Οι αποχρώσεις της βίας
Η βία δεν έχει μόνο θύμα και θύτη, έχει πολλά πρόσωπα πολλές μορφές, σχηματίζει κύκλους και μοτίβα που επαναλαμβάνονται και κληρονομούνται, από γενιά σε γενιά μέχρι να διασπαστεί ο κύκλος της βίας. Μπορεί να είναι σωματική, λεκτική, ψυχολογική, οικονομική ή σεξουαλική.
Σε οποιοδήποτε μορφή και σχήμα αν εμφανίζεται η βία δεν παύει να στοχεύει στην μείωση, στην υποτίμηση ή ακόμη και στην εξαθλίωση του ατόμου που υφίσταται τη βία. Αν και οι περισσότεροι θεωρούμε την σωματική και σεξουαλική, ως έσχατες μορφές βίας που καταπατούν την ανθρώπινη υπόσταση, υπάρχει μια μορφή που κρύβεται πίσω από τα διάφορα πρόσωπα: η ψυχολογική βία.
Μπορεί η σωματική και η σεξουαλική να φέρουν ορατά σημάδια με σοβαρές επιπτώσεις στην ακεραιότητα του θύματος, υπάρχει μια μορφή βίας που κρύβεται πίσω από τα διάφορα πρόσωπα της βίας: η ψυχολογική βία, τα σημάδια της μπορεί να μην είναι ορατά αλλά είναι εξίσου αληθινά και βαθιά ριζωμένα στη ψυχή του θύματος, σημαδεύουν τον πυρήνα του ατόμου, αφήνοντας το θύμα να νιώθει μουδιασμένο, φοβισμένο, ασήμαντο, αβοήθητο, πιστεύοντας ότι του αξίζει αυτό που βιώνει. Η ψυχολογική κακοποίηση έχει να κάνει με μια σειρά επαναλαμβανόμενων επεισοδίων που προσβάλλουν, απειλούν, απομονώνουν, υποβιβάζουν, εξευτελίζουν ή ελέγχουν έναν άλλο άνθρωπο.
Οι θύτες υποβιβάζουν τα συναισθήματα του ατόμου που υφίσταται τη βία, και οι πράξεις του στοχεύουν να εκμηδενίσουν την αυτοπεποίθηση και την ανεξαρτησία των θυμάτων τους. Τα θύματα τους συνήθως είναι κοντινά τους πρόσωπα και οι τακτικές που εφαρμόζουν οι θύτες παρομοιάζουν τις τακτικές ανάκρισης που ασκούνται σε αιχμάλωτους πολέμου. Σε αντίθεση με την κοινή άποψη ότι οι θύτες χάνουν τον αυτοέλεγχο τους, οι θύτες έχουν πλήρη έλεγχο των πράξεων τους, στοχεύουν στην αποδυνάμωση του θύματος, επιλέγουν τα θύματα τους, συνήθως τα πιο κοντινά τους πρόσωπα και επιλέγουν πότε, που και πως θα ασκήσουν βία.
Σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Θεμελιώδων Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), μια στις τρεις γυναίκες έχει πέσει θύμα σωματικής η σεξουαλικής επίθεσης. Ενδεικτικά το 43% έχουν βιώσει κάποια μορφή ψυχολογικής βίας, ενώ το 67% των γυναικών δεν κατήγγειλαν το πιο σοβαρό περιστατικό βίας που υπέστησαν από το σύντροφο τους.
Αφορά τη μεγαλύτερη μελέτη που έχει διεξαχθεί έως σήμερα στον κόσμο με ένα τεράστιο δείγμα 42000 γυναικών. Στην Ελλάδα το ποσοστό των γυναικών που έχουν υποστεί κακοποίηση φθάνει το 25%. Οι γυναίκες ηλικίας 15-44 ετών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από βιασμό και ενδοοικογενειακή βία παρά από καρκίνο, τροχαία ατυχήματα ή πόλεμο. Η πιο κοινή μορφή βίας πιο βιώνουν οι γυναίκες παγκοσμίως είναι η σωματική βία από το σύντροφο τους.
Αν και η βία κατά της γυναίκας είναι ένα θέμα που κεντρίζει το ενδιαφέρον του κόσμου τα τελευταία χρόνια, μέσα από την τηλεόραση ή κάποια ομιλία, συνήθως πιστεύουμε ότι η κακοποίηση και η ενδοοικογενειακή βία συμβαίνει σε χαμηλά κοινωνικά, οικονομικά και μορφωτικά στρώματα. Ακόμη και αν τύχει να έρθουμε αντιμέτωποι με κάποιο περιστατικό είτε στο σπίτι μας, στο φιλικό ή συγγενικό μας περιβάλλον, συνήθως προσπαθούμε να το αιτιολογήσουμε, να το εκλογικεύσουμε ή να το δικαιολογήσουμε, με αυτό τον τρόπο η βία αποκτάει ένα μεγάλο σύμμαχο τη ΣΙΩΠΗ!
Σαφώς, οι συγκρούσεις μέσα στο ζευγάρι ή στην οικογένεια είναι αναπόφευκτες και συνεπώς όλοι μπορεί να φωνάξουμε, να βρίσουμε ή να απειλήσουμε περιστασιακά, όμως η ψυχολογική βία και κάθε μορφή βίας συμπεριλαμβάνει ένα οργανωμένο σύνολο επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών με σκοπό την αποδυνάμωση του ατόμου ως οντότητα. Ο θύτης υποβιβάζει τα συναισθήματα του ατόμου και εφαρμόζει τακτικές συναισθηματικής χειραγώγησης όπως απειλές, απόρριψη, απομόνωση, εξευτελισμό και εκφοβισμό με σκοπό την κυριαρχία του θύματος.
Η ψυχολογική βία μέσα στο ζευγάρι ή στην οικογένεια συμβαίνει αργά και σταθερά και ως συνέπεια, το άτομο που υφίσταται τη βία να μην αντιλαμβάνεται αρχικά ότι πρόκειται για ψυχολογική βία, μπορεί να βιώνει φόβο, ντροπή, άρνηση, ενοχές, τύψεις ή να συγχέει την αγάπη με τη βία.
Η βία μόνο βία αναπαράγει σε μια κοινωνία και αν δεν διακοπεί ο κύκλος της βίας, αν δεν αποδεχτούμε ότι οποιαδήποτε μορφή βίας κατά της γυναίκας ή των παιδιών αποτελεί έγκλημα κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τότε η βία θα συνεχίζει να δυναμώνει και να αναπαράγει θύτες και θύματα.