί να μεγιστοποιήσει, τη λειτουργικότητα του ως προς τις καθημερινές δραστηριότητες, την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη, την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης, «ένα μυαλό και σώμα» που είναι έτοιμο να μάθει, αλλά και να δεχτεί τις θετικές αλληλεπιδράσεις με τον κόσμο γύρω του.
Ποιο είναι το πιο σημαντικό με τις δραστηριότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης;
Είναι απίστευτα…. διασκεδαστικές και αναπόσπαστο κομμάτι για κάθε παιδί, είτε παρουσιάζει διαταραχές στην αισθητηριακή λειτουργικότητα είτε όχι. Οι δραστηριότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης δεν μοιάζουν καν με “θεραπεία”, αφού είναι τόσο δημιουργικές και ταυτόχρονα τόσο διασκεδαστικές.
Ως θεραπευτής πρέπει να σκέφτεσαι συνεχώς ιδέες για να δίνεις αισθητηριακά ερεθίσματα στο παιδί παίζοντας και χρησιμοποιώντας ειδικά παιχνίδια που όλοι θα λατρέψουν. Το παιδί νιώθει ότι διασκεδάζει γι’ αυτό, δουλεύει ασυναίσθητα έντονα στο να «κτίσει» βασικές δεξιότητες και ένα καλύτερα ανεπτυγμένο νευρολογικό σύστημα.
Οι δραστηριότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης δεν τελειώνουν ποτέ. Μόνο η φαντασία και η δημιουργικότητα μπορούν να τις περιορίσουν, αλλά ένας εξειδικευμένος εργοθεραπευτής μπορεί ανακαλύψει χιλιάδες από αυτές και να βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει όσο το δυνατόν καλύτερα τις δεξιότητες του σε όλους του τομείς.