Ατμοσφαιρική ρύπανση και αρνητικές επιπτώσεις
Γράφει ο Μπούρας Αθανάσιος, Παθολόγος συνεργάτης του doctoranytime.gr
Η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει αναπνευστικά προβλήματα και αλλεργίες, καθώς επίσης και διαταραχές στο νευρικό σύστημα και στην αναπαραγωγή. Πιο ευπαθείς ομάδες είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες και οι ασθενείς που πάσχουν από αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω της βαθειάς οικονομικής κρίσης και της υψηλής τιμής του πετρελαίου θέρμανσης, μεγάλο τμήμα του κόσμου – κυρίως στις πόλεις, τον χειμώνα – χρησιμοποιεί καυσόξυλα για τα τζάκια και τις σόμπες. Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις αρνητικές επιπτώσεις της ρύπανσης του αέρα, τόσο στο εξωτερικό περιβάλλον, όσο και μέσα στα σπίτια μας. Ένα παραδοσιακό τζάκι εκλύει στην ατμόσφαιρα 30 φορές περισσότερα σωματίδια σε σχέση με έναν καλοσυντηρημένο καυστήρα μιας μεγάλης πολυκατοικίας.
Με την καύση ορυκτών καυσίμων ή βιομάζας απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα πολλές βλαβερές ουσίες:
- Αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 10 μικρά. Τα παραπάνω εναποτίθενται κυρίως στις κυψελίδες των πνευμόνων. Η συνεχής ή μεγάλη έκθεσή μας σε αυτά συμβάλλει στη δημιουργία χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων και στον κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου. Γενικά, τα υψηλά επίπεδα αυτών των σωματιδίων συνεπάγονται αυξημένες εισαγωγές στα Νοσοκομεία.
- Χημικές ενώσεις, όπως το όζον, οξείδια του αζώτου και το διοξείδιο του θείου επίσης προκαλούν βλάβες στους πνεύμονες και το καρδιαγγειακό σύστημα. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν την επιπλέον ρύπανση από τον καπνό των τσιγάρων, κυρίως στον αέρα των σπιτιών και της εργασίας.
Μονοξείδιο του άνθρακα (CO)
Εδώ εγκυμονούν μεγάλοι κίνδυνοι και γνωρίζουμε από τα ΜΜΕ ότι συμβαίνουν δηλητηριάσεις και θάνατοι από το αέριο αυτό. Το CO είναι αέριο άχρωμο και άοσμο, άρα ύπουλο. Η έκθεσή μας σε υψηλά επίπεδα CO μέσα σε κλειστούς χώρους μπορεί να οδηγήσει σε δηλητηριάσεις και θάνατο.
Το CO περιέχεται στα αέρια καύσεως που παράγονται από αυτοκίνητα ή φορτηγά, σόμπες, τζάκια, μαγκάλια και καυστήρες. Τα συχνότερα συμπτώματα δηλητηρίασης από CO είναι: ζαλάδα, πονοκέφαλος, σύγχυση, αδυναμία, ναυτία, έμετος και πόνος στο στήθος. Οι μεγάλες συγκεντρώσεις του CO οδηγούν σε απώλεια αισθήσεων και πιθανώς στο θάνατο. Η δηλητηρίαση γίνεται πιο επικίνδυνη κατά τη διάρκεια του ύπνου ή σε άτομα σε κατάσταση μέθης, διότι μπορεί να πεθάνουν χωρίς να εκδηλώσουν συμπτώματα. Η δηλητηρίαση είναι επικίνδυνη, γιατί το CO δεσμεύεται πολύ ισχυρά με την αιμοσφαιρίνη που βρίσκεται μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος. Έτσι, οι ιστοί και τα κύτταρα των ζωτικών οργάνων (π.χ. καρδιά, εγκέφαλος) αντί να προσλάβουν οξυγόνο, παίρνουν CO, γεγονός που θα τα οδηγήσει σε βλάβες και στο θάνατο. Πιο ευάλωτα είναι τα έμβρυα, τα βρέφη και οι πάσχοντες από χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα.
Πώς θα αποφύγουμε στο σπίτι τη δηλητηρίαση από CO;
- Να κάνουμε τακτικό σέρβις των συστημάτων θέρμανσης που λειτουργούν με πετρέλαιο, φυσικό αέριο, κάρβουνο ή άλλη βιομάζα.
- Αν χρησιμοποιούμε σόμπα, τζάκι ή καυστήρα βιομάζας, πρέπει να εγκαταστήσουμε ανιχνευτή CO που λειτουργεί με μπαταρία.
- Να αποφεύγουμε τη χρήση θερμαστρών που λειτουργούν με αέριο ή κάρβουνο μέσα σε κλειστούς χώρους, όπως το διαμέρισμα.
- Να προτιμάμε πάντοτε συσκευές με τη σήμανση CE.
Χρήσιμες και πρακτικές οδηγίες για τα σπίτια και την εργασία
- Όταν καίει το τζάκι πρέπει να παραμένει ένα μισάνοιχτο παράθυρο για την ανανέωση του εσωτερικού αέρα στο διαμέρισμα.
- Δεν καπνίζουμε στο χώρο μας.
- Απαγορεύεται αυστηρά η καύση ξύλων που είναι βαμμένα ή βερνικωμένα, κομματιών από έπιπλα ή διαφόρων πλαστικών, διότι εκπέμπουν τοξικά αέρια μέσα και έξω από το σπίτι.
- Απαγορεύεται η χρήση χημικών προσαναμμάτων, και να προτιμάμε τα φυσικά, όπως τη δάδα. Να αποφεύγουμε τα ξύλα που είναι εμποτισμένα με χημικά και αποσκοπούν σε εύκολο άναμμα και αργή καύση.
- Όταν ανάβουμε τη φωτιά δεν χρησιμοποιούμε εύφλεκτα υγρά, διότι σχηματίζουν ατμούς που προκαλούν μικρές εκρήξεις που μπορούν να μεταδώσουν τη φωτιά ανεξέλεγκτα σε παρακείμενα εύφλεκτα υλικά, όπως υφάσματα, κουρτίνες κ.λπ.. Το πιο ασφαλές είναι να χρησιμοποιούμε προσανάμματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο, την παραδοσιακή δάδα ή χαρτί.
- Αν χρησιμοποιούμε ξυλόσομπα, δεν την τοποθετούμε πάνω σε χαλί ή κοντά σε έπιπλα ή κουρτίνες, αφού η θερμότητά της μπορεί να προκαλέσει την ανάφλεξή τους. Βάζουμε τη σόμπα πάνω σε γυμνό δάπεδο, αν είναι μαρμάρινο, ή ξύλινο, την τοποθετούμε πάνω σε άφλεκτη επιφάνεια.
- Απομακρύνουμε τη στάχτη και τα κάρβουνα με πολλή προσοχή με τη χρήση άφλεκτου εξαρτήματος.
- Πρέπει να ενημερώνουμε και να εκπαιδεύουμε τα παιδιά για τους κινδύνους που ενέχει η χρήση ξυλόσομπας μέσα στο σπίτι, ώστε να αποφευχθούν εγκαύματα ή άλλοι τραυματισμοί.