Η ακμή ανάμεσα στα πιο συχνά δερματολογικά προβλήματα των εφήβων

Σε ποιες ηλικιακές ομάδες απαντάται συχνότερα

Η ακμή μπορεί να ξεκινήσει στις ηλικίες 11-14 ετών (νωρίτερα στα κορίτσια, λόγω της πρώιμης ήβης τους).

Πιο συχνά, παρατηρείται στις ηλικίες 14-19 ετών, ενώ περιστασιακά βλάβες ακμής μπορεί να παρουσιάσει ένα μεγάλο ποσοστό στις ηλικίες μεταξύ 19 και 35 ετών κι ένα πολύ μικρότερο ποσοστό μέχρι την ηλικία των 40 ετών.

Ποιά είναι τα αίτια δημιουργίας της

Η ακμή οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, που συνεργάζονται ώστε να δημιουργηθεί η πρώτη βλάβη, που είναι το άσπρο κλειστό μπιμπικάκι (ο φαγέσωρας).

Ένας από αυτούς τους παράγοντες είναι η υπερπαραγωγή του σμήγματος, που δημιουργείται λόγω της επίδρασης των ανδρογόνων ορμονών στους σμηγματογόνους αδένες του δέρματος. Αυτό το σμήγμα, λόγω ενός μηχανισμού που πάλι εξαρτάται από τις ορμόνες, δεν μπορεί να βγει από το θύλακο του πόρου, γιατί αυτός κλείνει και δημιουργείται έτσι το κλειστό άσπρο μπιμπικάκι.

Σιγά σιγά δημιουργούνται και τα ανοιχτά μαύρα μπιμπικάκια, ενώ λίγο αργότερα δημιουργούνται φλεγμονές.

Η φλεγμονή της ακμής είναι ορατή με τη μορφή κόκκινων επαρμάτων του δέρματος, που πονούν, διαπυούνται και μερικές φορές ενώνονται και σχηματίζουν οζίδια, ενώ αργότερα σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να δημιουργηθούν και ουλές.

Στην επιφάνεια του δέρματος που πάσχει από ακμή (πρόσωπο, στήθος και ωμοπλάτη) υπάρχουν πολλά βακτηρίδια. Ένα από αυτά, το προπιονικό βακτηρίδιο της ακμής, παίζει σημαντικό ρόλο στην παθογένεια της νόσου.

Το βακτηρίδιο αυτό παράγει λιπολυτικά ένζυμα που διασπούν τα τριγλυκερίδια του σμήγματος σε ελεύθερα λιπαρά οξέα που είναι φαγεσωρογόνα, ενώ συμμετέχει στη δημιουργία της φλεγμονής.

Ποια θεραπεία θα πρέπει να ακολουθήσεις;

Βασικοί στόχοι σε ό,τι αφορά τη θεραπεία της ακμής είναι η ελάττωση της παραγωγής του σμήγματος, η ομαλοποίηση της κερατινοποίησης στο τριχοσμηγματικό θύλακο και η εξάλειψη της φλεγμονής.

Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι δεν θα έχει κανένα άμεσο αποτέλεσμα από τη θεραπεία.

Η βελτίωση των βλαβών θα είναι της τάξης του 15-20% το μήνα και θα φτάσει σε ένα καλό σημείο ύστερα από 5-6 περίπου μήνες. Η θεραπεία χωρίζεται σε τρεις κατηγορίες: α) την τοπική, β) τη συστηματική (με τη λήψη φαρμάκων από το στόμα) και γ) την επεμβατική (peeling με οξέα φρούτων, χημικό peeling κλπ.).

Υπάρχουν πολλά είδη ακμής (φαγεσωρική, φλυκταινώδης, βλατιδοφλυκταινώδης, κυστική κλπ.) και χρειάζεται διαφορετική αντιμετώπιση για το κάθε είδος.

Τα φάρμακα ως μέθοδος θεραπείας

Σήμερα υπάρχουν πολλά φάρμακα που χρησιμοποιούνται τοπικά ή συστηματικά για τη θεραπεία της ακμής. Τοπικά, χρησιμοποιούνται κρέμες, gel ή διαλύματα που περιέχουν κλινδαμυκίνη, τετρακυλίνη ή ερυθρομυκίνη, καθώς επίσης και κρέμες ή gel που περιέχουν αζελαϊκό οξύ, υπεροξείδιο του βενζολίου και ρετινοειδή.

Τα ρετινοειδή είναι τα φάρμακα που έφεραν μια επανάσταση στη θεραπεία της ακμής. Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται τοπικά σε μορφή κρέμας ή gel (τρετινοΐνη, ισοτρετινοΐνη, ανταπαλένη) ή συστηματικά σε μορφή χαπιών.

Όταν χορηγούνται από το στόμα χρειάζονται εξετάσεις αίματος πριν από τη θεραπεία και κάθε μήνα κατά τη διάρκεια της θεραπείας (περίπου για 5-6 μήνες), καθώς επίσης και ιατρική παρακολούθηση.

Η θεραπεία αυτή είναι η περισσότερο αποτελεσματική σε σχέση με όλες τις άλλες, επειδή επηρεάζει όλους τους παράγοντες που συμμετέχουν στην παθογένεια της κοινής ακμής – μειώνει την υπερβολική παραγωγή σμήγματος, αποτρέπει την απόφραξη των σμηγματογόνων αδένων, περιορίζει τον αριθμό των βακτηριδίων και καταστέλλει τη φλεγμονή – μπορεί όμως να δοθεί μόνον κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.

Σε ποιες περιπτώσεις απαιτείται ειδική αντιμετώπιση

Η θεραπεία αυτή δεν μπορεί να δοθεί σε άτομα ηλικίας κάτω των 12 ετών, δεν μπορεί να δοθεί τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ οι γυναίκες δεν πρέπει να μείνουν έγκυες κατά τη διάρκεια της θεραπείας και για τρεις μήνες μετά τη διακοπή της.

Όταν υπάρχει ορμονικό πρόβλημα, μπορεί να χρειαστεί ταυτόχρονα με τη θεραπεία των βλαβών και θεραπεία με ορμονικά σκευάσματα (αντιανδρογόνα). Τα αντιανδρογόνα καταστέλλουν ως ένα βαθμό την παραγωγή του σμήγματος από τους σμηγματογόνους αδένες και αυτό βοηθά στην αποσυμφόρηση των πόρων.

Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται μόνο σε γυναίκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις ακμής μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντιβιοτικά από το στόμα σε συνδυασμό με κάποια τοπική θεραπεία. Η θεραπεία με αντιβιοτικά δεν είναι πάντα επιτυχής, λόγω ανάπτυξης ανθεκτικότητας του προπιονικού βακτηριδίου της ακμής σε ορισμένα αντιβιοτικά.

Συνήθως στις θεραπείες της ακμής τον πρώτο μήνα μπορεί να υπάρχουν ξηροδερμία, ερεθισμός και προσωρινή επιβάρυνση της νόσου και για το λόγο αυτό ο έφηβος μπορεί να ανησυχήσει και να θελήσει να διακόψει η θεραπεία. Χρειάζεται, λοιπόν, σωστή ενημέρωση του ασθενούς πριν από την έναρξη της θεραπείας.

Προσοχή στα..

Καλλυντικά που χρησιμοποιούνται από τους εφήβους, γιατί ορισμένα από αυτά μπορεί να κάνουν κακό στην ακμή. Τα καλλυντικά που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να μην είναι λιπαρά και να μην είναι φαγεσωρογόνα και αυτό θα πρέπει να αναγράφεται στη συσκευασία τους.

Τα σαπούνια που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι απαλά, έτσι ώστε να μην ερεθίζουν το δέρμα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν η ακμή υποχωρήσει, παραμένουν ουλές. Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνονται διάφορες επεμβάσεις για τη βελτίωση της εμφάνισης. Τέτοιες επεμβάσεις είναι το χημικό peeling, το Fractional laser νέας τεχνολογίας και τα εμφυτεύματα.