Όλη η αλήθεια για την ανορεξία!
Η διαταραχή στην πρόσληψη τροφής που ονομάζεται «ανορεξία» συχνά ξεκινά με μία δίαιτα, παρόλο που συνήθως το άτομο έχει κανονικό βάρος ή λίγο περισσότερο. Το άτομο χάνει αρκετό βάρος, αλλά εξακολουθεί να κάνει δίαιτα, ακόμη και όταν έχει φτάσει στα χαμηλότερα όρια του επιτρεπόμενου σωματικού βάρους.
Το άτομο συνεχίζει να κάνει δίαιτα διότι πιστεύει ότι χρειάζεται να αδυνατίσει κι άλλο, παρόλο που μπορεί να είναι πολύ αδύνατο έως και καχεκτικό. Επιπλέον, το άτομο αφιερώνει αρκετό χρόνο στο θέμα της τροφής, δηλ. ασχολείται διαρκώς με το τι έχει φάει και με τις θερμίδες που έχει λάβει. Τονίζεται ότι το άτομο αισθάνεται πείνα, δηλ. ο όρος «ανορεξία» δεν είναι κυριολεκτικός, αλλά δεν επιτρέπει στον εαυτό του να φάει από φόβο μην παχύνει. Και αυτός ακριβώς ο φόβος ότι θα παχύνει είναι το κύριο χαρακτηριστικό της ανορεξίας, αν και το άτομο δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί φοβάται τόσο έντονα το πάχος.
Σε κάποιες περιπτώσεις, το άτομο παρουσιάζει και συμπτώματα παρανοϊκού τύπου, με την έννοια ότι μπορεί να έχει έμμονες σκέψεις ότι οι άλλοι θέλουν να το παχύνουν, ενώ κάποιες φορές συνηθίζει να εμπλέκεται σε δραστηριότητες που σχετίζονται με την τροφή, όπως για παράδειγμα η παρασκευή γλυκών και φαγητών που ετοιμάζει για τους άλλους χωρίς ποτέ να τρώει. Επιπλέον, το άτομο που πάσχει από ανορεξία μπορεί να γυμνάζεται με εντατικό ρυθμό ώστε να μην πάρει ούτε γραμμάριο από ό,τι έχει φάει.
Σημειώνεται ότι η σοβαρότητα της διαταραχής αυτής εξαρτάται από το ποσοστό βάρους που χάνει το άτομο: σε κάποιες περιπτώσεις είναι απλώς πολύ αδύνατο, αλλά σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να δείχνει σαν να έχει ασιτία. Όπου η απώλεια βάρους είναι ακραία, η ανορεξία μπορεί να αποβεί μοιραία για τη ζωή του ατόμου, γι’ αυτό και σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται νοσηλεία ώστε να κρατηθεί εν ζωή.
Πρέπει να αναφερθεί ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από ανορεξία δεν αναζητούν από μόνοι τους βοήθεια, αλλά πηγαίνουν για θεραπεία κατόπιν παροτρύνσεως των ανθρώπων του περιβάλλοντός τους. Λόγω του ότι φοβούνται ότι η θεραπεία θα τους παχύνει, είναι αρνητικοί να επισκεφθούν ειδικούς ψυχικής υγείας και αντιδρούν έντονα στην επιμονή των δικών τους, αλλά και στις παρακλήσεις τους να φάνε. Η ανορεξία μπορεί να παρουσιάζεται ανά διαστήματα στη ζωή ενός ατόμου ή να είναι παρούσα σε ολόκληρη τη ζωή του. Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ επικίνδυνη για το άτομο, ακόμη και για τη ζωή του, όταν η απώλεια βάρους είναι ραγδαία.
Συνοπτικά, τα συμπτώματα της ανορεξίας είναι:
- Άρνηση του ατόμου να διατηρήσει το βάρος του πάνω από το ελάχιστο φυσιολογικό επίπεδο για την ηλικία και το ύψος του ή αδυναμία να κερδίσει αναμενόμενο βάρος κατά την ανάπτυξη που οδηγεί σε μειωμένο βάρος σώματος για την ηλικία και το ύψος του
- Έντονος φόβος μήπως πάρει βάρος το άτομο και παχύνει, ακόμη και όταν το βάρος του είναι κάτω από το κανονικό
- Διαταραχή στον τρόπο που το άτομο βιώνει το βάρος, το μέγεθος ή το σχήμα του σώματός του, όπως όταν αναφέρει ότι αισθάνεται παχύ ακόμη και όταν είναι κάτισχνο ή όπως όταν πιστεύει ότι μια περιοχή του σώματός του είναι πολύ παχιά, ακόμη και όταν το βάρος του είναι χαμηλότερο του φυσιολογικού για το ύψος και την ηλικία του
- Σε γυναίκες, η απουσία τριών τουλάχιστον διαδοχικών έμμηνων ρύσεων, που δεν προκαλείται από άλλη παθολογική αιτία.
Γενικά στην ανορεξία η τροφή και η αντιμετώπισή της αποκτά κάποια ιδιαίτερη σημασία και νόημα για το άτομο και δεν περιορίζεται στην ανάγκη για επιβίωση και στην ευχαρίστηση που αυτή προσφέρει. Συνήθως, οι διαταραχές στην πρόσληψη τροφής και συγκεκριμένα η ανορεξία, παρουσιάζεται για πρώτη φορά κατά την εφηβεία ή κατά τη νεαρή ηλικία και είναι πολύ πιο συχνή στις γυναίκες.
Σχετικά με την αιτιολογία, υπάρχουν διάφορες θεωρίες που έχουν προταθεί για να εξηγήσουν την εμφάνιση της ανορεξίας: οι ψυχοδυναμικές θεωρίες προτείνουν τις ασυνείδητες συγκρούσεις του ατόμου στο επίπεδο της σεξουαλικότητας και συγκεκριμένα στην επιθυμία για εγκυμοσύνη ή στην ενδοψυχική σύγκρουση του ατόμου για την ψυχική ένωση με τη μητέρα.
Άλλες θεωρίες εστιάζουν στην επιθυμία του ατόμου για έλεγχο στο περιβάλλον του, ενώ υπάρχουν και οι συμπεριφοριστικές θεωρίες που υποστηρίζουν ότι η ανορεξία αποτελεί μαθημένες μορφές συμπεριφοράς οι οποίες ενισχύθηκαν από το περιβάλλον και κατά συνέπεια αν οι ενισχύσεις αλλάξουν το άτομο θα τροποποιήσει τη συμπεριφορά του.
Τέλος, οι οικογενειακές θεωρίες προτείνουν ότι το πρόβλημα δεν αφορά το ένα μέλος της οικογένειας που πάσχει, αλλά την οικογένεια στο σύνολό της με την έννοια ότι υπάρχουν συγκρούσεις ανάμεσα στους γονείς και το παιδί αναπτύσσει τα συμπτώματα προκειμένου να προσελκύσει το ενδιαφέρον τους και να το αποσύρει από τη μεταξύ τους διαμάχη ή ότι οι γονείς είναι υπερβολικά αυστηροί και το παιδί χρησιμοποιεί τα συμπτώματά του αυτά ως τρόπο επιβολής πάνω τους.
Σε κάθε περίπτωση, το ζήτημα της ανορεξίας είναι πολύ σοβαρό και θα πρέπει να παρέχεται άμεσα θεραπευτική και ιατρική βοήθεια στα άτομα αυτά διότι αποτελεί κίνδυνο για τη ζωή τους αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Επειδή οι ίδιοι οι ασθενείς αρνούνται να συνεργαστούν οι άνθρωποι του περιβάλλοντός τους πρέπει να έχουν την υπομονή και την επιμονή να τους οδηγήσουν για θεραπεία και μάλιστα όσο το δυνατόν γρηγορότερα γιατί η ασιτία και η έλλειψη τροφής μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη βλάβη σε ζωτικά όργανα του σώματος.