Το Αλτσχάιμερ είναι μία παγκόσμια πραγματικότητα. Είναι πολλοί οι άνθρωποι που ήδη νοσούν και πολύ περισσότεροι αυτοί που θα νοσήσουν στο μέλλον. Τι είναι όμως αυτή η νόσος, ποια σημάδια μας δείχνουν ότι έρχεται και πώς αντιμετωπίζεται;
Με τον όρο άνοια εννοούμε το σύνολο των νοητικών ικανοτήτων του ανθρώπου που έχει υποστεί κάποια απώλεια, αρχικώς μερική και εν συνεχεία, σχεδόν ολική. Ο ασθενής παρουσιάζει ολοένα αυξανόμενα κενά μνήμης και κρίσης, δυσκολεύεται να εκφραστεί και γενικότερα, αλλάζει η προσωπικότητά του και η ικανότητα που έχει να αυτοεξυπηρετείται.
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η συχνότερη μορφή της άνοιας. Στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί 200.000 άτομα που πάσχουν από αυτή, ενώ σε ολόκληρη της γηραιά ήπειρο πάνω από 7,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν πάσχοντας από Αλτσχάιμερ.
Η νόσος απαντάται κυρίως στην τρίτη ηλικία, ήτοι πάνω από 65 ετών. Τα τελευταία χρόνια το όριο ηλικίας εμφάνισης της νόσου τείνει να μικραίνει, καθιστώντας πολύ ορατό τον κίνδυνο της νόσου ακόμη και στη μέση ηλικία.
Τα αίτια αποδίδονται στην κληρονομικότητα και τη γενετική προδιάθεση. Είναι γεγονός ότι η αύξηση του μέσου όρου ζωής των ανθρώπων στις ανεπτυγμένες χώρες αποτελεί άλλη μία σημαντική αιτία πρόκλησης της νόσου.
Πώς εκδηλώνεται;
Η νόσος εκδηλώνεται σταδιακά, ενώ σε προχωρημένα στάδια τείνει να είναι πιο ραγδαία η εκφύλιση του εγκεφάλου και των νοητικών λειτουργιών. Αρχικώς, ο ασθενής παρουσιάζει κενά μνήμης, απώλεια νοητικών λειτουργιών και αργότερα, ακολουθεί σταδιακή απώλεια της ικανότητας να αυτοεξυπηρετείται ή ακόμη και να κινείται.
Προβλήματα εκφύλισης εγκεφάλου μπορούν επίσης να προκαλέσουν κι άλλες υποκείμενες νόσοι, όπως ο όγκος στον εγκέφαλο, το AIDS, η εγκεφαλίτιδα και οι παθήσεις του θυρεοειδούς.
Στα αρχικά στάδια της ασθένειας τα συμπτώματα δεν είναι άμεσα ορατά από τους οικείους του πάσχοντα.
Ο ασθενής ξεχνά πρόσφατα περιστατικά και εξακολουθεί να θυμάται λεπτομέρειες από τα παλιά. Αυτό που καθιστά δυσκολότερη την αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι ότι συχνά συγχέεται με τη φυσιολογική γήρανση. Η νόσος Αλτσχάιμερ σιγά- σιγά εξελίσσεται και οι νοητικές λειτουργίες εκπίπτουν. Ο ασθενής δεν είναι πια σε θέση να αυτοεξυπηρετηθεί και συχνά χάνει τον προσανατολισμό του. Η προσωπικότητά του δείχνει να αποδιοργανώνεται και πλέον, ο ασθενής εξαρτάται πλήρως από τους οικείους του.
Ποια είναι η θεραπεία της νόσου;
Ριζική και οριστική θεραπεία μέχρι σήμερα δεν υφίσταται. Ωστόσο, υπάρχουν φαρμακευτικά σκευάσματα που καθυστερούν την εξέλιξη της νόσου και απομακρύνουν τα συμπτώματα. Το σημαντικό εδώ είναι να χορηγηθούν άμεσα στον ασθενή. Όσο πιο νωρίς λάβει ο ασθενής τη φαρμακευτική περίθαλψη τόσο πιο αποτελεσματικά δείχνουν να είναι τα φάρμακα.
Ωστόσο, τα χημική αγωγή δεν είναι η μόνη ενδεδειγμένη μέθοδος αντιμετώπισης του Αλτσχάιμερ. Στη χώρα μας λειτουργούν προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης που στοχεύουν στην καθυστέρηση της έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών και στην ενίσχυση της μνήμης και του λόγου. Αυτό που ουσιαστικά κάνει το πρόγραμμα είναι να ενδυναμώνει τις γνωστικές λειτουργίες που διατηρεί ήδη σε ικανοποιητικό επίπεδο ο ασθενής. Έτσι, επιδιώκεται η σταθεροποίηση, αν όχι και η ενίσχυση της μνήμης και του λόγου που ο ασθενής ήδη διαθέτει, αλλά και γενικότερα, η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς αλλά και των συγγενών του.
Τα προγράμματα χρησιμοποιούν γραπτές μεθόδους, μεθόδους εικόνας και ήχου, καθώς και μικρά αντικείμενα. Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων θεραπείες τέχνης, αναμνήσεων, κριτικής σκέψης, επανεκμάθηση ύλης με συγκεκριμένες μεθόδους, εκμάθηση προσανατολισμού, συζήτηση για την επικαιρότητα αλλά και επιτραπέζια παιχνίδια. Επίσης, υπάρχουν προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών που βοηθούν εξίσου στη διατήρηση της γνωστικής ικανότητας των ασθενών.
Η εκάστοτε θεραπεία είναι προσαρμοσμένη στις γνωστικές ανάγκες του κάθε ασθενούς και μεταβάλλεται αναλόγως της κλινικής κατάστασης στην οποία βρίσκεται. Το σημαντικό είναι ότι ο ασθενής ενθαρρύνεται να καταβάλει προσπάθεια να βοηθήσει ο ίδιος τον εαυτό του και να ανακτήσει τον έλεγχό του που μέχρι τότε είχε εναποθέσει αποκλειστικά στα φάρμακα.
Προσοχή! Αυτό δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι θα πρέπει να σταματήσει τη φαρμακευτική αγωγή. Η νοητική ενδυνάμωση δρα παράλληλα με τη φαρμακευτική θεραπεία και όχι ανεξάρτητα από αυτήν.
Το Αλτσχάιμερ μπορεί να αντιμετωπιστεί και να προληφθεί με έγκαιρη και σωστή ενημέρωση!