Αίτια και πρόληψη του συνδρόμου αιφνιδίου βρεφικού θανάτου

Το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (Sudden infant death syndrome- SIDS) είναι μια κατάσταση αιφνίδιου θανάτου ενός καθόλα υγιούς βρέφους, ηλικίας έως 12 μηνών, χωρίς προφανή αιτία,  παρά τον λεπτομερή έλεγχο.

Δες ακόμα: Θηλασμός και πρόσληψη βάρους

Αποτελεί την τρίτη σε συχνότητα αιτία βρεφικού θανάτου και εμφανίζεται συχνότερα σε βρέφη ηλικίας 2-4 μηνών. Πολλές είναι οι θεωρίες σχετικά με την αιτία του φαινομένου.

Κάποιες από αυτές σχετίζονται με την ανωριμότητα ή παθολογική ωρίμανση του κεντρικού νευρικού συστήματος, κάποιες με διαταραχές του κέντρου αναπνοής, ενώ άλλες με καρδιακές αρρυθμίες.

Πέρα, όμως, από τις υποθέσεις, νεότερα δεδομένα υποστηρίζουν ότι παρατηρείται αυξημένος κίνδυνος για το σύνδρομο αιφνιδίου θανάτου ανάλογα με τη θέση ύπνου, με την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου και με την υπερθέρμανση του βρέφους.

Αναλυτικά, οι παράγοντες που έχει βρεθεί σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης αιφνίδιου βρεφικού θανάτου είναι:

• Η πρηνής θέση ύπνου (μπρούμυτα). Έχει βρεθεί ότι τα βρέφη εισπνέουν ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που εκπνέουν, με αποτέλεσμα να υποοξυγονώνεται ο εγκέφαλος τους
• Το κάπνισμα της μητέρας, τόσο κατά την κύηση, όσο και μετά. Ο καπνός του τσιγάρου στο σπίτι ή στο χώρο του μωρού, γενικά, είναι ένας πολύ επιβαρυντικός παράγοντας
•  Η υπερθέρμανση του βρέφους είτε με πολλά ρούχα και σκεπάσματα είτε με υπερθέρμανση του βρεφικού δωματίου
• Η τοποθέτηση του βρέφους για ύπνο σε άλλο κρεβάτι από το δικό του (“co-sleeping”, “bed-sharing”)
• Το θετικό οικογενειακό ιστορικό (π.χ. ιστορικό αιφνιδίου θανάτου σε αδελφάκι)
• Το άρρεν φύλο
• Η φυλή
• Τα χαμηλό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο της οικογένειας

Πώς μπορεί ο νέος γονιός να προστατέψει το παιδί του;

Η  Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής έχει εκδώσει νέες συστάσεις, σύμφωνα με τις οποίες, το ποσοστό εμφάνισης του φαινομένου έχει μειωθεί κατά 50%.

Η εκστρατεία ενημέρωσης ξεκίνησε το 2003 και ονομάστηκε «Back to sleep». Συστήνεται, να ενημερώνονται εκτός από τους γονείς, όλοι όσοι φροντίζουν ένα βρέφος, οι παππούδες, οι νταντάδες, οι βρεφονηπιοκόμοι, καθώς και όλοι οι επιστήμονες υγείας.

Εξέχουσα θέση μεταξύ των συστάσεων κατέχει η θέση ύπνου. Πλέον, η ενδεδειγμένη θέση ύπνου θεωρείται η ύπτια (ανάσκελα) και καμία άλλη!  Σε αυτή τη θέση ένα υγιές μωρό δεν κινδυνεύει περισσότερο από εισρόφηση.

Η τοποθέτησή του σε πρηνή θέση πρέπει να ενθαρρύνεται για την σωστή ψυχοκινητική ωρίμανση του βρέφους, αλλά μόνο κατά τις ώρες που είναι ξύπνιο υπό άμεση επίβλεψη (Tummy time). Όταν το βρέφος σας έχει μεγαλώσει τόσο, ώστε να μπορεί να γυρίζει, μην το εμποδίζετε να το κάνει, αφήστε το να κοιμάται σε όποια θέση προτιμά το ίδιο.

Εξίσου σημαντική βαρύτητα έχει και το κρεβάτι του βρέφους. Συστήνεται σκληρό στρώμα και απαγορεύονται μαξιλάρια, ογκώδεις κουβέρτες και παιχνίδια μέσα στην κούνια.

Πολλοί γονείς επιθυμούν να κοιμούνται με το νεογέννητο μωρό τους στο ίδιο κρεβάτι. Το μωρό, σε γενικές γραμμές, καλό θα ήταν να μην κοιμάται στο δικό μας κρεβάτι (co-sleeping).

Έχουν συμβεί πολλά ατυχήματα, ειδικά τις πρώτες μέρες επιστροφής στο σπίτι από το μαιευτήριο, όπου όλοι είναι αρκετά κουρασμένοι και άυπνοι. Για τον ίδιο λόγο δεν κοιμίζουμε το νεογνό σε καναπέδες και πολυθρόνες.

Παρότι μέχρι πρότινος δεν υπήρχε σαφής οδηγία που να καταδικάζει ή να επιτρέπει το “bed-sharing” του νεογέννητου με τους γονείς του, νεότερα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι κάτι τέτοιο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ατυχήματα, ειδικά εάν το βρέφος είναι μικρότερο από 12 εβδομάδων.

Παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν σε αυτό είναι:

• Το νεογνό να κοιμάται ανάμεσα στους δύο γονείς
• Το νεογνό να κοιμάται με τους εξαιρετικά κουρασμένους γονείς του
• Η μητέρα ή ο πατέρας να είναι καπνιστές
• Η μητέρα ή ο πατέρας να είναι χρήστες εθιστικών ουσιών
• “bed-sharing” με πολλά και χοντρά σκεπάσματα και μαξιλάρια

Για όλους τους παραπάνω λόγους η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής τα τελευταία χρόνια έχει λάβει θέση εναντίον του “bed-sharing”, ενώ αντίθετα υποστηρίζει και ενθαρρύνει το “room-sharing” με το νεογνό, τουλάχιστον για τους πρώτους 6 μήνες ζωής ή για όσο χρονικό διάστημα επιθυμούν οι γονείς.

Με τον τρόπο αυτό, ευοδώνεται ο μητρικός θηλασμός, δεν ταλαιπωρείται η λεχωϊδα μητέρα και το μωρό κοιμάται με ασφάλεια, υπό την επίβλεψη των γονιών του.

Η θερμοκρασία είναι ένας επιπλέον παράγοντας. Η βέλτιστη θερμοκρασία δωματίου είναι οι 20^οC για το χειμώνα και οι 30^ο C για το καλοκαίρι.

Συστήνεται να μην ντύνετε το βρέφος με πολλά και βαριά ρούχα, αλλά ούτε να χρησιμοποιείτε πολλά και βαριά σκεπάσματα για τον ύπνο. Τα σκεπάσματα πρέπει πάντοτε να φτάνουν έως τους ώμους του βρέφους, αφήνοντας πάντοτε έξω το κεφάλι.

Θηλάζετε το μωρό σας! Έχει βρεθεί πως ο θηλασμός δρα ευεργετικά έναντι του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.

Απαγορεύεται το κάπνισμα της μητέρας κατά τη διάρκεια της κύησης, ενώ συστήνεται η αποφυγή του καπνίσματος και για τους δύο γονείς στη συνέχεια. Απαγορεύεται αυστηρά το κάπνισμα στο χώρο που βρίσκεται το βρέφος.

Αντίθετα, δεν υπάρχει ένδειξη χρήσης ειδικών συσκευών παρακολούθησης της αναπνοής και της καρδιακής λειτουργίας ενός υγιούς βρέφους.

Εάν το μωρό σας αρρωστήσει, επικοινωνήστε άμεσα με το γιατρό σας για να εκτιμήσει την κατάσταση και να σας δώσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που χρειάζεστε.

Με απλούς και εύκολους τρόπους, αλλά και με τακτική παιδιατρική παρακολούθηση μπορείτε να παρέχετε όλη την φροντίδα και αγάπη στο μικρό σας. Ενώ παράλληλα να το προστατέψετε, στο βαθμό που μπορεί να προληφθεί, από τον κίνδυνο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.